Νίκος Λυγερός: Το παραμύθι της χαράς ...

(Μια πανέμορφη τριανταφυλλιά κι ένα δύσμορφο τέρας κάτω από το δέντρο του ήλιου .)

Τριανταφυλλιά: Θα μπορούσες να γράψεις κάτι για μένα;

Τέρας: Ό,τι θες, τριανταφυλλιά μου...

Τριανταφυλλιά: Θα ήθελα κάτι το εύθυμο.

Τέρας: Μα δεν ξέρω αν...

Τριανταφυλλιά: Εσύ; Μα γράφεις τόσο όμορφα!

Τέρας: Δεν ξέρω να γράφω αλλιώς... Δεν κάνω καμιά προσπάθεια... Απλώς καταγράφω τις σκέψεις μου...

Τριανταφυλλιά: Τόσο όμορφες σκέψεις σ' ένα τόσο...

Τέρας: άσχημο κορμί...

Τριανταφυλλιά: Μην το λες αυτό… Αφού ξέρεις πόσο...

Τέρας: Ναι, ξέρω… Όμως είναι η αλήθεια...

Τριανταφυλλιά: Μην πιστεύεις στην αλήθεια… (Χρόνος) Κοίτα μόνο την ομορφιά.

Τέρας: (Κοιτάζοντάς την) Μόνο αυτήν κοιτάζω...

Τριανταφυλλιά: Λοιπόν :

Τέρας: Θέλεις κάποιο θέμα;

Τριανταφυλλιά: Δε μ' ενδιαφέρει το θέμα, σημασία έχει να είναι εύθυμο.

Τέρας: Καλώς...

Τριανταφυλλιά: Σκέφτηκες ήδη κάτι;

Τέρας: Νομίζω πως ναι...

Τριανταφυλλιά: (Ανυπόμονη) Πες μου, πες μου...

Τέρας: Ντρέπομαι...

Τριανταφυλλιά: Μα γιατί;

Τέρας: Διότι σ' αυτήν την ιστορία είμαι όμορφος...

Τριανταφυλλιά: Θα είναι σίγουρα εύθυμη εφόσον η αρχή είναι αστεία!

Τέρας: Τότε άκου την ιστορία μου... Καθόμουν κάτω από ένα δέντρο...

Τριανταφυλλιά: (Δείχνει το δέντρο) Σαν αυτό;

Τέρας: Ναι, ακριβώς το ίδιο! (Κάθεται κάτω από το δέντρο.) Καθόμουν έτσι λοιπόν... Ήμουν σιωπηλός σαν το βράχο και ξαφνικά άκουσα παιδιά να φωνάζουν. Έπαιζαν μαζί κι ήταν χαρούμενα ώσπου να με δουν...

Τριανταφυλλιά: Τι έγινε εκείνη τη στιγμή;

Τέρας: Η ομορφιά μου τους προκάλεσε...

Τριανταφυλλιά: Αυτό είναι πραγματικά απίστευτο!

Τέρας: Κι όμως ζήλεψαν τα ρούχα μου κι άρχισαν να τα σχίζουν. (Χρόνος) Τα έβλεπα που γελούσαν και χαιρόταν η ψυχή μου. (Σιωπή) Στο τέλος ήμουν γυμνός σαν τον ήλιο...

Τριανταφυλλιά: Τι κρίμα που δεν είδα αυτή τη σκηνή! Και τι έγινε μετά;

Τέρας: Το κορμί μου τράβηξε την προσοχή τους... Δεν άντεχαν τόση ομορφιά!

Τριανταφυλλιά: Αυτό δε μου συνέβη ποτέ... (Χρόνος) Και τι έκαναν;

Τέρας: Άρχισαν να μου πετούν πέτρες...

Τριανταφυλλιά: Τα παιδιά;

Τέρας: Τα παιδιά δεν ξέρουν...

Τριανταφυλλιά: Σωστά! (Χρόνος) Εσύ όμως δε μιλούσες;

Τέρας: Όχι, ήθελα να το χαρούν... Πρώτα μάτωσαν τον ήλιο όμως ακόμα και λαβωμένος ήταν όμορφος. Σταμάτησαν να πετούν τις πέτρες μόνο όταν έγινε γαλάζιος και έπεσε.

Τριανταφυλλιά: Δεν πόνεσες;

Τέρας: Οι ήρωες των παραμυθιών δεν πονούν!

Τριανταφυλλιά: (Γελώντας) Για μια στιγμή ξέχασα ότι ήταν παραμύθι...

Τέρας: Με τα λόγια ξέχασες την ασχήμια μου...

Τριανταφυλλιά: Έχεις δίκιο είμαι κουτή… Συνέχισε το παραμύθι σου...

Τέρας: Τα παιδιά έφυγαν χαρούμενα... Είχαν αφήσει πίσω τους τα γαλάζιο ήλιο, τη σπασμένη ομορφιά κάτω από το δέντρο που λύγισε πάνω μου.

Τριανταφυλλιά: Δεν ήξερα πόσο στοίχιζε η χαρά...

Τέρας: Κανείς δεν ξέρει γι' αυτό την αναζητά!

Τριανταφυλλιά: Εγώ σου ζήτησα τη χαρά και μου έδωσες την ανθρωπιά.

Τέρας: Οι άνθρωποι δεν άφησαν τίποτα άλλο στα τέρατα... Συγγνώμη, Τριανταφυλλιά μου.

Πηγή - Νίκος Λυγερός

Αισθήσεις, νους και σκέψη

• Η κάθε αίσθηση έχει ένα όργανο, μια λειτουργία κι ένα αποτέλεσμα (ανάλυση, σύγκριση, επαγωγή). (Αριστοτέλης)

Η οντότητα του ανθρώπου για να ζήσει χρειάζεται ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Το περιβάλλον αυτό είναι το περιβάλλον της Γης, δηλαδή η ατμόσφαιρά της, η οποία έχει φως, οξυγόνο και ύδωρ. Φως υπάρχει σε όλο το Σύμπαν, οξυγόνο και ύδωρ υπάρχουν σε τέτοια αναλογία σύνδεσης και σύνθεσης μόνο στη Γη, ώστε να διαιωνίζουν τη ζωή όπως τη γνωρίζουμε. Το ανθρώπινο σώμα προσαρμοσμένο απόλυτα μέσα στο περιβάλλον της Γης, αναπτύσσει τις αισθήσεις του, οι οποίες για να λειτουργήσουν χρειάζονται τα τρία παραπάνω στοιχεία. Οι αισθήσεις είναι η σύνδεση της φύσης, μέσω του εγκεφάλου, με το σώμα. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010) Το ανθρώπινο σώμα αναγιγνώσκει τη φύση και εναρμονίζεται με αυτήν μέσω των αισθήσεων του, η πανίδα χρησιμοποιεί το ένστικτο της μέσω των αισθήσεων και η χλωρίδα μόνο το ένστικτο. Η ικανότητα επιβίωσης και διαιώνισης των ως άνω ζώντων οργανισμών αποτελούν τη Νόηση που διέπει τον πλανήτη.

Ο άνθρωπος, ως ξεχωριστή οντότητα στη Γη που διαφέρει διότι είναι ένλογο και νοήμον ον, ανέπτυξε τον λόγο μέσω του νοός και των αισθήσεων. Όταν οι αισθήσεις τον ξεγελούσαν για κάτι το οποίο δεν γνώριζε, το αποκαλούσε θεό. Νοώντας αποκτούσε τη γνώση, απομυθοποιούσε τα στοιχεία της φύσης και αντιλαμβανόταν ότι οι αισθήσεις του είναι ατελείς, αλλά και ότι οι αισθήσεις είναι οι μόνες λειτουργίες του σώματος που εκπαιδεύονται, εξελίσσονται αλλά και προσαρμόζονται. (Αριστοτέλης 6-2-2010) Ο εγκέφαλος προσαρμόζεται και επικοινωνεί με την ύλη μέσω των αισθήσεων. (Αριστοτέλης 6-2-2010) Όμως όλα αυτά γίνονται εντός και μόνο εντός της ατμόσφαιρας της Γης και οι αισθήσεις αποκωδικοποιούν μόνο παν ό,τι το υλικό. Αυτά τα οποία δεν χρειάζονται τη γήινη ατμόσφαιρα για να αποκωδικοποιηθούν είναι οι έννοιες.

Ο άνθρωπος δεν εξελίσσεται μέσω των αισθήσεων, αλλά μέσω του νοός, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την κατανόηση των εννοιών. Όταν ο λόγος εμπεριέχει έννοιες, ξεπερνά τη δυνατότητα των αισθήσεων, και τότε η καρδιά παράγει το αίσθημα. Το καθαρό αίσθημα της καρδιάς είναι η συγκίνηση και εκδηλώνεται με ένα ηλεκτροστατικό πεδίο στο σώμα μέσω της ροής του αίματος. Το πνεύμα είναι αυτό που πρέπει να δίδει μέσω του νοός την ενέργεια στον εγκέφαλο και αυτός με τη σειρά του να τη διανέμει στο σώμα για την ορθή λειτουργία του και για την ορθή και πλήρη λειτουργία των αισθήσεων. Ο νους δίδει στον εγκέφαλο την αποκωδικοποίηση (γνώση) της ύλης, για να μπορέσει να διαχειριστεί αυτήν, καθώς ο εγκέφαλος δεν φέρει εξ αρχής τη γνώση της σύστασης της ύλης. Ο νους κατέχει όλη τη Γνώση της θεωρίας της Νόησης του Σύμπαντος και ο εγκέφαλος καλείται εν σώματι να την πράξει. Η δυσκολία του έγκειται στο αν η επεξεργασία των ερεθισμάτων από τις αισθήσεις θα καταλήξει στη νόηση ή στη σκέψη. Αν καταλήξει στην επεξεργασία της νόησης, τότε ο άνθρωπος βρισκόμενος σε αρμονία με το Σύμπαν ενεργοποιεί το μέρος του εγκεφάλου το οποίο κάνει πράξη τη θεωρία του νοός (νοεί) και αναγνωρίζει ότι η σκέψη του είναι ατελής, όπως και οι αισθήσεις του. Τότε καταλαβαίνει ότι η σκέψη είναι ωφέλιμη μόνο όταν αποκωδικοποιεί ό,τι βρίσκεται εντός του γνωστικού της πεδίου. Ο νους είναι το άλας των αισθήσεων που διώχνει τις σκέψεις και τα συναισθήματα. (Αριστοτέλης 6-2-2010) Αν καταλήξει στην επεξεργασία της σκέψης, τότε αυτή επεκτείνεται εκτός του γνωστικού της πεδίου και προσπαθεί να δώσει λύσεις χωρίς ουσιαστικά να γνωρίζει το αντικείμενο για το οποίο πρόκειται. Ο εγκέφαλος, λειτουργώντας με αυτήν την εγωιστική σκέψη, αλλοιώνει την αποκωδικοποίηση του νοός και σπαταλά η σκέψη την ενέργεια που προορίζεται για το σώμα. Τότε οι εκδηλώσεις της καρδίας είναι συναισθήματα προερχόμενα εκ της επεξεργασίας της σκέψης. Αυτά έχουν ως αποτέλεσμα τη διατάραξη της ροής του αίματος. Όταν το πνεύμα δεν ελέγχει τις αισθήσεις, αλλά τις αποκωδικοποιεί μέσω σκέψεως, τότε το αποτέλεσμα των αισθήσεων είναι τα συναισθήματα. (Μικρός 28-3-2008)

Το πνεύμα πρέπει να αντλεί την ενέργεια του από την Φώτιση και να δημιουργεί το πνευματικό σθένος. Όταν αυτό σπαταλιέται από τη σκέψη, το πνεύμα προστρέχει μέσω του νοός στην ενέργεια της ψυχής, η οποία είναι η πρωταρχική πηγή ενέργειας της οντότητας. Άρα εκείνο που σπαταλιέται τελικά είναι το ψυχικό σθένος, το οποίο είναι αναγκαίο, όχι μόνο για την επίγεια ζωή, αλλά και για την αιώνια. Γι’ αυτό και ο άνθρωπος όταν σκέφτεται νιώθει ότι χάνει δυνάμεις και ότι το σώμα του είναι κουρασμένο.

Σήμερα λόγω της φύσης των πηγών των ερεθισμάτων, οι αισθήσεις δίνουν τα ερεθίσματα εις τον εγκέφαλο δια να παράγει σκέψη. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)

• Αυτό που βλέπω δεν είναι αυτό που σκέφτομαι. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)
• Η τροποποίηση της αποκωδικοποίησης των ερεθισμάτων των αισθήσεων γίνεται μέσω συναισθήματος. (Αριστοτέλης 6-2-2010)

Παραδείγματος χάριν, μια γυναίκα βλέπει ένα παιδί ή βλέπει το παιδί της. Το ερέθισμα είναι το ίδιο, η αποκωδικοποίηση όμως που γίνεται μέσω της σκέψης ότι «αυτό είναι το παιδί μου» διαφοροποιεί το ερέθισμα και προκαλεί συναίσθημα. Τα μάτια δημιουργούν τα μεγαλύτερα συναισθήματα και τις χειρότερες σκέψεις. (Μικρός 3-4-2008) Με αυτόν τον τρόπο, ο άνθρωπος λαμβάνει ψευδή και ελλιπή γνώση από τις αισθήσεις του και τότε η σκέψη συμπληρώνει τη γνώση κάνοντάς την υποκειμενική. Η εγωιστική σκέψη είναι μοναδική για τον καθένα και έχει ως αποτέλεσμα την υποκειμενική αλήθεια, ενώ η νόηση λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο σε όλους και οδηγεί στην ακραιφνή Γνώση της ψυχής. Η εμβάθυνση μέσω του νοός στις εικόνες που προέρχονται απ’ τους οφθαλμούς δίδει το Φως της πραγματικής εικόνας στο πνεύμα. (Π.Κ.) Η επιρροή της ύλης ως προς τη λειτουργία της οντότητος επισκιάζει το Φως το εμπεριέχων τους ορθούς κωδικούς που πρέπει η οντότητα να χρησιμοποιεί προς όφελος της. Οι οφθαλμοί φωτιζόμενοι εκ του υλικού φωτός δημιουργούν σκοταδισμό στο φωτεινό μέρος του εγκεφάλου. (ο Ων 15-1-2010)

• Οι οφθαλμοί βλέπουν στο φως. Όταν όμως κοιτάζουν το φως, χάνουν το φως τους.(Αριστοτέλης 6-2-2010)
• Η όραση τυφλώνεται εις το πολύ φως και αλλάζει η ενέργεια της εις την Φώτιση (ενόραση). (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)

