Θέματα φιλοσοφικά, επιστημονικά, κοινωνικά, ψυχολογικά, για τον άνθρωπο. Νευροεπιστήμες, εγκέφαλος,συνείδηση και νοημοσύνη. Νίκος Λυγερός.

Όλες οι ανθρώπινες έννοιες είναι προβολές του ανθρώπινου πνεύματος γι'αυτό σε τελική ανάλυση πολλές φορές είναι απατηλές. Δεν βλέπουμε την πραγματικότητα , την αντιλαμβανόμαστε (όπως νομίζουμε εμείς πως είναι). Ο,τι βλέπουμε είναι μια ερμηνεία της πραγματικότητας, που βασίζεται σε υποκειμενικά, ελαττωματικά ή προκατειλημμένα παραδείγματα. Αυτό έχει επιπτώσεις όχι μόνο στο πώς καταλαβαίνουμε τον κόσμο, αλλά και πώς καταλαβαίνουμε τους ανθρώπους... Όταν κάποτε ρώτησαν τον Ηράκλειτο πώς γνωρίζει όσα γνωρίζει απάντησε: «ερεύνησα τον εαυτό μου». Όμως δεν αρκεί μόνο η αυτογνωσία, χρειάζεται και η εμπάθεια... O Σωκράτης, μέσω της μεθόδου διαλόγου που είχε αναπτύξει, εκμαίευε (εξ ου και Μαιευτική Μέθοδος) από τον συνομιλητή του την αλήθεια/γνώση που είχε μέσα του αλλά δεν γνώριζε. Ο άνθρωπος δε μπορει να αναζητά αυτό που δε γνωρίζει γιατί τότε δεν ξέρει τί να αναζητήσει αλλά ούτε αυτό που γνωρίζει μπορεί να αναζητά γιατί το ξέρει ήδη. Ο άνθρωπος τίποτε νέο δε μαθαίνει, παρά μόνο παίρνει συνείδηση των όσων ήδη γνωρίζει. Η γνώση (μάθηση) είναι ανάμνηση (ενθύμιση) , υπάρχει λοιπόν η ανάμνηση μέσα μας...

Δότες και Λήπτες ή Θύματα και Θύτες

Δότες και Λήπτες ή Θύματα και Θύτες
  • Εκείνος που έχει γεννηθεί για να δίνει, μπορεί να βρει το δρόμο του. Αυτός που έχει γεννηθεί για να παίρνει, δεν τον βρίσκει ποτέ. (Αριστοτέλης 31-10-2008)
Κάποτε οι Μαθητές του Κυρίου, πηγαίνοντας να Τον συναντήσουν στην έρημο, πέρασαν από ένα φτωχικό χωριό. Εκεί, συνάντησαν μια γυναίκα, η οποία ανέβαινε έναν γκρεμό με την στάμνα της που είχε γεμίσει από την πηγή με δροσερό ύδωρ. Καθώς ήταν μια πολύ ζεστή μέρα, τους ρώτησε μήπως διψούν. Δίνοντας τους από λίγο ύδωρ, η στάμνα άδειασε και οι Μαθητές της είπαν: «Αδελφή, σου ήπιαμε όλο το ύδωρ. Άσε μας να κατέβουμε να γεμίσουμε τη στάμνα». Και αυτή τους λέγει: «Δεν πειράζει αδελφοί. Πηγαίνετε στο καλό και εγώ θα ξανακατέβω να γεμίσω τη στάμνα». Οι Μαθητές χάρηκαν τόσο πολύ με την προσφορά της γυναικός, που το συζητούσαν καθώς περπατούσαν, για αρκετή ώρα. Έλεγαν ότι: «Μας έδωσε να πιούμε το ύδωρ, χωρίς να σκεφτεί τον κόπο που έκαμε για να το πάρει απ’ την πηγή». Τότε αντίκρισαν έναν άνδρα, ο οποίος καθόταν στη σκιά ενός οπωροφόρου δένδρου. Φώναξε προς τους Μαθητές: «Ε! Εσείς! Ελάτε να με βοηθήσετε». Όταν τον πλησίασαν τον ρώτησαν τι θέλει και τους είπε: «Κουνήστε ολίγον το δένδρο να φάγω κανέναν καρπό». Ένας από τους Μαθητές κούνησε ένα κλαδί και το έδαφος γέμισε με καρπούς. Πήραν κι οι Μαθητές μερικούς και προχώρησαν. Στον δρόμο συζητούσαν και συνέκριναν τις δυο περιπτώσεις. Όταν συνάντησαν τον Κύριο, Tου διηγήθηκαν την ιστορία και περίμεναν να ακούσουν το Λόγο Του. Ο Κύριος τους λέγει: «Στην ζωή υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων. Οι δότες και οι λήπτες. Οι δότες δίδουν ό,τι έχουν, χωρίς ποτέ ο Θεός να τους στερεί αυτά που έδωσαν. Αυτοί μπορούν να βρουν τον δρόμο τους. Διότι βιώνουν το θαύμα της φροντίδας του Θεού. Οι λήπτες παίρνουν πάντα περισσότερα από όσα χρειάζονται. Γι’ αυτό και δεν εκτιμούν αυτά που παίρνουν, με αποτέλεσμα να ζητούν πάντα να πάρουν. Αυτοί δεν θα βρουν ποτέ τον δρόμο τους, διότι όταν ζητάς να πάρεις, μένεις πάντα στάσιμος. Όταν δίδεις προχωράς μπροστά. Όμως, αυτός ο άνδρας θα παντρευτεί τη γυναίκα που σας έδωσε το ύδωρ, μήπως ποτέ παραδειγματιστεί και προσφέρει και αυτός κάτι».