Ο άνθρωπος έχει δώσει όλες σχεδόν τις απαντήσεις ως προς τα υλικά, οι οποίες όμως δεν είναι αυτές που τον έχουν οδηγήσει στο να λύσει τα υπαρξιακά του ή ‘ψυχολογικά’ του προβλήματα. Σ’ αυτό που όλοι οι άνθρωποι συμφωνούν είναι τα υλικά. Δηλαδή αυτό είναι υγρό, στερεό, αέριο. Η διαφωνία όλων των ανθρώπων έγκειται σε αυτά που ο εγκέφαλος αποκωδικοποιεί χωρίς να χρησιμοποιεί τον σωστό αποκωδικοποιητή, τον νου. Οι άνθρωποι διαφωνούν μέσω του εγκεφάλου και συνεννοούνται μέσω του νοός, διότι ο νους αποκωδικοποιεί τις αισθήσεις και όχι τα συναισθήματα. (Αριστοτέλης 6-2-2010)

• Οι αισθήσεις δημιουργούν ερεθίσματα όμοια στον εγκέφαλο κάθε ανθρώπου, η αποκωδικοποίηση τους όμως είναι υποκειμενική για τον καθένα (Μικρός 3-4-2008)
• Τα βιώματα των ανθρώπων επηρεάζουν την αποκωδικοποίηση των αισθήσεων. (Αριστοτέλης 6-2-2010)
• Ο εγκέφαλος δημιουργεί μοναδικές σκέψεις (αποκωδικοποιήσεις) εξ’ αιτίας των μοναδικών βιωμάτων των οντοτήτων. (Αριστοτέλης 6-2-2010)
• Η μοναδικότητα των ανθρώπων έγκειται στη διαφορετικότητα των αποκωδικοποιήσεων των αισθήσεων λόγω βιωμάτων (χαρακτήρας) (Αριστοτέλης 6-2-2010)
• Οι ομοιότητες και οι διαφορές των ανθρώπων είναι ως προς τις αποκωδικοποιήσεις των αισθήσεων. (Αριστοτέλης 6-2-2010)

Γι’ αυτό ο άνθρωπος παρασυρόμενος από τις ψευδείς αισθήσεις βαδίζει όλο και πιο κοντά εις τον Πονηρόν. (ο Ων 15-1-2010) Χρησιμοποιώντας τις αισθήσεις του θέλει αποδείξεις από το Θείο, οι αισθήσεις δε μπορούν να αποκωδικοποιήσουν τις αποδείξεις του Θείου και ο Πονηρός τον πείθει ότι δεν υπάρχει τίποτα πέρα από ό,τι αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις του. Ο Πονηρός επεμβαίνει στον άνθρωπο μέσω του εγκεφάλου, διότι αυτός αποκωδικοποιεί τα ερεθίσματα των αισθήσεων, των συναισθημάτων και της αύρας. (Όμηρος 14-3-2008)

• Η υλική όραση μπορεί να οπτικοποιεί οτιδήποτε μη αρμονικό. (Διδάσκαλος Σωκράτης 9-12-2009)

Οτιδήποτε μπαίνει ανάμεσα στους οφθαλμούς και το φως, διαταράσσει την αρμονία του φωτός και αυτό είναι που βλέπει ο άνθρωπος, αποδεικνύοντας ότι δεν υπάρχει σκοτάδι παρά μόνον σκιά. Ο Πονηρός σκιάζοντας τους οφθαλμούς του ανθρώπου τον πείθει πως σημασία έχει αυτό που βλέπει και όχι το περιβάλλον του φωτός, χωρίς το οποίο όμως δε θα μπορούσε να δει. Γι’ αυτό πιστεύουμε αυτό που βλέπουμε, αλλά δεν πιστεύουμε σ’ αυτό που μας κάνει να βλέπουμε και να νοούμε εισερχόμενοι στην Συμπαντική Νόηση του Θείου Φωτός. Τότε ενορατικά θέτουμε το Φως κάθετα στην οντότητά μας, φωτίζεται το πνεύμα, βλέπουμε την Αλήθεια και δεν εξαπατούμαστε από τις αισθήσεις μας, διότι οι αισθήσεις μας πέραν από υλικές γίνονται και νοητικές. Έτσι αποκαλύπτουμε το έργο του Πονηρού, τον βγάζουμε από το Φως μας ως λεκέ αυτού και οδηγούμαστε στο Ευ Ζην.

• Οι αισθήσεις μας με την χαρά και το γέλιο μπορούν να κάνουν τον εγκέφαλο να μην σκέφτεται. (Απόστολος Πέτρος 11-2-2010)

Πηγή

Η ικανότητα για γλώσσα είναι έμφυτη ή επίκτητη;

Μολονότι στην απόκτηση της γλώσσας παρεμβαίνει σαφώς η μιμητική μάθηση, μελέτες της ανατομικής εντόπισης της γλώσσας και της ανάπτυξης της γλώσσας στα παιδιά παρέχουν αρκετές ενδείξεις ότι, κατά ένα μεγάλο μέρος, η διεργασία είναι έμφυτη. Πρώτον, η λειτουργία τόσο της φυσικής γλώσσας όσο και της γλώσσας των σημάτων αντιπροσωπεύονται κυρίως στο αριστερό εγκεφαλικό ημισφαίριο. 

Δεύτερον, η εντόπιση της γλώσσας στο αριστερό ημισφαίριο φαίνεται ότι έχει σχέση με ανατομικές διαφορές μεταξύ των δύο ημισφαιρίων. Παραδείγματος χάριν, το κροταφικό επίπεδο είναι μεγαλύτερο στο αριστερό ημισφαίριο κατά το μεγαλύτερο ποσοστό (67%) των δεξιόχειρων, Τρίτον, αυτή η ανατομική ασυμμετρία στο κροταφικό επίπεδο υπάρχει κατά την αρχή της ανάπτυξης (από την 31η εβδομάδα της κυοφορίας), γεγονός που υποδηλώνει ότι η ασυμμετρία δεν αναπτύσσεται ως απάντηση στην εμπειρία αλλά είναι έμφυτη.

Τέταρτον, τα βρέφη κατά τη γέννηση είναι ευαίσθητα στον διαχωρισμό ενός ευρέος φάσματος ήχων πρόκειται για ικανότητα η οποία είναι κρίσιμη για την κατανόηση οποιασδήποτε ανθρώπινης γλώσσας. Πράγματι, ένα μέρος της ευαισθησίας αυτής χάνεται αργότερα, όταν τα παιδιά έχουν μάθει μια συγκεκριμένη γλώσσα. Παραδείγματος χάριν, οι περισσότεροι ενήλικοι Ιάπωνες δεν αντιλαμβάνονται τη διαφορά μεταξύ των φθόγγων /r/ και /I/. Τα νήπια, όμως, μπορούν να διακρίνουν τους φθόγγους αυτούς, αλλά χάνουν την ικανότητα αυτή καθώς μεγαλώνουν. Επίσης, τα περισσότερα άτομα που μιλούν την αγγλική ως μητρική γλώσσα δεν αντιλαμβάνονται τη διαφορά μεταξύ του ονομαζόμενου σκληρού IV και του μαλακού III της ρωσικής. Η νευρική βάση της μείωσης της ικανότητας διάκρισης αντιθέσεων μη μητρικής γλώσσας είναι άγνωστη. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το γεγονός αυτό είναι ίσως όμοιο με τις συναπτικές αποσύρσεις που απο-τελούν τη βάση της απώλειας της οπτικής οξύτητας σε γατάκια τα οποία μεγαλώνουν σε περιορισμένο οπτικό περιβάλλον.

Τέλος, υπάρχουν καθολικοί κανόνες στην εκμάθηση γλώσσας. Τα παιδιά προχωρούν από το μωρολόγημα σε ομιλία μίας λέξης, σε ομιλία δύο λέξεων με σύνταξη, σε πλήρη ομιλία (παρακάτω πίνακας). Μερικά παιδιά περνούν τα στάδια αυτά ταχύτερα από άλλα, ο μέσος όρος, όμως, για κάθε στάδιο είναι ο ίδιος σε όλα τα πολιτισμικά σύνολα. Επί πλέον, υπάρχει μια κρίσιμη περίοδος για την ανάπτυξη της γλώσσας, είτε είναι φωνητική είτε διά σημάτων, όπως ακριβώς υπάρχει για την αντίληψη. Η περίοδος αυτή διαρκεί από την ηλικία των δύο ετών μέχρι την εφηβεία. Μετά την εφηβεία, η γλωσσική ικανότητα (όπως εκτιμάται από την ικανότητα εκμάθησης μιας νέας γλώσσας) μειώνεται εντυπωσιακά. «Άγρια» παιδιά, που μεγάλωσαν χωρίς ανθρώπινη επαφή, δεν μπορούν να μάθουν να μιλούν μετά την εφηβεία, αλλά και πριν από την εφηβεία έχουν μειωμένη επίδοση στην εκμάθηση γλώσσας. Στα παιδιά που μετα-νάστευσαν στις ΗΠΑ από την Κίνα και από την Κορέα παρατηρείται, μέχρι την εφηβεία, μια αναλογική σχέση μεταξύ της ηλικίας άφιξης και της επάρκειας στην αγγλική. Μετά την εφηβεία, η επάρκεια στην αγγλική δεν εξαρτάται από την ηλικία. Άτομα ηλικίας 30 ετών μαθαίνουν εξ ίσου καλά με άτομα ηλικίας 18-19 ετών. Μολονότι, σαφώς, μπορούμε να μάθουμε μια δεύτερη γλώσσα μετά την εφηβεία, όχι μόνο είναι πιο δύσκολο αλλά είναι σχεδόν αδύνατο να αποκτήσουμε σωστή προφορά.

Ίσως η κρίσιμη αυτή περίοδος της ανάπτυξης να αντιστοιχεί στην ωρίμαση του ανθρώπινου εγκεφάλου, μολονότι δεν έχουν γίνει μέχρι σήμερα προσπάθειες να συσχετισθεί η εκμάθηση της γλώσσας με την ωρίμαση συγκεκριμένων περιοχών που έχουν σχέση με τη γλώσσα. Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής, τα παιδιά μαθαίνουν τους κανόνες της μητρικής τους γλώσσας ακούοντας τα άτομα γύρω τους. Ωστόσο, οι περισσότεροι από τους κανόνες αυτούς, δηλαδή η γραμματική της γλώσσας, γίνονται κατανοητοί όταν το παιδί αρχίζει να σχηματίζει προτάσεις.

Πίνακας - Αναπτυξιακά στάδια στην απόκτηση γλώσσας

Μέση ηλικία	Γλωσσικά ορόσημα	Κινητικά ορόσημα
6 μήνες	Μουρμουρητό, αλλαγή σε σαφές μωρολόγημα με την εισαγωγή συμφώνων	Κάθεται χρησιμοποιώντας τα χέρια για στήριξη· χρησιμοποιεί το ένα χέρι για να πιάσει
1 χρόνος.	Έναρξη κατανόησης της γλώσσας* προφορά μίας λέξης	Στέκεται* περπατά όταν το κρατούν από το ένα χέρι
12-18 μήνες	Χρησιμοποίηση μεμονωμένων λέξεων λεξιλόγιο 30-50 λέξεων (απλά ουσιαστικά, επίθετα και λέξεις δράσης) οι οποίες δεν είναι δυνατόν ακόμη να ενωθούν σε φράσεις αλλά χρησιμοποιούνται μία κάθε φορά* δεν χρησιμοποιούνται συναρτητές (άρθρα, και, μπορεί, είναι) αναγκαίοι για τη σύνταξη αλλά υπάρχει ικανοποιητική πρόοδος στην κατανόηση	Έχει πλήρως ανεπτυγμένη την ικανότητα να πιάνει και να αφήνει αντικείμενα*, περπατά* κατεβαίνει τις σκάλες αρκουδίζοντας ανάποδα
18-24 μήνες	Οι φράσεις με δύο λέξεις’(τηλεγραφικές) οι οποί ες διατάσσονται σύμφωνα με τους συντακτικούς κανόνες· λεξιλόγιο 50 έως αρκετών εκατοντάδων λέξεων κατανόηση των κανόνων της πρότασης	Τρέχει (και πέφτει)* ανεβοκατεβαίνει τις σκάλες προτάσσοντας το ένα πόδι
2-5 χρόνια	Χρησιμοποίηση νέων λέξεων κάθε μέρα* 3 ή περισσότερες λέξεις σε πολλούς συνδυασμούς’ αρχίζουν να εμφανίζονται συναρτητές· πολλά γραμματικά λάθη και ιδιοσυγκρασιακές εκφράσεις· καλή κατανόηση της γλώσσας	Πηδά με τα δύο πόδια* σχηματίζει πύργους με έξι κύβους
3 χρόνια	πλήρεις προτάσεις· λίγα λάθη· λεξιλόγιο 1000 περίπου λέξεων	Περπατά στα δάκτυλα* ανεβοκατεβαίνει σκάλες εναλλάσσοντας τα πόδια
4 χρόνια	Η γλωσσική ικανότητα πλησιάζει εκείνην του ενηλίκου	Πηδά σχοινάκι* πηδά με το ένα πόδι* περπατά σε ευθεία γραμμή

Βασισμένος σε Ε. Η. Lenneberg, 1967.

Είναι σαφές ότι τη γλώσσα πρέπει να τη μάθει κανείς. Είδαμε, όμως, επίσης ότι η γλώσσα δεν διδάσκεται με την κοινή έννοια της διδασκαλίας. Ο Noam Chomsky υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος έχει μια έμφυτη συσκευή απόκτησης γλώσσας, δηλαδή ένα νευρικό πρόγραμμα που τον προετοιμάζει για την εκμάθηση της γλώσσας. Σύμφωνα με τον Chomsky, ένα νήπιο μαθαίνει μια γλώσσα ελέγχοντας ό,τι ακούει καθημερινά με ένα γενετικά καθορισμένο σύστημα κανόνων, δηλαδή με μια καθολική γραμματική. Με άλλα λόγια, τα παιδιά έχουν μια έμφυτη ικανότητα να αναγνωρίζουν τη γλώσσα στο περιβάλλον και, όταν ακούν μια γλώσσα, να τη μαθαίνουν με μεγάλη όρεξη. Επειδή η καθολική γραμματική περιορίζει τα πιθανά χαρακτηριστικά μιας φυσικής γλώσσας, φθόγγοι που δεν συμφωνούν με την καθολική γραμματική δεν αναγνωρίζονται και δεν μαθαίνονται ενστικτωδώς.