Όταν οι λήπτες γίνονται δότες, δίδουν απερίσκεπτα, διότι αυτά που δίδουν προέρχονται από κληρονομιά. Τους ξεγελούν και τους την παίρνουν, διότι ποτέ δεν κόπιασαν για να γνωρίσουν την αξία της. Όπως έδωσαν οι Έλληνες τα πλούτη που κληρονόμησαν από την Αρχαία Ελλάδα και δε μπορούν να βρουν ακόμη το δρόμο τους, με αποτέλεσμα να ζητούν ελεημοσύνη. 

Ω άνδρες Έλληνες, μη ζητάτε αυτά που δώσατε, αλλά αυτά που σας έκλεψαν. Αναγνωρίστε την κληρονομιά σας, για να αισθάνεστε ελεήμονες προς τους υφαρπάξαντες.

  • Όταν δίνεις για να λάβεις είναι σαν να μην έδωσες τίποτα. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)

Όταν καταθέτεις μια καλή πράξη και παίρνεις τόκο, αυτός στον οποίο έδωσες δε σου χρωστάει τίποτα. Η ενέργεια του ανταλλάγματος εξουδετερώνει την ενέργεια της προσφοράς. Έτσι μην κάνεις την καλή σου πράξη εμπορική συναλλαγή, διότι τότε δίνεις για να πάρεις. Προσφέρεις ύλη, για να πάρεις ηθική ικανοποίηση. Χρησιμοποιείς την ύλη για να δικαιώσεις το άδικο της ύλης.


«Κάποτε ένας πλούσιος έμπορος, περνώντας από μια πόλη, συνάντησε κάποιον φτωχό που δεν είχε ούτε να φάει. Έτσι λοιπόν του έδωσε μερικά χρήματα για να τον βοηθήσει. Μετά από λίγο καιρό, ο πεινασμένος πάλι πεινούσε. Πέρασε ένας δεύτερος έμπορος και του έδωσε πάλι μερικά χρήματα, για να ζήσει λίγο καιρό ακόμα. Αυτό γινόταν κατ’ εξακολούθηση και ο φτωχός έμενε φτωχός και πεινούσε. Μέχρι που μια μέρα, πέρασε ένας τεχνίτης, είδε τον φτωχό να πεινάει και του είπε: ‘Θα σου μάθω την τέχνη του αγγειοπλάστη. Θα σου δώσω και ολίγον πηλό και θα μπορείς να βγάζεις τα προς το ζην, ώστε να μην ξαναπεινάσεις’.»


Η συνείδηση του ανθρώπου δεν δέχεται το άδικο. Δε μπορείς όμως να δικαιώσεις το άδικο εξαγοράζοντας το. Είναι σαν να κάνεις μια θυσία στο άδικο για να δικαιωθείς. Για να είναι δίκαιη η προσφορά πρέπει να προέρχεται από το υλικό στέρημα και από το ψυχικό περίσσευμα.

Όποιος θέλει να προσφέρει δίκαια πρέπει πρώτα να μοιράσει το περίσσευμα του, ώστε να γίνει ίδιος με τον λήπτη και τότε να του προσφέρει από το στέρημά του. 

Φτωχός δεν είναι αυτός που δέχεται προσφορά από έναν πλούσιο. Φτωχός είναι αυτός που προσφέρει στον μη έχοντα υλικά, για να νιώσει πλούσιος ψυχικά.

  • Ποτέ μη δώσεις κάτι που θα σου λείψει, γιατί θα κατηγορήσεις αυτόν που το πήρε. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)

Όταν δίνεις από το υστέρημά σου, δε δίνεις για να στερηθείς, αλλά για να μοιραστείς κάτι που δεν σου ανήκει, όμως έτυχε να το έχεις ή να σου δόθηκε για να το μοιραστείς. Η ενέργεια του μοιράσματος εξουδετερώνει τη στέρηση. Όταν δίνεις αλλά θεωρείς ότι στερείσαι, περιμένεις αντάλλαγμα για να αναπληρώσεις ό,τι έδωσες. Η προσφορά η οποία προέρχεται εκ σκέψεως, δεν εμπεριέχει την ενέργεια του μοιράσματος και αποκαλείται δοσοληψία. Η δοσοληψία των υλικών πέραν του μέτρου, μας τρώει ψυχικό σθένος.

Όταν είσαι πλούσιος ψυχικά, δίνεις από το περίσσευμά σου. Μην δίνεις περισσότερα απ’ τις δυνάμεις σου, γιατί μετά θα ζητάς αντάλλαγμα. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010) Αν δώσεις όλο το ψυχικό σου περίσσευμα, κάνεις τον άλλον κλέφτη. Γιατί ο κλέφτης πάντα σου αφαιρεί και τότε δικαίως θα ζητάς πίσω τα κλοπιμαία. Η καρδιά δεν πρέπει να χαρίζεται, αλλά να δανείζεται χωρίς τόκο.(2006) Το μέτρο στην προσφορά εξασφαλίζει την αναπλήρωση των διδομένων. Η ψυχική προσφορά πρέπει να είναι επένδυση προς δημιουργία περισσοτέρου ψυχικού σθένους. Αλλιώς δεν είναι προσφορά. Διότι η ψυχή είναι μια ανεξάντλητη πηγή ψυχικού σθένους και με την αναγνώριση αυτού γίνεσαι δότης. Δότης γεννιέσαι, δε γίνεσαι! Αν θες να γίνεις πρέπει να ‘ξαναγεννηθείς’. 


Όταν ο Σωκράτης δίδασκε στην αγορά, εκμαίευε από την ψυχή του καθενός κομμάτια θαμπωμένου χρυσού, τα γυάλιζε με τον Λόγο του και τους τα πρόσφερε πίσω για να τα χρησιμοποιήσουν προς όφελός τους. Έτσι δεν στερούταν ο ίδιος, αλλά ούτε και οι άλλοι έπαιρναν κάτι από αυτόν. Η προσφορά έγκειτο στην άδολη φροντίδα που έδιδε στην ψυχή τους, ώστε να την αναδείξει για να την δουν και οι ίδιοι. Για την κοινωνική αυτή προσφορά δεν χρηματιζόταν ποτέ, οπότε δεν υπήρχε και αντάλλαγμα. Για τον ίδιο λόγο δεν δέχτηκε και την προσφορά της αποφυλάκισής του, διότι θα έπρεπε να δώσει ως αντάλλαγμα την διδασκαλία του.