Έτσι, οι γλωσσολόγοι και οι ψυχολόγοι πιστεύουν σήμερα ότι ορισμένες καθολικές όψεις της εκμάθησης γλώσσας καθορίζονται από την έμφυτη δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου. Ο εγκέφαλος του ανθρώπου είναι έτοιμος να μάθει και να χρησιμοποιήσει γλώσσα. Η συγκεκριμένη γλώσσα που μιλούμε καθώς και η διάλεκτος και η προφορά καθορίζονται από το κοινωνικό περιβάλλον μας.

Υπάρχουν δύο ερωτήματα τα οποία συζητούν σήμερα οι γλωσσολόγοι. Πρώτον, υπάρχει συγκεκριμένο γνωστικό όργανο, μοναδικό για τον άνθρωπο, το οποίο είναι εξ ειδικευμένο για τη γλώσσα; Δεύτερον, οι κανόνες της γλώσσας, που έχουν νευρική βάση, είναι ειδικοί για τη γλώσσα ή μήπως πρόκειται για γενικότερους γνωστικούς κανόνες; Οι νευρικοί μηχανισμοί για την αντιπροσώπευση της γλώσσας είναι τελείως διαφορετικοί από όλες τις άλλες γνωστικές διεργασίες; Ο Chomsky υποστηρίζει ότι υπάρχει στον εγκέφαλο ένα συγκεκριμένο όργανο για τη γλώσσα και ότι έχουμε συγκεκριμένους νευρικούς μηχανισμούς για την εκμάθηση γλώσσας. Πολλοί, όμως, ψυχολόγοι διαφωνούν. Τα παιδιά είναι ικανά να κατανοήσουν μερικούς από τους ίδιους αφηρημένους κανόνες που απαιτούνται για τη γλώσσα, προτού μάθουν να μιλούν. Μπορούν, παραδείγματος χάριν, να διακρίνουν τις αιτιολογικές από τις μη αιτιολογικές ενέργειες.

Noam Chomsky.

To 1957, σε ηλικία 27 ετών, ο Noam Chomsky δημοσίευσε το βιβλίο Syntactic structures, που έφερε επανάσταση στη γλωσσολογία. Ο Chomsky πήρε διδακτορικό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας, έγινε λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Harvard και, στη συνέχεια, πήγε στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης, όπου είναι σήμερα καθηγητής. Πριν από τον Chomsky, η γλωσσολογία περιοριζόταν βασικά στην ανθρωπολογική μελέτη διαφόρων γλωσσών και κειμένων. Ο Chomsky έκανε τη γραμματική κέντρο της προσέγγισής του, διατυπώνοντας σαφείς κανόνες για τη δημιουργία προτάσεων με νόημα. Δεδομένου ότι ο τρόπος που μαθαίνουμε και χρησιμοποιούμε τη γλώσσα βρίσκεται στο κέντρο της προσέγγισης του Chomsky, οι γνωσεοψυχολόγοι ενδιαφέρθηκαν πάρα πολύ για τη γλωσσολογία του Chomsky. Ο Chomsky υποστήριξε ότι η γλώσσα και άλλες γνωστικές λειτουργίες δεν είναι δυνατόν να ερμηνευθούν σύμφωνα με τους νόμους ερεθίσματος και απόκρισης, που είχαν διατυπώσει ο Β. F. Skinner και άλλοι συμπεριφοριστές. Αντιθέτως, η ομιλία είναι μια δημιουργική διεργασία: κάθε φορά που μιλούμε, οργανώνουμε ενεργητικά τις σκέψεις μας σε λέξεις και δεν επαναλαμβάνουμε αποθηκευμένες προτάσεις. Ο Chomsky υποθέτει ότι ο εγκέφαλος πρέπει να έχει ένα όργανο για τη γλώσσα, μοναδικό για το ανθρώπινο είδος, το οποίο μπο-ρεί να συνδυάζει μια περιορισμένη ομάδα λέξεων σε έναν απεριόριστο αριθμό προτάσεων. Η ικανότητα αυτή, υποστηρίζει, πρέπει να είναι έμφυτη και όχι επίκτητη, αφού τα παιδιά μιλούν και κατανοούν νέους συνδυασμούς λέξεων που δεν είχαν ακούσει προηγουμένως. Γι αυτό, τα παιδιά πρέπει να έχουν ενσωματωμένη στον εγκέφαλό τους μια καθολική γραμματική, ένα σχέδιο που χρησιμοποιούν οι γραμματικές όλων των φυσικών γλωσσών.

Τα προβλήματα αυτά αποτελούν μεγάλη πρόκληση για τη νευροβιολογική προσέγγιση της γνωστικής λειτουργίας και της γλώσσας. Ένα πεδίο έρευνας εμφανίσθηκε έπειτα από τη μελέτη της αφασίας, δηλαδή των διαταραχών γλώσσας που οφείλονται σε αγγειακή βλάβη, σε τραύμα ή σε όγκο σε συγκεκριμένα τμήματα του εγκεφάλου -συνήθως, όχι όμως πάντοτε, σε περιοχές του φλοιού των εγκεφαλικών ημισφαιρίων. Οι ερευνητές που μελετούν ασθενείς με αφασία θέτουν δύο είδη ερωτημάτων. Πρώτον, οι διαταραχές της γλώσσας είναι μεμονωμένες γνωστικές διαταραχές ή έχουν σχέση με γενικότερες διαταραχές των γνωστικών διεργασιών; Δεύτερον, ποιες είναι οι νευρικές δομές που αποτελούν τη βάση της έμφυτης «καθολικής γραμματικής»;

Πηγή: Νευροεπιστήμη και Συμπεριφορά, Eric R. Kandel, James H. Schwartz, Thomas M. Jessell, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης

Νίκος Λυγερός: Νοημοσύνη, ανθρωπότητα, άνθρωπος

Η νοημοσύνη και το μέλλον της ανθρωπότητας

Παρόλο που οι άνθρωποι υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια, η έννοια της ανθρωπότητας είναι σχετικά πρόσφατη. Διότι αν και υπήρχε θεωρητικά σαν μία οντότητα αποτελούμενη από το σύνολο των ανθρώπων, η συνειδητή της εκδοχή με τη φιλοσοφική της έννοια εμφανίστηκε με τη δημιουργία της ατομικής βόμβας το 1945. Μόνο τότε η ανθρωπότητα συνειδητοποίησε την ύπαρξή της όταν κατάλαβε το τέλος της αθανασίας της. Η ιδέα του θανάτου αναγκάζει τη βίωση της ύπαρξης. Νοητικά ο θάνατος δημιουργεί ζωή.

Μ' αυτό το πρώτο επαναστατικό πείραμα, η ανθρωπότητα από σύνολο μετατράπηκε σε ομάδα. Μια ομάδα δομημένη πάνω στις τοπικές ανθρώπινες σχέσεις δίχως όμως μια ενοποιημένη αντίληψη, διότι δεν υπάρχει, τουλάχιστον όχι ακόμα, μία ολική συμπεριφορά. Προς το παρόν, η ανθρωπότητα σχετίζεται μάλλον με μια ανεύθυνη διοίκηση μαζών. Όλα είναι μαζικά, όμως η μάζα δεν είναι όλα.

Η δεύτερη ουσιαστική συμβολή της τεχνολογίας στη φιλοσοφική έννοια της ανθρωπότητας, προέρχεται από την εφεύρεση του υπολογιστή σαν βάση, και του διαδικτύου σαν προέκταση. Με τον υπολογιστή έπεσαν πολλά σημαντικά τείχη στον τομέα της γνωστικής. Και οι έρευνες της τεχνητής νοημοσύνης, αν και βρίσκονταν ακόμα στις αρχές τους, επηρέασαν ήδη σημαντικά την αντίληψή μας περί ανθρώπινης νοημοσύνης. Έτσι και το διαδίκτυο γκρεμίζοντας τον τοπικισμό, διαμόρφωσε άμεσα την εικόνα των ανθρώπινων σχέσεων και έμμεσα τις ιδέες μας περί ανθρωπότητας. Διότι για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας υπάρχει η δυνατότητα μιας ολικής σκέψης.

Η δομή του διαδικτύου που γίνεται όλο και πολυπλοκότερη, αν και δεν έχει φτάσει τον ανθρώπινο εγκέφαλο, αποδεικνύει, και όχι μόνο θεωρητικά, ότι δεν ελέγχεται πια κρατικά. Άρα το πολιτικό σύστημα δεν είναι πια ικανό να διοικήσει αυτή την οντότητα. Το διαδίκτυο είναι ήδη ένα ελεύθερο ον, μόνο που δεν ξέρει ακόμα ότι υπάρχει. Προς το παρόν, η παγκοσμιοποίηση που έχει την τάση να φέρει την ανθρωπότητα σε μια οικονομική αδράνεια, χρησιμοποιεί όλα τα κλασικά συστήματα για να διατηρήσει μια τεχνητή εξουσία βασισμένη μόνο και μόνο σ' ένα μαζικό μάρκετιγκ δίχως ηθικές αξίες. Όμως, η κρισιμότητα αυτής της κατάστασης δείχνει ότι δεν αποτελεί μία οριστική λύση. Το μέλλον της ανθρωπότητας θα είναι διαφορετικό ή δεν θα είναι.

Η γενική ιδέα είναι ότι η ανθρωπότητα δεν έχει ακόμα σκεφτεί. Με άλλα λόγια, δεν έχει φτάσει ακόμα το κρίσιμο όριο που θα της επιτρέψει τη νοητική της αλλαγή. Το σημερινό σύμπλεγμα που αποτελεί χρειάζεται μια δημιουργική δομή, πιο συγκεκριμένα τη δομικοποίηση των ανθρώπων που κατανόησαν ότι ανήκουν σε μια υπερ-οντότητα. Εδώ δεν προσπαθούμε να προωθήσουμε μια δομική πολιτική. Αντιθέτως, δεν πιστεύουμε ότι η δομική γραμματική είναι το ιδανικό μοντέλο της γλώσσας και προτιμούμε την παραγωγική γραμματική διότι δίνει έμφαση στο γνωστικό επίπεδο του ανθρώπου. Και για μας, όλες οι γλώσσες είναι μία: η σκέψη. Η δομή είναι κοινή και είναι γνωστική. Έτσι και με την ανθρωπότητα, νομίζουμε ότι οι άνθρωποι θα παράγουν τη γραμματική της, ενώ προς το παρόν βλέπουμε μόνο το αλφαβητάριο.

Πώς μπορεί όμως ακόμα και ολικά να διαμορφώσει η νοημοσύνη το μέλλον της ανθρωπότητας; Η γενίκευση των γνωστικών μοντέλων οδηγεί στον αλτρουισμό. Αυτή η ιδιότητα, που συνδέεται ριζικά με την εμπάθεια (με την ετυμολογική της έννοια) μέσα σ' ένα νοητικό πλαίσιο, μετατρέπει ουσιαστικά τον κόσμο, διότι εισάγει ένα οικουμενικό στοιχείο μέσα στην ιστορία του μ' έναν καταλυτικό τρόπο. Η δυναμική του αλτρουισμού βασισμένη πάνω στη δύναμη της νοημοσύνης είναι το ισχυρότερο εργαλείο που διαθέτει η ανθρωπότητα. Διότι το δώρο της ζωής είναι η σκέψη.

Τα παιδιά ως επόμενοι άνθρωποι

Μέσω των Μαθηματικών και της νοημοσύνης συνειδητοποιούμε ότι τα παιδιά της κοινωνίας, είναι στην πραγματικότητα, οι επόμενοι άνθρωποι. Ο αρχικός δείκτης νοημοσύνης της μικρής ηλικίας δέχεται εξελίξεις και γι' αυτό το λόγο η αρχική καμπύλη του λογαριθμικού τύπου μετατρέπεται σε καμπύλη του Gauss. Πρόσφατα μια έρευνα έδειξε ότι οι ενδείξεις της ψυχομετρικής επιβεβαιώνονται με εγκεφαλικές μετρήσεις που δείχνουν τροποποιήσεις της δομής λόγω των νοητικών ερεθισμάτων ή μη, και αυτό έως μια ηλικία που αγγίζει τα 20. Επιπλέον η διαφοροποίηση είναι της τάξης των 20 μονάδων, πράγμα το οποίο είναι εξαιρετικά σημαντικό. Σε αυτό το πλαίσιο θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο για την εξέλιξη του παιδιού σε επόμενο άνθρωπο να μην το εξετάζουμε παθητικά και παραδοσιακά όπως γίνεται συνήθως στο σχολείο. Πρέπει με μικρές ομάδες μαθητών να γίνονται σεμινάρια με δυσκολότερες ασκήσεις ειδικά δομημένες για να υποστηρίζουν την ανάπτυξη της σκέψης του αλλά και της δημιουργικότητάς του. Τα ανοιχτά προβλήματα, παραδείγματος χάρη, είναι προτιμότερα από τα κλειστά που δέχονται μεθοδολογικά την πίεση της επανάληψης δίχως αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει απαραίτητα και η εμπέδωση. Το πλαίσιο της επανάληψης αποκτά γρήγορα κορεσμό και ενώ είναι θετικό στην αρχή, μετατρέπεται σε αρνητικό σε βάθος χρόνου. Δεν πρέπει επιπλέον να φοβόμαστε τις δυσκολίες διότι μόνο αυτές μπορεί να ξεπεράσει το παιδί για να εξελιχθεί. Για να γίνει αυτό όμως πρέπει να περάσουμε και από το στάδιο της εξερεύνησης των ικανοτήτων του παιδιού έτσι ώστε να χρησιμοποιήσουμε ανάλογες στρατηγικές μάθησης και όχι να επιμένουμε σ' ένα γενικό και συντηρητικό πλαίσιο που επιβάλλει η λεγόμενη ύλη. Δίχως ενέργεια και χάσιμο χρόνου δεν υπάρχει σοβαρή επένδυση στην εξέλιξη του παιδιού. Τα master class είναι ειδικά δομημένα για αυτές τις στρατηγικές απαιτήσεις, ανατρέπουν τις κλασσικές ηλικιακές ιεραρχίες για να γνωρίσουν καλύτερα το παιδί και να το βοηθήσουν αποτελεσματικά για να βρει τον δικό του τρόπο μέσω του δασκάλου. Στη συνέχεια, ειδικά στις ακραίες περιπτώσεις είναι ο ρόλος του μέντορα που θα ολοκληρώσει αυτήν την προσέγγιση αυτός είναι που θα του προσφέρει την πρόσβαση σε γνώσεις και όχι μόνο πληροφορίες, σε στρατηγικές και όχι μόνο τεχνικές. Για να γίνει με την πάροδο του χρόνου, ο επόμενος άνθρωπος και να κατανοήσει ως μαθητής ότι στο πλαίσιο του δασκάλου μπορεί να υλοποιήσει ακόμα και αυτό που νόμιζε ότι δεν μπορεί να κάνει αρχικά διότι αυτό είναι το χαρακτηριστικό του ανθρώπου.