Ποτέ η προσφορά δεν επιδέχεται αμοιβής, ούτε ανταμοιβής. Δίδω δωρεάν προς τα έξω και παίρνω δωρεάν από μέσα μου. (Διδάσκαλος Σωκράτης 27-1-2008). Η προσφορά είναι το αποτέλεσμα της άδολης φροντίδας. (Άγιος Βασίλειος 8-12-2009)


  • Αν δεν ξέρεις ν’ αγαπάς, ποτέ μη δεχτείς την αγάπη αυτού που σε χρειάζεται και μη δώσεις την αγάπη σου σ’ αυτόν που χρειάζεσαι. Γιατί τότε θα πρέπει να πάρεις ό,τι δώσεις και αντιστρόφως. (όροι και όρια) (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)

Μη βάζεις την αγάπη στην διαδικασία της δοσοληψίας, διότι τότε έχει όρους και όρια και δεν είναι αγάπη. Ο περιορισμός της αγάπης, ως ενέργεια, δημιουργεί έκρηξη και η έκρηξη αυτή πάντα πληγώνει. Το δούναι και λαβείν της αγάπης την κάνει συναίσθημα ή έρωτα που εμπεριέχει εγωισμό. 

Τι είναι πιο ωραίο ν’ αγαπάς ή ν’ αγαπιέσαι; Σ’ αυτούς που αγαπάς γίνεσαι θύμα και σ’ αυτούς απ’ τους οποίους αγαπιέσαι γίνεσαι θύτης. Αν αγαπάς κι αγαπιέσαι ταυτόχρονα δεν υπάρχει ούτε εγωισμός ούτε πληγή. (Μαχάτμα Γκάντι)

  • Αν χρωστάς, ξόφλησε πρώτα τον εαυτό σου, για να βρεις τον τρόπο να εξοφλήσεις τους άλλους. (Διδάσκαλος Σωκράτης 8-1-2010)

Μια μάνα μπορεί να γίνει μέχρι και πόρνη για να μεγαλώσει το παιδί της (η αιτία πάντα είναι ένας άνδρας). Μετά συνεχίζει την πορνεία για να σπουδάσει το παιδί της και να το παντρέψει. Κι όταν παντρέψει το παιδί της, η αμοιβή της θα είναι να μην της επιτρέπεται να δει την εγγονή της, για να μη γίνει πόρνη κι αυτή σαν τη γιαγιά της. Τι κατάφερε αυτή η μάνα; Να εξοφλήσει το χρέος της προς το παιδί της με πολύ υψηλό επιτόκιο. Τόσο υψηλό ώστε ποτέ να μην μπορέσει να εξοφλήσει ούτε μέρος από τα χρέη της προς τον εαυτό της.

Αν θεωρούμε το παιδί μας ως χρέος, ποτέ δε θα εξοφλήσουμε τον εαυτό μας και ποτέ δε θα ωφελήσουμε το παιδί μας. Όταν εξοφλείς μόνο τα χρέη σου προς τρίτους, θα είσαι πάντα χρεωμένος, διότι δεν γνωρίζεις τα χρέη προς τον εαυτόν σου. 

Η ζωή συνεχίζεται και τα υλικά χρέη μένουν στη Γη, ενώ τα χρέη προς την ψυχή σου τα παίρνεις μαζί σου. Διότι ο αδικηθείς άπαξ δέχεται αμοιβήν εις τον ουρανόν. Ο αδικηθείς κατ’ επανάληψιν (για το ίδιο θέμα) γίνεται θύμα και δημιουργεί αχάριστον. Έτσι εξουδετερώνεται η κατάθεση του. (Αριστοτέλης 9-2-2008)

  • Μην γίνεις θύμα γιατί θα ψάχνεις θύμα και μην γίνεις θύτης γιατί θα ψάχνεις θύτη. (Διδάσκαλος Σωκράτης 5-2-2010)

Ο λοχαγός σήμερα το πρωί ήρθε πολύ θυμωμένος στο στρατόπεδο. Άρχισε τα καψόνια στους στρατιώτες. Αυτοί που γνώριζαν την οικογενειακή του κατάσταση είπαν : «Πάλι τσακώθηκε με την πεθερά του!» Μόλις τελείωσαν τα καψόνια, το ΚΨΜ γέμισε και όλοι οι φαντάροι άρχισαν να τσακώνονται με τις κοπελιές τους από το τηλέφωνο. Όσοι δεν είχαν κοπελιά, τσακώνονταν είτε με τον καψιμιτζή είτε μεταξύ τους. Αυτό συμβαίνει συχνά στο στρατό. Και δεν πειράζει. Στρατός είναι. 


Στο σχολείο, όμως, απέναντι από το στρατόπεδο, όταν ο δάσκαλος είχε τσακωθεί πάλι με τη γυναίκα του, τιμωρούσε άδικα τα παιδιά. Έβρισκε εύκολα θύματα κι αυτός. Μα τα παιδιά τιμωρούσαν το ασυνείδητό τους.


Αυτό το ξέσπασμα κανείς δεν μπορεί να το δει. Κι όταν έρθουν τ’ αποτελέσματά του, κανείς δε θα κατηγορήσει το δάσκαλο, ούτε τη γυναίκα του, αλλά τα παιδιά. Αν γίνεις θύμα, προσπάθησε να πολεμήσεις το θύτη σου για να απελευθερωθείς. Αν γίνεις θύτης, απομακρύνσου από το θύμα σου για να σωθείς. Μακριά όμως όλοι σας απ’ τα παιδιά. Διότι όταν κάνεις λειτούργημα, δεν πρέπει να μεταφέρεις το περιβάλλον σου στον χώρο που το εξασκείς.

  • Το μεγαλύτερο πάθος του ανθρώπου είναι το ότι δεν αναγνωρίζει τα λάθη του. Γι’ αυτό λιθοβολεί τους πάντες. (Ευαγγελιστής Λουκάς 21-8-2009)

«Κανείς δεν είναι τέλειος» , «Τα λάθη είναι ανθρώπινα» , «Άνθρωποι είμαστε και σφάλματα κάνουμε».

Ο κάθε άνθρωπος παραδέχεται πως δεν είναι αλάθητος. Όμως, το ότι κάνει λάθη δεν το αναγνωρίζει ποτέ. Αντίθετα πολεμά με πολύ πάθος το ψέμα που του λένε ή την αλήθεια που του κρύβουν, στο σημείο να λιθοβολεί τους πάντες για τα λάθη τους. Θεωρεί μάλιστα τα λάθη των άλλων ως αμαρτίες, μη γνωρίζοντας ότι αμαρτία είναι η ηθική ή σωματική βλάβη του άλλου. Κρίνοντας τους άλλους, αναιρεί τον εαυτό του και την ανθρώπινη υπόστασή του. Θεοποιούμενος από τον εγωισμό του, προσπαθεί να ανακαλύψει την αλήθεια στις πράξεις των άλλων, αντί να την ψάξει πρώτα στις δικές του. Μεγαλώνοντας και ζώντας σ’ ένα περιβάλλον κρίσεως και κριτικής, αποκτά και ο ίδιος την έξη αυτή, η οποία δύσκολα αποβάλλεται και δυσκολότερα αναγνωρίζεται. Κι αυτό διότι η έξη αυτή απαιτεί όλοι οι άλλοι να είναι τέλειοι απέναντί του. 

Το αντίδοτο βρίσκεται στον καθρέφτη που θα του υπενθυμίσει ότι πρώτος απ’ όλους, ο ίδιος είναι άνθρωπος, και εκείνον είναι που πρέπει να κρίνει πρώτο. Διότι μόνο η αυτοκριτική οδηγεί στην αυτογνωσία και στην αποκάλυψη της μίας και μόνης Αλήθειας. 


  • Δεν πρέπει τα ‘θέλω’ του άλλου να γίνονται ‘θέλω’ σου (Ιεράρχης Χρυσόστομος 6-1-2008)

Θεωρώντας ο άνθρωπος ότι είναι άρχοντας του εαυτού του στη σημερινή δημοκρατική κοινωνία, πιστεύει στα ‘θέλω’ του και προσπαθεί με κάθε τρόπο να τα ικανοποιήσει. Έτσι προκειμένου να επιλέξει ένα επάγγελμα ή έναν «επιτυχημένο, κερδοφόρο» τρόπο ζωής, ακολουθεί τα κοινωνικά πρότυπα που υπάρχουν στην εποχή του. Η ζωή του όλη λοιπόν από την παιδική ηλικία χτίζεται πάνω σ’ αυτά τα πρότυπα, θέτοντας όρια στη δημιουργία.