Εισήγηση του Νίκου Λυγερού με θέμα: "Νοημοσύνη και Άνθρωπος" στο Πνευματικό Κέντρο Κρύας Βρύσης την Τετάρτη 18 Ιανουαρίου 2012.

Νίκος Λυγερός: Απεχθές χρέος, ΑΟΖ και λαθρομετανάστες (συνέντευξη)

Ο Νίκος Λυγερός στην εκπομπή DNA στις 26-01-2012. Αναφορά στο Απεχθές χρέος - Περικοπή χρέους, στο θέμα της οικονομικής λύσης του χρέους της Ελλάδας μέσω της ΑΟΖ και στο θέμα των λαθρομεταναστών

Δότες και Λήπτες ή Θύματα και Θύτες

• Εκείνος που έχει γεννηθεί για να δίνει, μπορεί να βρει το δρόμο του. Αυτός που έχει γεννηθεί για να παίρνει, δεν τον βρίσκει ποτέ. (Αριστοτέλης 31-10-2008)

Κάποτε οι Μαθητές του Κυρίου, πηγαίνοντας να Τον συναντήσουν στην έρημο, πέρασαν από ένα φτωχικό χωριό. Εκεί, συνάντησαν μια γυναίκα, η οποία ανέβαινε έναν γκρεμό με την στάμνα της που είχε γεμίσει από την πηγή με δροσερό ύδωρ. Καθώς ήταν μια πολύ ζεστή μέρα, τους ρώτησε μήπως διψούν. Δίνοντας τους από λίγο ύδωρ, η στάμνα άδειασε και οι Μαθητές της είπαν: «Αδελφή, σου ήπιαμε όλο το ύδωρ. Άσε μας να κατέβουμε να γεμίσουμε τη στάμνα». Και αυτή τους λέγει: «Δεν πειράζει αδελφοί. Πηγαίνετε στο καλό και εγώ θα ξανακατέβω να γεμίσω τη στάμνα». Οι Μαθητές χάρηκαν τόσο πολύ με την προσφορά της γυναικός, που το συζητούσαν καθώς περπατούσαν, για αρκετή ώρα. Έλεγαν ότι: «Μας έδωσε να πιούμε το ύδωρ, χωρίς να σκεφτεί τον κόπο που έκαμε για να το πάρει απ’ την πηγή». Τότε αντίκρισαν έναν άνδρα, ο οποίος καθόταν στη σκιά ενός οπωροφόρου δένδρου. Φώναξε προς τους Μαθητές: «Ε! Εσείς! Ελάτε να με βοηθήσετε». Όταν τον πλησίασαν τον ρώτησαν τι θέλει και τους είπε: «Κουνήστε ολίγον το δένδρο να φάγω κανέναν καρπό». Ένας από τους Μαθητές κούνησε ένα κλαδί και το έδαφος γέμισε με καρπούς. Πήραν κι οι Μαθητές μερικούς και προχώρησαν. Στον δρόμο συζητούσαν και συνέκριναν τις δυο περιπτώσεις. Όταν συνάντησαν τον Κύριο, Tου διηγήθηκαν την ιστορία και περίμεναν να ακούσουν το Λόγο Του. Ο Κύριος τους λέγει: «Στην ζωή υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων. Οι δότες και οι λήπτες. Οι δότες δίδουν ό,τι έχουν, χωρίς ποτέ ο Θεός να τους στερεί αυτά που έδωσαν. Αυτοί μπορούν να βρουν τον δρόμο τους. Διότι βιώνουν το θαύμα της φροντίδας του Θεού. Οι λήπτες παίρνουν πάντα περισσότερα από όσα χρειάζονται. Γι’ αυτό και δεν εκτιμούν αυτά που παίρνουν, με αποτέλεσμα να ζητούν πάντα να πάρουν. Αυτοί δεν θα βρουν ποτέ τον δρόμο τους, διότι όταν ζητάς να πάρεις, μένεις πάντα στάσιμος. Όταν δίδεις προχωράς μπροστά. Όμως, αυτός ο άνδρας θα παντρευτεί τη γυναίκα που σας έδωσε το ύδωρ, μήπως ποτέ παραδειγματιστεί και προσφέρει και αυτός κάτι».

Όταν οι λήπτες γίνονται δότες, δίδουν απερίσκεπτα, διότι αυτά που δίδουν προέρχονται από κληρονομιά. Τους ξεγελούν και τους την παίρνουν, διότι ποτέ δεν κόπιασαν για να γνωρίσουν την αξία της. Όπως έδωσαν οι Έλληνες τα πλούτη που κληρονόμησαν από την Αρχαία Ελλάδα και δε μπορούν να βρουν ακόμη το δρόμο τους, με αποτέλεσμα να ζητούν ελεημοσύνη. 

Ω άνδρες Έλληνες, μη ζητάτε αυτά που δώσατε, αλλά αυτά που σας έκλεψαν. Αναγνωρίστε την κληρονομιά σας, για να αισθάνεστε ελεήμονες προς τους υφαρπάξαντες.

• Όταν δίνεις για να λάβεις είναι σαν να μην έδωσες τίποτα. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)

Όταν καταθέτεις μια καλή πράξη και παίρνεις τόκο, αυτός στον οποίο έδωσες δε σου χρωστάει τίποτα. Η ενέργεια του ανταλλάγματος εξουδετερώνει την ενέργεια της προσφοράς. Έτσι μην κάνεις την καλή σου πράξη εμπορική συναλλαγή, διότι τότε δίνεις για να πάρεις. Προσφέρεις ύλη, για να πάρεις ηθική ικανοποίηση. Χρησιμοποιείς την ύλη για να δικαιώσεις το άδικο της ύλης.

«Κάποτε ένας πλούσιος έμπορος, περνώντας από μια πόλη, συνάντησε κάποιον φτωχό που δεν είχε ούτε να φάει. Έτσι λοιπόν του έδωσε μερικά χρήματα για να τον βοηθήσει. Μετά από λίγο καιρό, ο πεινασμένος πάλι πεινούσε. Πέρασε ένας δεύτερος έμπορος και του έδωσε πάλι μερικά χρήματα, για να ζήσει λίγο καιρό ακόμα. Αυτό γινόταν κατ’ εξακολούθηση και ο φτωχός έμενε φτωχός και πεινούσε. Μέχρι που μια μέρα, πέρασε ένας τεχνίτης, είδε τον φτωχό να πεινάει και του είπε: ‘Θα σου μάθω την τέχνη του αγγειοπλάστη. Θα σου δώσω και ολίγον πηλό και θα μπορείς να βγάζεις τα προς το ζην, ώστε να μην ξαναπεινάσεις’.»

Η συνείδηση του ανθρώπου δεν δέχεται το άδικο. Δε μπορείς όμως να δικαιώσεις το άδικο εξαγοράζοντας το. Είναι σαν να κάνεις μια θυσία στο άδικο για να δικαιωθείς. Για να είναι δίκαιη η προσφορά πρέπει να προέρχεται από το υλικό στέρημα και από το ψυχικό περίσσευμα.

Όποιος θέλει να προσφέρει δίκαια πρέπει πρώτα να μοιράσει το περίσσευμα του, ώστε να γίνει ίδιος με τον λήπτη και τότε να του προσφέρει από το στέρημά του. 

Φτωχός δεν είναι αυτός που δέχεται προσφορά από έναν πλούσιο. Φτωχός είναι αυτός που προσφέρει στον μη έχοντα υλικά, για να νιώσει πλούσιος ψυχικά.

• Ποτέ μη δώσεις κάτι που θα σου λείψει, γιατί θα κατηγορήσεις αυτόν που το πήρε. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)

Όταν δίνεις από το υστέρημά σου, δε δίνεις για να στερηθείς, αλλά για να μοιραστείς κάτι που δεν σου ανήκει, όμως έτυχε να το έχεις ή να σου δόθηκε για να το μοιραστείς. Η ενέργεια του μοιράσματος εξουδετερώνει τη στέρηση. Όταν δίνεις αλλά θεωρείς ότι στερείσαι, περιμένεις αντάλλαγμα για να αναπληρώσεις ό,τι έδωσες. Η προσφορά η οποία προέρχεται εκ σκέψεως, δεν εμπεριέχει την ενέργεια του μοιράσματος και αποκαλείται δοσοληψία. Η δοσοληψία των υλικών πέραν του μέτρου, μας τρώει ψυχικό σθένος.

Όταν είσαι πλούσιος ψυχικά, δίνεις από το περίσσευμά σου. Μην δίνεις περισσότερα απ’ τις δυνάμεις σου, γιατί μετά θα ζητάς αντάλλαγμα. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010) Αν δώσεις όλο το ψυχικό σου περίσσευμα, κάνεις τον άλλον κλέφτη. Γιατί ο κλέφτης πάντα σου αφαιρεί και τότε δικαίως θα ζητάς πίσω τα κλοπιμαία. Η καρδιά δεν πρέπει να χαρίζεται, αλλά να δανείζεται χωρίς τόκο.(2006) Το μέτρο στην προσφορά εξασφαλίζει την αναπλήρωση των διδομένων. Η ψυχική προσφορά πρέπει να είναι επένδυση προς δημιουργία περισσοτέρου ψυχικού σθένους. Αλλιώς δεν είναι προσφορά. Διότι η ψυχή είναι μια ανεξάντλητη πηγή ψυχικού σθένους και με την αναγνώριση αυτού γίνεσαι δότης. Δότης γεννιέσαι, δε γίνεσαι! Αν θες να γίνεις πρέπει να ‘ξαναγεννηθείς’. 

Όταν ο Σωκράτης δίδασκε στην αγορά, εκμαίευε από την ψυχή του καθενός κομμάτια θαμπωμένου χρυσού, τα γυάλιζε με τον Λόγο του και τους τα πρόσφερε πίσω για να τα χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους. Έτσι δεν στερούταν ο ίδιος, αλλά ούτε και οι άλλοι έπαιρναν κάτι από αυτόν. Η προσφορά έγκειτο στην άδολη φροντίδα που έδιδε στην ψυχή τους, ώστε να την αναδείξει για να την δουν και οι ίδιοι. Για την κοινωνική αυτή προσφορά δεν χρηματιζόταν ποτέ, οπότε δεν υπήρχε και αντάλλαγμα. Για τον ίδιο λόγο δεν δέχτηκε και την προσφορά της αποφυλάκισής του, διότι θα έπρεπε να δώσει ως αντάλλαγμα την διδασκαλία του.

Ποτέ η προσφορά δεν επιδέχεται αμοιβής, ούτε ανταμοιβής. Δίδω δωρεάν προς τα έξω και παίρνω δωρεάν από μέσα μου. (Διδάσκαλος Σωκράτης 27-1-2008). Η προσφορά είναι το αποτέλεσμα της άδολης φροντίδας. (Άγιος Βασίλειος 8-12-2009)

• Αν δεν ξέρεις ν’ αγαπάς, ποτέ μη δεχτείς την αγάπη αυτού που σε χρειάζεται και μη δώσεις την αγάπη σου σ’ αυτόν που χρειάζεσαι. Γιατί τότε θα πρέπει να πάρεις ό,τι δώσεις και αντιστρόφως. (όροι και όρια) (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)

Μη βάζεις την αγάπη στην διαδικασία της δοσοληψίας, διότι τότε έχει όρους και όρια και δεν είναι αγάπη. Ο περιορισμός της αγάπης, ως ενέργεια, δημιουργεί έκρηξη και η έκρηξη αυτή πάντα πληγώνει. Το δούναι και λαβείν της αγάπης την κάνει συναίσθημα ή έρωτα που εμπεριέχει εγωισμό. 

Τι είναι πιο ωραίο ν’ αγαπάς ή ν’ αγαπιέσαι; Σ’ αυτούς που αγαπάς γίνεσαι θύμα και σ’ αυτούς απ’ τους οποίους αγαπιέσαι γίνεσαι θύτης. Αν αγαπάς κι αγαπιέσαι ταυτόχρονα δεν υπάρχει ούτε εγωισμός ούτε πληγή. (Μαχάτμα Γκάντι)

• Αν χρωστάς, ξόφλησε πρώτα τον εαυτό σου, για να βρεις τον τρόπο να εξοφλήσεις τους άλλους. (Διδάσκαλος Σωκράτης 8-1-2010)

Μια μάνα μπορεί να γίνει μέχρι και πόρνη για να μεγαλώσει το παιδί της (η αιτία πάντα είναι ένας άνδρας). Μετά συνεχίζει την πορνεία για να σπουδάσει το παιδί της και να το παντρέψει. Κι όταν παντρέψει το παιδί της, η αμοιβή της θα είναι να μην της επιτρέπεται να δει την εγγονή της, για να μη γίνει πόρνη κι αυτή σαν τη γιαγιά της. Τι κατάφερε αυτή η μάνα; Να εξοφλήσει το χρέος της προς το παιδί της με πολύ υψηλό επιτόκιο. Τόσο υψηλό ώστε ποτέ να μην μπορέσει να εξοφλήσει ούτε μέρος από τα χρέη της προς τον εαυτό της.

Αν θεωρούμε το παιδί μας ως χρέος, ποτέ δε θα εξοφλήσουμε τον εαυτό μας και ποτέ δε θα ωφελήσουμε το παιδί μας. Όταν εξοφλείς μόνο τα χρέη σου προς τρίτους, θα είσαι πάντα χρεωμένος, διότι δεν γνωρίζεις τα χρέη προς τον εαυτόν σου. 

Η ζωή συνεχίζεται και τα υλικά χρέη μένουν στη Γη, ενώ τα χρέη προς την ψυχή σου τα παίρνεις μαζί σου. Διότι ο αδικηθείς άπαξ δέχεται αμοιβήν εις τον ουρανόν. Ο αδικηθείς κατ’ επανάληψιν (για το ίδιο θέμα) γίνεται θύμα και δημιουργεί αχάριστον. Έτσι εξουδετερώνεται η κατάθεση του. (Αριστοτέλης 9-2-2008)

• Μην γίνεις θύμα γιατί θα ψάχνεις θύμα και μην γίνεις θύτης γιατί θα ψάχνεις θύτη. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)

Ο λοχαγός σήμερα το πρωί ήρθε πολύ θυμωμένος στο στρατόπεδο. Άρχισε τα καψόνια στους στρατιώτες. Αυτοί που γνώριζαν την οικογενειακή του κατάσταση είπαν : «Πάλι τσακώθηκε με την πεθερά του!» Μόλις τελείωσαν τα καψόνια, το ΚΨΜ γέμισε και όλοι οι φαντάροι άρχισαν να τσακώνονται με τις κοπελιές τους από το τηλέφωνο. Όσοι δεν είχαν κοπελιά, τσακώνονταν είτε με τον καψιμιτζή είτε μεταξύ τους. Αυτό συμβαίνει συχνά στο στρατό. Και δεν πειράζει. Στρατός είναι. 