Η αυταπάτη του έγκειται στην πηγή των ‘θέλω’ του. Αναρωτήθηκε ποτέ κανείς: «Γιατί θέλω αυτό που θέλω; Πώς μου δημιουργήθηκε αυτή η επιθυμία;» Προτεραιότητα δίνει στην ικανοποίηση και όχι στη γνώση. Αυτή η προτεραιότητα είναι που εξυπηρετεί και τα συμφέροντα εταιρειών που κατασκευάζουν προϊόντα με σκοπό να καλύψουν ανάγκες αφού πρώτα τις δημιουργήσουν. Η πειθώ τους έγκειται στην ευστοχία της διαφήμισης των προϊόντων τους, η οποία ερεθίζει τις αισθήσεις. Ο άνθρωπος πείθεται ότι έχει ανάγκη το συγκεκριμένο προϊόν και αρχίζει να το θέλει. Τότε τα ‘θέλω’ του είναι στη μόδα, κι έτσι τα ‘πρέπει’ της μόδας γίνονται ‘θέλω’ του. Η μόδα είναι η εξαπάτηση αλλά και η επιβολή στα ‘θέλω’ μας.(Αριστοτέλης 27-2-2010)

Με την επανάληψη αυτής της κατάστασης, ο ίδιος υιοθετεί την τακτική αυτής της πειθούς και αρχίζει να προβάλλει και να επιβάλλει αυτά τα ‘θέλω’ του και στους άλλους. Ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται με τον καθένα να προσπαθεί να πείσει τους άλλους να κάνουν αυτό που θέλει. Η σύγχυση των ‘θέλω’ φτάνει σε τέτοιο σημείο ώστε ο καθένας να θέλει, αλλά να μην γνωρίζει αν αυτό που θέλει το θέλει πραγματικά ο ίδιος, αν είναι ωφέλιμο γι’ αυτόν και αν εντέλει μπορεί να τον ικανοποιήσει. Παραδείγματος χάριν: «Για να είσαι ‘in’ πρέπει να το πάρεις ή να το κάνεις αυτό. Γι’ αυτό θέλω να το πάρω ή να το κάνω». Πραγματικά για να είσαι ‘in’ πρέπει να είσαι ‘μέσα’ στο σύστημα. Άρα το ‘in’ είναι τα ‘πρέπει’.Η γνώση της ωφελιμότητας των ‘θέλω’ διώχνει τα ‘πρέπει’ από τα ‘θέλω’. Θέλω να μπορώ, αλλά δεν μπορώ να μην θέλω. (Διδάσκαλος Σωκράτης 10-01-2010) Θα πρέπει να κοιτάζεις τα ‘μπορώ’ σου να ικανοποιούν τα ‘θέλω’ σου. Διότι αυτό είναι η ισορροπία στην ύλη. Κι όταν ισορροπήσεις πρώτα τα της ύλης, τότε θα αρχίσεις να μαθαίνεις να ισορροπείς και τα της άλλης ύλης.

Τα ‘θέλω’ του ανθρώπου ως προς την απόκτηση υλικών σήμερα είναι άπειρα. Τα ‘μπορώ’ του όμως είναι περιορισμένα. Ακολουθώντας τα ‘θέλω’ σου εξαντλείς τα ‘μπορώ’ σου και μετά εκμεταλλεύεσαι τα ‘μπορώ’ άλλων για ν’ αποκτήσεις τα επιπλέον ‘θέλω’ σου. Γιατί πιστεύεις ότι τα ‘θέλω’ σου σε απελευθερώνουν, ενώ συμβαίνει το αντίθετο. Πρόσεχε αυτά που σε απελευθερώνουν να μη σε βάζουν σε άλλο κλουβί. (Α.Φ., το Πνεύμα της Αληθείας 8-6-2009) Κανένας ποτέ με τον τρόπο αυτό, όσα ‘θέλω’ κι αν απέκτησε, δε μπόρεσε να αποκτήσει τα πραγματικά ‘θέλω’ (αγάπη, υγεία, ευτυχία).

Πηγή