Στο σχολείο, όμως, απέναντι από το στρατόπεδο, όταν ο δάσκαλος είχε τσακωθεί πάλι με τη γυναίκα του, τιμωρούσε άδικα τα παιδιά. Έβρισκε εύκολα θύματα κι αυτός. Μα τα παιδιά τιμωρούσαν το ασυνείδητό τους.

Αυτό το ξέσπασμα κανείς δεν μπορεί να το δει. Κι όταν έρθουν τ’ αποτελέσματά του, κανείς δε θα κατηγορήσει το δάσκαλο, ούτε τη γυναίκα του, αλλά τα παιδιά. Αν γίνεις θύμα, προσπάθησε να πολεμήσεις το θύτη σου για να απελευθερωθείς. Αν γίνεις θύτης, απομακρύνσου από το θύμα σου για να σωθείς. Μακριά όμως όλοι σας απ’ τα παιδιά. Διότι όταν κάνεις λειτούργημα, δεν πρέπει να μεταφέρεις το περιβάλλον σου στον χώρο που το εξασκείς.

• Το μεγαλύτερο πάθος του ανθρώπου είναι το ότι δεν αναγνωρίζει τα λάθη του. Γι’ αυτό λιθοβολεί τους πάντες. (Ευαγγελιστής Λουκάς 21-8-2009)

«Κανείς δεν είναι τέλειος» , «Τα λάθη είναι ανθρώπινα» , «Άνθρωποι είμαστε και σφάλματα κάνουμε».

Ο κάθε άνθρωπος παραδέχεται πως δεν είναι αλάθητος. Όμως, το ότι κάνει λάθη δεν το αναγνωρίζει ποτέ. Αντίθετα πολεμά με πολύ πάθος το ψέμα που του λένε ή την αλήθεια που του κρύβουν, στο σημείο να λιθοβολεί τους πάντες για τα λάθη τους. Θεωρεί μάλιστα τα λάθη των άλλων ως αμαρτίες, μη γνωρίζοντας ότι αμαρτία είναι η ηθική ή σωματική βλάβη του άλλου. Κρίνοντας τους άλλους, αναιρεί τον εαυτό του και την ανθρώπινη υπόστασή του. Θεοποιούμενος από τον εγωισμό του, προσπαθεί να ανακαλύψει την αλήθεια στις πράξεις των άλλων, αντί να την ψάξει πρώτα στις δικές του. Μεγαλώνοντας και ζώντας σ’ ένα περιβάλλον κρίσεως και κριτικής, αποκτά και ο ίδιος την έξη αυτή, η οποία δύσκολα αποβάλλεται και δυσκολότερα αναγνωρίζεται. Κι αυτό διότι η έξη αυτή απαιτεί όλοι οι άλλοι να είναι τέλειοι απέναντί του. 

Το αντίδοτο βρίσκεται στον καθρέφτη που θα του υπενθυμίσει ότι πρώτος απ’ όλους, ο ίδιος είναι άνθρωπος, και εκείνον είναι που πρέπει να κρίνει πρώτο. Διότι μόνο η αυτοκριτική οδηγεί στην αυτογνωσία και στην αποκάλυψη της μίας και μόνης Αλήθειας. 

• Δεν πρέπει τα ‘θέλω’ του άλλου να γίνονται ‘θέλω’ σου (Ιεράρχης Χρυσόστομος 6-1-2008)

Θεωρώντας ο άνθρωπος ότι είναι άρχοντας του εαυτού του στη σημερινή δημοκρατική κοινωνία, πιστεύει στα ‘θέλω’ του και προσπαθεί με κάθε τρόπο να τα ικανοποιήσει. Έτσι προκειμένου να επιλέξει ένα επάγγελμα ή έναν «επιτυχημένο, κερδοφόρο» τρόπο ζωής, ακολουθεί τα κοινωνικά πρότυπα που υπάρχουν στην εποχή του. Η ζωή του όλη λοιπόν από την παιδική ηλικία χτίζεται πάνω σ’ αυτά τα πρότυπα, θέτοντας όρια στη δημιουργία.

Η αυταπάτη του έγκειται στην πηγή των ‘θέλω’ του. Αναρωτήθηκε ποτέ κανείς: «Γιατί θέλω αυτό που θέλω; Πώς μου δημιουργήθηκε αυτή η επιθυμία;» Προτεραιότητα δίνει στην ικανοποίηση και όχι στη γνώση. Αυτή η προτεραιότητα είναι που εξυπηρετεί και τα συμφέροντα εταιρειών που κατασκευάζουν προϊόντα με σκοπό να καλύψουν ανάγκες αφού πρώτα τις δημιουργήσουν. Η πειθώ τους έγκειται στην ευστοχία της διαφήμισης των προϊόντων τους, η οποία ερεθίζει τις αισθήσεις. Ο άνθρωπος πείθεται ότι έχει ανάγκη το συγκεκριμένο προϊόν και αρχίζει να το θέλει. Τότε τα ‘θέλω’ του είναι στη μόδα, κι έτσι τα ‘πρέπει’ της μόδας γίνονται ‘θέλω’ του. Η μόδα είναι η εξαπάτηση αλλά και η επιβολή στα ‘θέλω’ μας.(Αριστοτέλης 27-2-2010)

Με την επανάληψη αυτής της κατάστασης, ο ίδιος υιοθετεί την τακτική αυτής της πειθούς και αρχίζει να προβάλλει και να επιβάλλει αυτά τα ‘θέλω’ του και στους άλλους. Ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται με τον καθένα να προσπαθεί να πείσει τους άλλους να κάνουν αυτό που θέλει. Η σύγχυση των ‘θέλω’ φτάνει σε τέτοιο σημείο ώστε ο καθένας να θέλει, αλλά να μην γνωρίζει αν αυτό που θέλει το θέλει πραγματικά ο ίδιος, αν είναι ωφέλιμο γι’ αυτόν και αν εντέλει μπορεί να τον ικανοποιήσει. Παραδείγματος χάριν: «Για να είσαι ‘in’ πρέπει να το πάρεις ή να το κάνεις αυτό. Γι’ αυτό θέλω να το πάρω ή να το κάνω». Πραγματικά για να είσαι ‘in’ πρέπει να είσαι ‘μέσα’ στο σύστημα. Άρα το ‘in’ είναι τα ‘πρέπει’.Η γνώση της ωφελιμότητας των ‘θέλω’ διώχνει τα ‘πρέπει’ από τα ‘θέλω’. Θέλω να μπορώ, αλλά δεν μπορώ να μην θέλω. (Διδάσκαλος Σωκράτης 10-01-2010) Θα πρέπει να κοιτάζεις τα ‘μπορώ’ σου να ικανοποιούν τα ‘θέλω’ σου. Διότι αυτό είναι η ισορροπία στην ύλη. Κι όταν ισορροπήσεις πρώτα τα της ύλης, τότε θα αρχίσεις να μαθαίνεις να ισορροπείς και τα της άλλης ύλης.

Τα ‘θέλω’ του ανθρώπου ως προς την απόκτηση υλικών σήμερα είναι άπειρα. Τα ‘μπορώ’ του όμως είναι περιορισμένα. Ακολουθώντας τα ‘θέλω’ σου εξαντλείς τα ‘μπορώ’ σου και μετά εκμεταλλεύεσαι τα ‘μπορώ’ άλλων για ν’ αποκτήσεις τα επιπλέον ‘θέλω’ σου. Γιατί πιστεύεις ότι τα ‘θέλω’ σου σε απελευθερώνουν, ενώ συμβαίνει το αντίθετο. Πρόσεχε αυτά που σε απελευθερώνουν να μη σε βάζουν σε άλλο κλουβί. (Α.Φ., το Πνεύμα της Αληθείας 8-6-2009) Κανένας ποτέ με τον τρόπο αυτό, όσα ‘θέλω’ κι αν απέκτησε, δε μπόρεσε να αποκτήσει τα πραγματικά ‘θέλω’ (αγάπη, υγεία, ευτυχία).

Πηγή

Αριστοτέλης: Φιλοσοφία και σοφία ... για ποιο σκοπό;

Πρέπει κανείς νά άσχολείται μέ τή φιλοσοφία, άφού αύτή άποβλέπει στήν άπόκτηση καί τήν ασκηση τής παιδείας. 'Η παιδεία δμως είναι άπό τά μεγαλύτερα άγαθά. Καί δέν έπιτρέπεται βέβαια γιά νά κερδίσει κανείς χρήματα νά φθάνει ως τήν ακρη τού κόσμου (τίς στήλες τού Ήρακλέους), γιά ν’ άποκτήσει δμως φρόνηση δέν είναι διατεθειμένος νά κουρασθεί καί νά κάνει θυσίες. 

Δέν είναι βέβαια διόλου κακό, αν ή φιλοσοφία δέ φαίνεται νά είναι χρήσιμη καί ώφέλιμη. Γιατί έμείς δέν ύποστηρίζουμε δτι είναι ώφέλιμη άλλά άπλώς καλή καί δτι δέν άρμόζει νά τήν προτιμάει κανείς γιά κάτι αλλο παρά μόνο γι' αύτή τήν ίδια (καθαυτή). Γιατί δπως ταξιδεύουμε γιά νά παρακολουθήσουμε τούς 'Ολυμπιακούς άγώνες, άκόμα καί δταν δέν έχουμε νά κερδίσουμε τίποτε, γιατί τό ίδιο τό θέαμα τών άγώνων άξίζει πιό πολύ άπό τά χρήματα, — καί δπως παρακολουθούμε τίς θεατρικές παραστάσεις στά Διονύσια, όχι βέβαια μέ τήν πρόθεση νά κερδίσουμε κάτι άπό τούς ηθοποιούς άλλά άντίθετα ξοδευόμαστε άπό πάνω, καί πολλά άλλα θεάματα θά τά προτιμούσαμε άπό τά χρήματα, έτσι πρέπει νά προτιμούμε καί τή θέα τού ούρανού περισσότερο παρά όσα φαίνονται άπλώς χρήσιμα. Δέν έπιτρέπεται, λοιπόν, κανείς νά σκοτώνεται νά πάει νά δεί άνθρώπους πού παίζουν τούς ρόλους γυναικών καί δούλων, ή μονομαχούν καί τρέχουν (καί νά παθαίνεται), καί άπό τί άλλο μέρος νά νομίζει πώς δέν πρέπει νά σπουδάζει τή φύση τών όντων καί τής άλήθειας. 

Μόνο οι φιλόσοφοι κατορθώνουν νά φθάσουν σέ μιά εύτυχισμένη ζωή. 

’Ενθαρρύνει κανείς γενικά τίς άλλες τέχνες καί έπιστήμες, έφόσον αύτούς πού τίς άσκούν τούς τιμάει καί τούς πληρώνει μισθό. Αύτούς δμως πού άσχολούνται μέ τή φιλοσοφία όχι μόνο δέν τούς ένθαρρύνουμε άλλά συχνά τούς έμποδίζουμε. 

Γενικά χαρακτηριστικά τού είδήμονος είναι ή ικανότητά του νά μπορεί νά μεταδίδει (διδάσκει) τίς γνώσεις του. 

’Επειδή τώρα προσπαθούμε νά όρίσουμε αύτή τή θεωρητική έπιστήμη (δηλ. τή φιλοσοφία), θά έπρεπε νά έρευνήσουμε τό άκόλουθο έρώτημα, τί είδους αΙτίες καί άρχές έχει ώς άντικείμενό της ή έπιστημονική γνώση, πού άποτελεί τό περιεχόμενο τής φιλοσοφίας. Άν πάρουμε τίς συνηθισμένες άντιλήψεις πού εχουμε γιά τό σοφό, ίσως τότε τό πράγμα νά γινόταν εύκολότερα κατανοητό. Πρώτα πρώτα, λοιπόν, νομίζουμε πώς ό σοφός τά ξέρει δλα, δσο είναι δυνατό αύτό, χωρίς ώστόσο νά έχει άκριβή γνώση γιά τό καθένα πράγμα χωριστά. Έπειτα αύτός πού είναι σέ θέση νά καταλαβαίνει τά δύσκολα πράγματα (προβλήματα), πού δέν είναι εύκολο νά τά άντιληφθεί ο οιοσδήποτε ανθρωπος, αύτός είναι έπίσης σοφός. Γιατί ή αισθητηριακή άντίληψη είναι κοινή σέ όλους, γι' αύτό είναι εύκολη καί δέν άποτελεί καμιά σοφία. 'Επιπλέον σοφότερο θεωρούμε αύτόν πού μπορεί νά έκθέτει μέ περισσότερη άκρίβεια καί έπαγωγικότερα τίς αιτίες γιά κάθε έπιστήμη• καί άπό τίς έπιστήμες πάλι αύτή πού τήν έπιλέγουμε γι' αύτή τήν ίδια καί γιά τήν καθαρή γνώση καί όχι γιά τά πρακτικά της ώφελήματα, αύτή θεωρούμε ότι είναι σέ μεγαλύτερο βαθμό σοφία• έπομένως αυτή πού εχει τόν πρώτο λόγο παρά έκείνη πού ύπηρετεί είναι μάλλον σοφία• γιατί βέβαια ο σοφός δέν πρέπει νά δέχεται άλλά νά δίνει έντολές, ούτε αύτός νά ύπακούει σ’ εναν άλλο, άλλά ο λιγότερο σοφός σ' αύτόν. 

Γιά τόν Άριστοτέλη ή φιλοσοφία σημαίνει μιά ριζική διάνοιξη τού κόσμου η τού Είναι καί, σάν άναγκαιο άντίβαρο, σημαίνει καί τήν άντοχή των έμφανιζόμενων διαστάσεων. Γιατί καί ή φιλοσοφία του δέν είναι φτωχή σέ διαστάσεις: Ύπαρξη καί λογική, Ιστορία καί αίωνιότητα, γνώση καί θεώρηση, μερικό καί γενικό, γνώμη καί λόγος, προσωπική εύτυχία καί γενικό καλό, φύση κι έλευθερία. Μάλιστα, άκόμα, ή φύση πρός τήν φύση.

Αυτό πού είσέρχεται στόν εύρύ κόσμο τής φιλοσοφίας είναι κατ' άρχήν άφετηρία . Καί τό σύστημα, λοιπόν, ό άριστοτελισμός ώς σύστημα μπορει νά κατανοηθεί σάν μιά άκατάλυτη σύνδεση των άρχων. Βέβαια μιά γερά άσφαλισμένη σύνδεση. Όμως καί ή πιό σταθερή σύνδεση είναι μέ τή σειρά της μιά άρχή πού στηρίζει όλόκληρη τή φιλοσοφία, άπό τήν άπορία καί τήν έρώτηση ώς τήν άπόδειξη καί τή διδασκαλία. Αύτή ή άρχή τής φιλοσοφίας τού Αριστοτέλη είναι ή πεποίθηση, ότι στήν πραγμάτωση τής φιλοσοφικής γνώσης, «ενα είναι» τό προορισμένο νά κυριαρχήσει στόν ανθρωπο θεϊκό πνεύμα καί ό πραγματικός κόσμος• έκεϊνος δηλαδή στόν όποιο ό ανθρωπος μπορει ν' άναπτύξει,γεματος έπιθυμία, τή δραστηριότητά του καί νά τή διευρύνει καί νά τήν τελειοποιήσει, προσδίδοντας στήν ϋπαρξή του μορφή, χωρίς ώστόσο νά παύσουν οί ανθρωποι νά έρχονται καί νά παρέρχονται αίώνια.

Απόσπασμα από: J.M. Zemb : Αριστοτέλης, Εκδόσεις Νέα Σύνορα

Το σύμπαν ... οργανισμός

«Φαντασθείτε ότι ένας άνθρωπος αρχίζει ένα ταξίδι στα διάφορα μεγέθη του μικροκόσμου και μικραίνει μέχρις ότου γίνει ένα άκαρι (=μικροσκοπικό έντομο μη ορατό με γυμνό μάτι). Τότε κοιτώντας έναν άνθρωπο από κοντά θα διέκρινε ευκρινώς τους πόρους του δέρματος σαν τρύπες , τις τρίχες σαν κορμούς δέντρων ,τις γραμμές του χεριού σαν αυλάκια. 

Και ερωτώ: ποιά είναι η πραγματική αντίληψη για το ανθρώπινο σώμα, αυτή που έχει ο άνθρωπος για τον άνθρωπο ή αυτή που έχει το άκαρι; Η αλήθεια είναι ότι και οι δυο εικονικές αντιλήψεις είναι σχετικές, η ιδέα που έχει σχηματίσει ένας άνθρωπος για τον εαυτό του και τους ομοίους του είναι αληθινή μόνο για τον άνθρωπο και η περί ανθρώπου αντίληψη του ακάρεως μόνο για το άκαρι. 

Ο ταξιδιώτης μας συνεχίζει τη πορεία του προς τα μικρά μεγέθη και φτάνει το μέγεθος του κυττάρου. Τότε γι αυτόν το ανθρώπινο σώμα θα έχει χάσει εντελώς τη μορφή του. Δεν θα το διακρίνει σαν βουνό, όπως το έβλεπε το άκαρι, αλλά σαν σύμπλεγμα κυττάρων γεμάτων κίνηση, χωρίς όμως να γνωρίζει το σχήμα του, χωρίς να διακρίνει μέλη και όργανα αισθήσεων, χωρίς να ξέρει αν ο άνθρωπος έχει φωνή ή σκέπτεται, κι ακόμα αν είναι ζώο ή φυτό. Διότι και μερικά φυτά παρουσιάζουν ιδιομορφίες ζωικών κυττάρων. Σ αυτό του το σταθμό ο ταξιδιώτης μας θα διέκρινε ακόμα σαφώς ένα κόσμο κυττάρων, τον έμβιο, και ένα κόσμο ανόργανο, τα μέταλλα, τα πετρώματα κλπ . 

Η σμίκρυνση όμως του ταξιδιώτη συνεχίζεται. Τώρα έχει φτάσει το μέγεθος ενός ιού, με άλλα λόγια το όριο της ζωής μεταξύ του έμβιου και οργανικού κόσμου. Τότε γι αυτόν το κύτταρο θα ήταν μια αχανής περιοχή, θα διέκρινε μόνο μερικά από αυτά και θα είχε γνώση του κυττάρου και της εσωτερικής δομής του. Θα διέκρινε βασικά τα οργανικά μεγαλομόρια και τον κόσμο τους. 

Συνεχίζοντας τη πορεία του ο ταξιδιώτης μας φτάνει στα απλά μόρια της ύλης. Τότε ο κόσμος γι αυτόν αποτελείται από μόρια και μόνο από μόρια. Ούτε έμβια όντα υπάρχουν ούτε ορεινοί όγκοι, ούτε αέρας ούτε τίποτα το αξιοπερίεργο. Μόρια και μόνο μόρια. Αλλού μεγάλα (έμβια όντα και οργανική ύλη), αλλού πιο μικρά και πυκνά (ανόργανα, στερεά) αλλού πιο αραιά με γρήγορη κίνηση (υγρά) και τέλος πολύ αραιά και αεικίνητα (αέρια). Ο κόσμος τού φαίνεται συνεχής. 

Ο ταξιδιώτης μας δεν αποθαρρύνεται , δεν τρομάζει , εξακολουθεί. Φτάνει στις διαστάσεις του ατόμου, τις ξεπερνά και καταλήγει στο μέγεθος του ηλεκτρονίου. Τι γαλήνη ! Τα πάντα είναι αρμονικά, είναι συνεχή και φυσικά, ο κόσμος αποτελείται από πρωτόνια και ηλεκτρόνια και μόνο από αυτά. Δεν θα μπορούσε να φανταστεί τίποτα διαφορετικό. Ούτε λόγος φυσικά για κύτταρα για έμβια όντα και ανθρώπους. Θα πέρναγε για τρελό όποιον του ανέφερε κάτι τέτοιο. Μα πως , θα σκεφτόταν, άτομα σαν εμένα , ηλεκτρόνια συγκεντρωμένα κατά δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων κάνουν ένα ον ,τον άνθρωπο, με δική του σκέψη; 

Αυτό θα ήταν αδιανόητο. Και κάτι ενδιαφέρον. Σ΄ αυτό το μέγεθος ο ταξιδιώτης, διασχίζοντας τον ενδιάμεσο χώρο, δεν θα τον εύρισκε καθόλου κενό, παρά απλώς σχετικά γεμάτο από αδελφά σωμάτια (λεπτόνια) ποζιτρόνια, και φωτόνια. Γι αυτόν κενό δεν θα υπήρχε. Και αυτή είναι η επιστημονική αλήθεια . Κενό δεν υπάρχει. 

Ας ακολουθήσουμε τώρα ένα δεύτερο ταξιδιώτη που κάνει αντίστροφη πορεία προς τον μακρόκοσμο. 

Μεγαλώνει έως ότου γίνει σαν ένα όρος. Τότε τι βλέπει; Τους ανθρώπους σαν μυρμήγκια , τα δέντρα σαν χλόη. Συνεχίζοντας να μεγαλώνει φτάνει το μέγεθος της γής. Η αντίληψη του για τη γη είναι ότι είναι σφαιρική αλλά λεία στην επιφάνειά της. Τι γίνανε λοιπόν τα όρη και οι χαράδρες ; Απλώς εξαφανίσθηκαν μπροστά στο μέγεθός της. Κατέληξαν πόροι του δέρματος της , ισοπεδώθηκαν. Ο ταξιδιώτης μας βλέπει και άλλους πλανήτες και τον ήλιο. Τα άλλα ουράνια σώματα είναι ακόμη πολύ μακριά γι αυτόν, για να τα επισκεφθεί. Γι αυτό προχωράει φτάνει στο μέγεθος του ηλιακού μας συστήματος, γίνεται ακόμα μεγαλύτερος πολλές φορές μεγαλύτερος. Τότε το ηλιακό μας σύστημα μοιάζει με το άτομο της φυσικής : πυρήνας-ήλιος, ηλεκτρόνια-πλανήτες. Το Σύμπαν αποτελείται από ηλιακά συστήματα θα σκέπτεται, τα άτομα του Σύμπαντος. Επειδή βιάζεται ο ταξιδιώτης μεγαλώνει απότομα και γίνεται γαλαξίας. Τότε βλέπει το Σύμπαν να αποτελείται από γαλαξίες, τα μεγαλομόρια του Σύμπαντος (γιατί υπάρχουν και μικρά μόρια, τα αστρικά συστήματα) 

Τέλος ο ταξιδιώτης μας φτάνει στο τέρμα του ταξιδιού του, και γίνεται Nebula, ένα νεφέλωμα γαλαξιών, ένα κύτταρο του Σύμπαντος. Μα ναι λέει καγχάζοντας, το Σύμπαν αποτελείται από Nebulae».

Πηγή: απο το βιβλίο ''Κοσμολογία της Νόησης'', εκδόσεις «Δίαυλος»

Κοινωνία, σύγχρονος πολιτισμός και ο πόλεμος για την καταστροφή της 'νοημοσύνης'

... του Ιωσήφ-Χρήστου Κονδυλάκη, 2001 Πυρηνικός Φυσικός / Ειδικός Πληροφορικής.

1. Ορισμοί εννοιών

Νοημοσύνη Ανθρώπου [1], νοούμε στο παρόν άρθρο, την ικανότητα λύσεως προβλημάτων(επιστημονικά,στρατιωτικά,κ.α) ή/και την μη τυχαία επιλογή μίας βέλτιστης(optimum) επιλογής σε πρόβλημα αποφάσεως, με χρήση ενός αλγορίθμου, ο οποίος μπορεί να περιλαμβάνει λογικές διαδικασίες, σαν την επαναληπτική(iterative) διαδικασία ερωτήσεων [Γιατί; , Διότι… , Έχει έννοια: ] για τις αιτίες που πρέπει να κατανοηθούν.[2],[3].

Νοημοσύνη Ανθρώπινου Οργανισμού [1], νοούμε την απόδοση σε λύση προβλημάτων του Οργανισμού(π.χ Κράτος, Ένοπλες Δυνάμεις, Πανεπιστήμια, Εμπορικοί Οργανισμοί,κ.α), με την έννοια της λήψεως βέλτιστων αποφάσεων ,χώρο-χρονικά και ανά περίπτωση, και την βέλτιστη εκτέλεση των αποφάσεων αυτών.

Βέλτιστη(Optimum) απόφαση [1] ,νοούμε την απόφαση εκείνη που μεγιστοποιεί την πιθανότητα για την εκπλήρωση ενός συνόλου στόχων χώρο-χρονικά και ταυτόχρονα όμως εξασφαλίζει και την εκπλήρωση των περιορισμών που έχουν τεθεί στο εν λόγω σύνολο των στόχων.

Πόλεμος Καταστροφής Νοημοσύνης[ΠΚΝ] [1], νοούμε την με δόλο ή με εγκληματική αμέλεια καταστροφή μερικώς ή ολικώς, προσωρινά ή μόνιμα της νοημοσύνης Ανθρώπου ή/και Ανθρώπινου οργανισμού. (Ο παραπάνω πόλεμος μπορεί να γίνει σε επίπεδα φυσικού προσώπου, νομικού προσώπου, Έθνους και Κράτους. Στην βαρύτατη του μορφή νομίζουμε ότι μπορεί να φθάσει έως των εγκλημάτων της προδοσίας του Έθνους και της εσχάτης προδοσίας[4])

2.Εισαγωγή

Τα πάντα στον αισθητό μας κόσμο εξαρτώνται από τους νόμους της φύσεως, από την «τύχη» και από τις αποφάσεις των ανθρώπων και των ζώων[1].

Από τους παραπάνω παράγοντες συνάγεται ότι η ανθρώπινη σκόπιμη επίδραση σε γήινο ή εξωγήινο σύστημα, στηρίζεται στην λήψη αποφάσεων και την εκτέλεση των. Ακολούθως , η κατάλληλη για τις χώρο-χρονικές ανάγκες εκλογή ενός συνόλου στόχων και η βέλτιστη επίτευξη του συνόλου των στόχων είναι βασική συνάρτηση της ανθρώπινης νοημοσύνης και της νοημοσύνης των ανθρωπίνων οργανισμών[1].

Λόγω των παραπάνω, συνάγεται ότι η καταστροφή της νοημοσύνης ανθρώπου ή/και ανθρώπινου οργανισμού, είναι δυνατόν να οδηγήσει σε καταστροφή του ανθρώπου ή/και του ανθρώπινου οργανισμού, λόγω συνεπειών «ηλιθίων» αποφάσεων των. Επιπλέον είναι δυνατόν, ο άνθρωπος ή/και ο ανθρώπινος οργανισμός με κατεστραμμένη(σε ορισμένο βαθμό) την νοημοσύνη του να γίνει πειθήνιο όργανο που να εκτελεί, πολλές φορές χωρίς καν να το καταλαβαίνει, τις εντολές του ανθρώπου ή/και του οργανισμού που κάνει ΠΚΝ εναντίων του.

Από τα παραπάνω είναι προφανής η θεμελιώδης σημασία του θέματος της αντιλήψεως και κατανοήσεως ότι γίνεται ΠΚΝ σε ανθρώπους και ανθρώπινους οργανισμούς και ακολούθως της θεμελιώδους ανάγκης της αναπτύξεως σχετικής άμυνας στον ΠΚΝ σε επίπεδο ανθρώπων, Έθνους και Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σημείωση για τον αναγνώστη/μελετητή:

Επειδή κάποιες μέθοδοι του ΠΚΝ μπορούν να ενταχθούν σε πολλές κατηγορίες, για αυτή την αιτία υπάρχει αναγκαία επανάληψη του κειμένου σε διαφορετικές κατηγορίες , για την αύξηση της λογικής πληρότητας των κατηγοριών.

3. Μερικές μέθοδοι του ΠΚΝ

Η γενική ιδέα στις μεθόδους ΠΚΝ είναι να δημιουργήσουν εμπόδια ή να μειώσουν την αποδοτικότητα της(ή των) διαδικασίας(ων) λύσεως προβλήματος(ων) στον Άνθρωπο ή/και στον Ανθρώπινο οργανισμό.

3.1 Έλλειψη κινήτρων και αμοιβής κινήτρων(έλλειψη motivation)

Όταν σε ένα οργανισμό δεν υπάρχουν κίνητρα(π.χ. οικονομική διαφοροποίηση μισθών και bonus, προώθηση στην ιεραρχία και στην κατάλληλη θέση εργασίας των ανθρώπων με τα κατάλληλα προσόντα, δημιουργία ενδιαφέροντος για την εργασία, ηθικά βραβεία, κ,α) τότε δεν δημιουργείται διάθεση για την χρήση της νοημοσύνης και για λύση προβλημάτων, αλλά προκαλείται η τάση για αδιαφορία και τεμπελιά.

Αντιθέτως τα bonus(χρηματικά βραβεία, ηθικά βραβεία, κ.α) που δίνονται αξιοκρατικά, όπως και η αξιοκρατική και αξιόλογη αμοιβή των συμβούλων, εκπαιδευτών , του επιστημονικά εκπαιδευμένου και ειδικευμένου προσωπικού, κ.α προσελκύει και αναπτύσσει το ενδιαφέρον του προσωπικού με υψηλά προσόντα και υψηλής νοημοσύνης και γνώσεων. [14],[25].

Ιδιαίτερη προσοχή και μελέτη απαιτούν οι περιπτώσεις που όχι μόνο δεν δίνονται κίνητρα για την ανάπτυξη της νοημοσύνης , αλλά αντιθέτως δίνονται αντικίνητρα με αποτέλεσμα την καταστροφή της νοημοσύνης(ΠΚΝ).Για παράδειγμα σε ένα Κράτος είναι δυνατόν να μεγιστοποιούνται τα εισοδήματα επαγγελμάτων «αποβλακώσεως» του κοινού{π.χ των τραγουδιστών που χρησιμοποιούν τραγούδια αποβλακώσεως όπως μίας φράσεως που επαναλαμβάνεται συνεχώς σε ένταση φωνής που προκαλεί πόνο στα αυτιά και καθιστά αδύνατη κάθε συναισθηματική ή λογική συνομιλία , το μονότονο των ποδοσφαιριστών (που ίσως σκόπιμα –ΠΚΝ- προβάλλονται πρώτοι στα ΜΜΕ, καθυστερώντας τις ειδήσεις ακόμα και για τις συναντήσεις των Αρχηγών Κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης), τα πολύ υψηλά ημερομίσθια εργατών με γνώσεις μίας ή δύο τάξεων Δημοτικού, κ.τ.λ}, ενώ ταυτόχρονα ελαχιστοποιούνται τα εισοδήματα ανθρώπων και επαγγελμάτων «υψηλής νοημοσύνης» που δύνανται να ανυψώσουν την νοημοσύνη του κοινού{π.χ άριστοι επιστήμονες με μεταπτυχιακά και άλλων διανοητικά και δημιουργικά εργαζομένων ανθρώπων}, με συνέπεια να είναι σχεδόν αδύνατο άριστοι επιστήμονες να αγοράζουν τα πανάκριβα επιστημονικά συγγράμματα που απαιτούνται στην επιστημονική εργασία των και η ποιότητα της ζωής των και η αξιοπρέπεια της διαβίωσης των να είναι πολύ υποβαθμισμένη και να στερούνται κοινωνικής αναγνώρισης, λόγω των οικονομικών περιορισμών που υφίστανται, με συνέπεια η νοημοσύνη των, η διάθεση για πρωτοποριακή εργασία και η αποδοτικότητα στην εργασία των να είναι υπερβολικά μειωμένες συγκριτικά με τις ικανότητες των. Τα αποτελέσματα μακροπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα αλλά και μικροπρόθεσμα μπορεί να είναι ολέθρια για τα Εθνικά συμφέροντα διότι ελαχιστοποιούνται οι Εθνικές ικανότητες για την ανάπτυξη και πρωτοπορία του Έθνους στον Διεθνή και Εθνικό τομέα και ελαχιστοποιείται η ικανότητα η/και αποδοτικότητα της επιστημονικής ανάλυσης και βέλτιστης λύσης των προβλημάτων του Έθνους, με αποτέλεσμα να μεγιστοποιούνται οι πιθανότητες για πλήθος μελλοντικών καταστρεπτικών συνεπειών και χαμένων ευκαιριών για τα Εθνικά συμφέροντα.

Σε Εθνικό επίπεδο νομίζουμε ότι η μεγιστοποίηση των εισοδημάτων «πηγών αποβλακώσεως» με ταυτόχρονη την ελαχιστοποίηση των εισοδημάτων των «πηγών νοημοσύνης και δημιουργικών γνώσεων» είναι ουσιαστικά ο πιο αποτελεσματικός τρόπος πολέμου καταστροφής νοημοσύνης και πολιτισμού, ενός οργανισμού(Εθνους,κ.α). Τούτο γίνεται ακόμα χειρότερο όταν ο λαός διδάσκεται από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας να χρησιμοποιεί τα «προϊόντα» και τις «υπηρεσίες» των «πηγών αποβλακώσεως» και ταυτόχρονα δεν πληροφορείται σχεδόν καθόλου(εκτός ιατρικής) για την εξέλιξη των επιστημών , τεχνολογίας και δημιουργικού πολιτισμού.

3.2 Έλλειψη ή καταστροφή δημιουργικής ιεραρχίας οργανισμών (π.χ αναξιοκρατία, ανηθικότητα ,κ.τ.λ)

Η δημιουργική ιεραρχία των οργανισμών είναι θεμελιώδης παράγων καθορισμού στο ποίες αποφάσεις θα εκτελούνται και στο να δημιουργήσει το κατάλληλο κλίμα πού μπορεί να βελτιστοποιήσει την απόδοση της εργασίας και των διαθεσίμων πόρων του ανθρώπινου οργανισμού.

Δυστυχώς στην πραγματικότητα υπάρχουν ζωτικά καταστρεπτικές καταστάσεις για τους ανθρώπινους οργανισμούς(Κράτος, Ιδιωτικές εταιρείες,κ.α).

Για παράδειγμα ίσως στις Κρατικές υπηρεσίες και στις Ένοπλες δυνάμεις αριστούχοι επιστήμονες ή Καθηγητές Πανεπιστημίων ή αριστούχοι στην εκτέλεση εκπαιδευτικών ασκήσεων ή υψηλά διακρινόμενοι σε πραγματικά περιστατικά δεν αμείβονται, αλλά αγνοούνται ή το χειρότερο δεν προαγάγονται στους κατάλληλους βαθμούς και θέσεις εργασίας, διότι προωθούνται άλλοι που χρησιμοποιούν π.χ φιλικές ή πολιτικές διασυνδέσεις ή δολιοφθορά ή με τις έμμεσες επιρροές από ξένα κράτη και ξένα συμφέροντα,κ.τ.λ.. Τότε καταστρέφεται η νοημοσύνη του Ανθρώπινου οργανισμού(π.χ. Κράτους, Ενόπλων δυνάμεων, κ.α) και η νοημοσύνη του Ανθρώπου(λόγω ψυχοσωματικών προβλημάτων από αδικίες, κ.α).

Κλασσικό ζωτικό παράδειγμα ΠΚΝ στις Ένοπλες δυνάμεις είναι η καταστροφή των πιο νοημόνων αξιωματικών εν τη γενέσει των, με το να γίνονται στατιστικά απλοί στρατιώτες ή υπαξιωματικοί Καθηγητές Πανεπιστημίου και αριστούχοι επιστήμονες, λόγω σχετικών διατάξεων των ενόπλων δυνάμεων που ίσως έγιναν υπό έμμεση επιρροή από ξένες δυνάμεις εκμεταλλευόμενες τα συμπλέγματα των στρατιωτικών(π.χ εγωϊσμό,κ.α). Οι συνέπειες των παραπάνω είναι καταστρεπτικές για το Έθνος και επηρεάζουν καταστρεπτικά πολλά Εθνικά συμφέροντα έως και αυτή την εδαφική ακεραιότητα του έθνους (π.χ ως συνέπεια ίσως ηλιθίων αποφάσεων ή αδυναμίας λύσεων προβλημάτων με τον βέλτιστο χώρο-χρονικά και ανά περίπτωση τρόπο σε κρίσιμες στιγμές ,κ.τ.λ)[5].

Επιπλέον πρέπει να τονιστεί ότι σήμερα στην εποχή της υψηλής τεχνολογίας και των ειδικευμένων γνώσεων αλλά και των ολιστικών(globalview) δι-επιστημονικών γνώσεων, ορισμένοι άνθρωποι κρίνονται αναντικατάστατοι ,και η μη αξιοποίηση των από το Κράτος ή από Ιδιωτική επιχείρηση μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες για το Κράτος ή την ιδιωτική επιχείρηση με το να μη ληφθούν οι σωστές αποφάσεις και το Κράτος να υποστεί καταστροφές στον εσωτερικό τομέα ή/και στις διεθνείς δραστηριότητες του και η ιδιωτική επιχείρηση ίσως να οδηγηθεί σε πτώχευση.

Τα Τέσσερα Κλειδιά Ανάπτυξης της Συνείδησης

Γνωρίστε και δυναμώστε τους 4 άξονες της Συνείδησης... Αυτό που κάνει τον άνθρωπο να είναι παρών σε κάθε δραστηριότητα της ζωής του είναι η Συνείδησή του. Πόσο εύκολο όμως είναι να είμαστε συνειδητά ο εαυτός μας σε κάθε εργασία , με όλη μας την ψυχή; Πόσο καλά γνωρίζουμε τον εαυτό μας και πόσο καλά τον κατέχουμε;

Ο σκοπός είναι η γνώση και ο έλεγχος του εαυτού μας ,και η εναρμόνιση των λειτουργιών της προσωπικότητάς μας, δηλαδή να τοποθετηθεί η συνείδηση στο κέντρο της ,σε αυτό που οι σύγχρονοι ψυχολόγοι ονομάζουν «Εστία της Συνείδησης».Μόνο τότε μπορούμε να μιλήσουμε για μια ισορροπημένη και εναρμονισμένη προσωπικότητα, με πλήρη κατοχή και επίγνωση των λειτουργιώνκαι των δυνάμεών της.

Ποιες είναι όμωςοι λειτουργίες της προσωπικότητας οι οποίες τροφοδοτούν τη συνείδησή μας και συνεπώς συντελούν στην ανάπτυξή της; Είναι οι ψυχικές λειτουργίες. Προσοχή ,Συγκέντρωση, Μνήμη και Φαντασία που η κατάλληλη χρήση τους βοηθάει στην αποτελεσματικότερη αυτογνωσία μας και στη ζωντανή παρουσία μας σε κάθε τι που κάνουμε στη ζωή μας.

Ο Άνθρωπος είναι ένα ον σύνθετο. Εκείνο που προσπάθησε να κάνει από τότε που πρωτοεμφανίστηκε στη ζωή είναι , να ξεδιαλύνει το μυστήριο που κρύβει μέσα του, να αναζητήσει την ενότητα που βρίσκεται στο εσωτερικό του, να ανακαλύψει το κέντρο του. Αυτό όμως δεν είναι κάτι εύκολο, και γι’αυτό το λόγο, στην εποχή μας, είναι ανάγκη να επιτείνουμε την προσπάθεια να γνωρίσουμε και να ελέγξουμε τον εαυτό μας, για να αποκτήσουμε μια ισορροπημένη προσωπικότητα και έναν Συνειδητοποιημένο Εαυτό.

Η εγκατάσταση της συνείδησης στο κέντρο της προσωπικότητας απαιτεί , πρώτα από όλα , την οριοθέτηση και τον προσανατολισμό αυτής της τελευταίας: δηλαδή να ξέρουμε τι θέλουμε στη ζωή και με ποια μέσα λογαριάζουμε να κάνουμε αυτά που θέλουμε.

Δύο είναι λοιπόν οι άξονες της προσωπικότητας: ο πρώτος, οριζόντιος, είναι αυτός που προσδιορίζει τα μέσα τα οποία διαθέτουμε στη ζωή μας. Είναι ο άξονας της«Απόκτησης των Μέσων» , είτε αυτά είναι γνώσεις , εμπειρίες ή δυνάμεις, τον οποίο μπορούμε επίσης να ονομάσουμε Άξονα της Μορφής . Ο δεύτερος , κάθετος, είναι εκείνος που καθορίζει- με βάση τα μέσα που διαθέτουμε- τη συμπεριφορά μας: βασικά τι θέλουμε και πώς θέλουμε να το κάνουμε . Είναι ο «Άξονας της Συμπεριφοράς» , τον οποίο μπορούμε επίσης να ονομάσουμε Άξονα της Ζωής. Και στο κέντρο, στο σημείο που διασταυρώνονται οι 2 αυτοί άξονες- στην τριβή μεταξύ της ζωής και της μορφής- αναπτύσσεται αυτό που ονομάζουμε Συνείδηση.

Αλλά πώς αποκτιούνται τα μέσα; Και πώς προσδιορίζεται η συμπεριφορά; Εδώ έχουμε τις βασικές ψυχικές δυνάμεις της προσωπικότητας, με τις κύριες λειτουργίες της Συνείδησης. Κάθε άξονας έχει δύο πόλους, αντίθετους , αλλά συμπληρωματικούς. Η λειτουργία των δύο πόλων επιτρέπει να θεωρηθεί η προσωπικότητα ολόκληρη ως ένα είδος αόρατης ηλεκτρομαγνητικής μπαταρίας. Ο ένας πόλος είναι θετικός , ενώ ο άλλος αρνητικός, από ενεργειακή βέβαια και όχι από ηθική άποψη. Ο ένας πόλος ενεργητικός και ο άλλος παθητικός.

Ετσι , ο άξονας των Μέσων έχει, στο θετικό πόλο , αυτή την ιδιότητα της συνείδησης , η οποία στην Ψυχολογία ονομάζεται ΠΡΟΣΟΧΗ. Στον αντίθετο πόλο βρίσκεται η ικανότητα της ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ.

Ο άξονας της Συμπεριφοράς ορίζεται από τη ικανότητα της ΜΝΗΜΗΣ στον αρνητικό πόλο, και της ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ στον θετικό πόλο.

Η προσοχή

Η Προσοχή μπορεί να οριστεί ως η κατεύθυνση και η διοχέτευση της συνείδησης με τρόπο ώστε στο μικρότερο δυνατό χρόνο να αντιλαμβάνεται τον περισσότερο χώρο, αντικείμενα, υποκείμενα και καταστάσεις του δεδομένου περιβάλλοντος.

Έτσι λοιπόν η πρώτη και αρχική φάση με την οποία ο ανθρώπινος ψυχισμός αποκτά πληροφορίες, γνώσεις , εμπειρίες: τα μέσα δηλαδή για τη δράση του. Η Προσοχή μπορεί να ασκηθεί με οποιαδήποτε από τις πέντε φυσικές αισθήσεις- ή με μερικές από αυτές συνδυασμένα- αν το αντικείμενο είναι εξωτερικό. Μπορεί να ασκηθεί νοητικά ( με εσωτερικές αισθήσεις-παραστάσεις) αν το αντικείμενο είναι εσωτερικό, όπως οι εικόνες της φαντασίας, οι σκέψεις και οι ιδέες γενικά. Τότε η εστία της συνείδησης φωτίζει κατά άμεσο και σκόπιμο τρόπο ένα σύνολο ψυχολογικών παραγόντων, οι οποίοι έτσι ωθούνται στο να απασχολήσουν την προσοχή μας. Η Προσοχή λοιπόν είναι η διοργάνωση της συνείδησης. Αν η συνείδηση είναι η κατοχή του εαυτού μας, τότε η προσοχή είναι το ψυχολογικό εργαλείο που επιτρέπει να γνωρίσουμε τον εαυτό μας για να τον κατέχουμε.

Για να το καταλάβουμε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα παράδειγμα από την τεχνική της φωτογράφησης. Η επιλογή του φωτογραφικού στόχου είναι ήδη πράξη προσοχής. Η Συνείδηση θα ήταν το φιλμ. Η εστίαση του φακού είναι η Προσοχή και η φωτογράφηση είναι η συνειδητοποίηση.

Η Προσοχή λειτουργεί βέβαια με κάποιους νόμους που μπορούμε να τους παρατηρήσουμε και να τους περιγράψουμε , αλλά δεν μπορούμε εύκολα να τους κυριαρχούμε. Έτσι είναι δύσκολο να διατηρήσουμε την προσοχή μας επί πολύ χρόνο. Επίσης υπάρχουν φυσιολογικοί ( κινητικοί, αναπνευστικοί , κυκλοφοριακοί κλπ) ψυχολογικοί και νοητικοί παράγοντες που βοηθούν την έναρξη της λειτουργίας της προσοχής όπως: η ικανότητα να συγκεντρώνεται κανείς σε μία μόνο ιδέα, η ικανότητα να αποκρούει κανείς τις ιδέες που δεν είναι σημαντικές, το ν΄απομονώνει ένα ορισμένο γεγονός και να το προσέχει. Οι σημαντικότεροι όμως από αυτούς τους παράγοντες στρέφονται γύρω από συναισθηματικές ρίζες: δηλ. προσέχω επειδή «μου αρέσει» και προσέχω γιατί «το θέλω», ή γιατί «πρέπει».

Η Προσοχή έχει στενή σχέση με τα ενδιαφέροντά μας, τα οποία διαιρούνται σε 2 κατηγορίες:α) το συνειδητό ενδιαφέρον, όταν θέλουμε ή πρέπει να προσέξουμε κάτι και β) το ασυνείδητο, που προέρχεται από τα αντικείμενα της αρεσκείας μας.

Τι χρειάζεται λοιπόν για να αποκτήσουμε μια περισσότερο σταθερή προσοχή, κυριαρχημένη από τη θέληση και χρήσιμη για τα ενδιαφέροντα του εαυτού μας ; Γενικά θα λέγαμε ότι χρειάζεται να ελέγχουμε τις αισθήσεις μας, που πάντα μας τραβούν προς τα έξω και εμποδίζουν με τα παραληρήματά τους να προσέχουμε αυτά που πρέπει .Χρειάζεται να δώσουμε περισσότερη σημασία στη βούληση παρά στον κατώτερο συναισθηματισμό, μέχρι να κατορθώσουμε να θέλουμε ότι πραγματικά πρέπει να θέλουμε, αφού ωριμάσουμε πνευματικά. Δεν πρόκειται όμως να εξαλείψουμε την συναισθηματικότητα, αλλά να τη συνδυάσουμε έξυπνα με τη Γνώση και τη Βούληση. Έτσι θα εναρμονιστεί με την πραγματική φύση μας και θα είναι υγιής.

Η συγκέντρωση

Η Συγκέντρωση συμπυκνώνει όσα αποκτήσαμε με την Προσοχή. Η λειτουργία της είναι αντίθετη από αυτήν της Προσοχής. Δηλαδή, είναι η ικανότητα της συνείδησης να παραμένει σταθερά στο στόχο της όσο μεγαλύτερο χρόνο γίνεται, συμπυκνώνοντας το στόχο στο μικρότερο δυνατό χώρο.

Ο σοφός Ινδός Παταντζάλι (3ος αι.πΧ) την ορίζει ως εξής, στο έργο του «Γιόγκα Σούτρας»: «είναι η προσοχή που σταθεροποιείται πάνω σε ένα αντικείμενο». Η Α.Besant λέει ότι η συγκέντρωση «είναι το σταμάτημα των μεταβαλλόμενων τροποποιήσεων του νοητικού σώματος, το οποίο κρατιέται σε μία εικόνα, ώστε να μπορεί να την αναπαράγει τέλεια» ( με τη μεσολάβηση της Μνήμης και της Φαντασίας).

Με την προσοχή ο νους κατευθύνεται, μπαίνει σε εγρήγορση, έχουμε ένα άνοιγμα προς τα έξω. Με τη Συγκέντρωση έχουμε ένα κλείσιμο προς τα μέσα, ο νους εστιάζεται και συμπυκνώνει τη γνώση. Με τον Διαλογισμό η συνείδηση σταθεροποιείται.

Η μνήμη

Η Μνήμη είναι εκείνη η ψυχολογική ικανότητα της συνείδησης που μας επιτρέπει να ανακαλέσουμε προηγούμενες ψυχικές καταστάσεις , ή αντικείμενα , να τις αναγνωρίσουμε ως δικές μας και να τις τοποθετήσουμε σε μια ορισμένη χωρο-χρονική στιγμή του παρελθόντος.Έτσι λειτουργεί σαν αποθήκη των μέσων μας, τα οποία αποκτήσαμε με τις ικανότητες του προηγούμενου άξονα.

Η Μνήμη αποτελεί το θεμέλιο της συμπεριφοράς μας. Οι ψυχολόγοι συμφωνούν ότι η μνήμη έχει μια διπλή δυνατότητα λειτουργίας:1)μια μνήμη –συνήθεια , με βάση τις ενστικτώδεις ανάγκες και 2) μια ψυχολογική μνήμη, με βάση την εμπειρία και την διαδικασία εξέλιξης.

Η συνείδηση του τι είμαστε -το εγώ μας- είναι το αποτέλεσμα του να θυμηθούμε τι ήμασταν . Χωρίς μνήμη, η συνείδησή μας θα κλονίζονταν και συνεπώς η συμπεριφορά μας θα άλλαζε ριζικά , λόγω έλλειψης ταυτότητας. Οι παλιές διδασκαλίες ορίζουν τη μνήμη σαν ιδιότητα πιστότητας στον εαυτό μας. Ο άνθρωπος που αυτοαναγνωρίζεται, που ενδοσκοπείται, είναι ένας άνθρωπος που κρατάει πιστότητα στην ιδιότητά του σαν Άνθρωπος.

Τα κλασικά και μεσαιωνικά φιλοσοφικά κείμενα, κυρίως στον τομέα της Ρητορικής και της Ψυχολογίας, αναφέρουν ότι υπάρχει μια φυσική μνήμη, με την οποία εκ γενετής είναι προικισμένο κάθε άτομο , και μια τεχνητή μνήμη , που καλλιεργείται και αναπτύσσεται με βάση ορισμένες τεχνικές και μεθόδους που αποτελούσαν την τέχνη της Μνημονικής ή Μνημοτεχνική. Δυστυχώς σήμερα έχουν χαθεί σε μεγάλο βαθμό αυτές οι γνώσεις , που στην αρχαιότητα είχαν τεράστια σημασία , ανυπολόγιστη για μας, που έχουμε συνηθίσει να εμπιστευόμαστε τις πληροφορίες μας στα γραπτά κυρίως, καθώς και άλλα μέσα αποθήκευσης γνώσεων.

Ιδρυτής της Μνημοτεχνικής ήταν ο έλληνας ποιητής , ο Σιμωνίδης ο Κείος, ο οποίος όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, ανέπτυξε ένα σύνολο τεχνικών μνήμης που συνδέουν στενά τη γραφή με τη ζωγραφική και την οπτική εικόνα. Μια ταξινομημένη διάταξη εικόνων , στον εσωτερικό χώρο της μνήμης μας , είναι ουσιαστικό στοιχείο για μια καλή μνήμη. Κατά άλλες απόψεις όμως , η τέχνη της Μνημονικής , θεωρείται πολύ πιο αρχαία και πηγαίνει πίσω στην αρχαία Αίγυπτο , όπου οι «μανδαλικές» εικόνες αποτελούσαν μνημονικά συγκροτήματα για να μπορούν οι μύστες να θυμηθούν όλη την προγονική τους σοφία.

Είναι ζωτικής σημασίας να ασκούμε σωστό έλεγχο και αυστηρή επιλογή σε όσα μπαίνουν και διατηρούμε στη μνήμη μας. Γιατί , όπως και με τη φυσική τροφή , σημασία δεν έχει να τρώμε, έστω οτιδήποτε, αλλά να τρώμε, έστω λίγο ,με ποιοτικό και υγιεινό τρόπο για να αφομοιώνουμε σωστά και να μη δηλητηριαστούμε . Το πεπτικό σύστημα της ψυχής μας είναι η Μνήμη.

Η φαντασία

Η Φαντασία τέλος , ως ψυχολογική λειτουργία , έχει οριστεί ως η ικανότητα να ξεφεύγει η συνείδηση από το επίπεδο της «πραγματικότητας» και να καταφεύγει στο επίπεδο του «υποθετικού», ή μη πραγματικού. Εκεί συνδυάζουμε τα στοιχεία που έχουμε αποκτήσει και τα οποία βρίσκονται ήδη στη μνήμη μας, για να δημιουργήσουμε.

Αλλά εδώ προκύπτει ένα ερωτηματικό, το οποίο έχει απασχολήσει πολύ τους φιλοσόφους όλων των εποχών: Τι είναι η πραγματικότητα; Πού τελειώνει η πραγματικότητα και πού αρχίζει το μη πραγματικό; Μήπως π.χ τα όνειρα δεν αποτελούν μια άλλη πραγματικότητα, με την οποία μερικές φορές μπορούμε να επικοινωνήσουμε, όπως αποδεικνύουν τα προφητικά όνειρα, οι προαισθήσεις κλπ;

Για την αρχαία εσωτερική γνώση οι 2 κόσμοι , της πραγματικότητας και του «φανταστικού» ,είναι αντίγραφα του πραγματικού ιδεατού κόσμου. Είναι συνεπώς ,«απατηλοί» , αφού αποτελούν εκπορεύσεις της «μεγάλης πλάνης».

Έτσι η Φαντασία γίνεται μια από τις σημαντικές ικανότητες του ανθρώπου: αν τη χειριστεί καλά, και δεν παγιδευτεί στο επίπεδο της φαντασίωσης και της φαντασιοπληξίας, μπορεί να βάλει τον Άνθρωπο σε επαφή με το αόρατο και το μεταφυσικό. Ο κόσμος των εικόνων, ο οποίος είναι η «τροφή» της Φαντασίας, δεν είναι λιγότερο πραγματικός, αλλά λιγότερο πυκνός.

Και ενώ τα ζώα διαθέτουν προσοχή , ικανότητα συγκέντρωσης και μνήμη, σπάνιες είναι οι περιπτώσεις που μας αφήνουν να υποψιαστούμε ότι διαθέτουν δημιουργική φαντασία. Έτσι, η Δημιουργική Φαντασία μπορεί να χαρακτηριστεί ως μία κατεξοχήν ανθρώπινη ιδιότητα.

Η Δημιουργική Φαντασία δεν παράγει νέα στοιχεία ( και γι’αυτό δεν πρόκειται για αληθινή δημιουργία). Επεξεργάζεται, συνδυάζει , συνθέτει ,ή απλοποιεί τα ήδη γνωστά στοιχεία , με τρόπο αναπαραγωγικό , παραγωγικό, υποκειμενικό ή αντικειμενικό.

Για να χειριστεί κανείς τον κόσμο της φαντασίας χρειάζεται να σφυρηλατήσει τα κατάλληλα εργαλεία. Ο άνθρωπος συνεχώς ζει μέσα στη φαντασιοπληξία, και η χειρότερη κατάσταση είναι αυτή που αναφέρεται στον εαυτό του. Αποδίδει στον εαυτό του χαρακτηριστικά που δεν έχει και τελικά διακόπτει το χρόνο της εξέλιξης και της αυτογνωσίας του, όταν φαντάζεται πως είναι εκείνο που θα έπρεπε να είναι , μα…ακόμα δεν είναι.

Ο άνθρωπος φαντάζεται ότι σκέφτεται, αν και στην πραγματικότητα θα ήταν ανίκανος να εξηγήσει από πού έρχονται οι ιδέες του. Για να έχει ιδέες χρειάζεται να ξεπεράσει τις διάφορες γνώμες του περιβάλλοντος. Η φαντασιοπληξία παίρνει την ενέργειά της , όχι από την πραγματικότητα, αλλά από το ένστικτο, το οποίο μπορεί να είναι πολύ έντονο, και καθώς ντύνεται με ορθολογισμό προκαλεί διάφορες αυταπάτες.

Από την άλλη μεριά η Φαντασία αναπτύσσεται όταν ελέγχουμε τη φαντασιοπληξίαμε ανάπτυξη της προσοχής μας , ώστε να γνωρίσουμε πραγματικά τον εαυτό μας , για να αποφύγουμε τον κίνδυνο να ονειρευόμαστε , αντί να πραγματοποιούμε, όταν σπάσουμε τη συνήθεια να στηριζόμαστε στις γνώμες των άλλων ( ακολουθώντας λίγο, πολύ διάφορες μόδες), όταν μάθουμε να μην αλλοιώνουμε τις μορφές ή τις εικόνες και να τις κρατάμε στο μυαλό μας για πολύ χρόνο, όταν γαληνέψουμε και ελέγξουμε τα πάθη που ταράζουν τον ψυχισμό μας.

Οι 4 αυτές λειτουργίες λοιπόν, Προσοχή ,Συγκέντρωση, Μνήμη και Φαντασία , είναι τα βασικά ψυχικά εργαλεία μαςπου θα μας βοηθήσουννα οριοθετήσουμε και να προσανατολίσουμε καλύτερα την προσωπικότητά μας , ώστε να μπορούμε να είμαστε συνειδητά παρόντες σε κάθε δράση της ζωής μας, στο κέντρο του εαυτού μας.

Βιβλιογραφία

Η Γνώση της Ζωής (AlfrentAntler, Εκδόσεις Επίκουρος)

Ψυχοθεραπεία σε ανατολή και Δύση (AlanWatts, Εκδόσεις Ωρόρα)

Σειρά Πρακτικής Ψυχολογίας ( Εκδόσεις Θυμάρι)

Πηγή