Ο μηχανισμός της νόησης (1/3)

...του Ι.Β.Κιουστελίδη... Ο μηχανισμός της νόησης εξακολουθεί να θεωρείται από φιλοσόφους και επιστήμονες ενα από τα μεγαλύτερα μυστήρια και οδηγεί πολλούς ακόμα και στη αναζήτηση άγνωστων ως τώρα φυσικών φαινομένων και μηχανισμών. Εδώ θα παρουσιάσουμε μίαν διαφορετική άποψη: Για την εξήγηση αυτού του μυστηρίου αρκεί να κατανοήσουμε την φύση των ίδιων των εννοιών και ιδιαίτερα να λάβουμε υπόψη τις εξελικτικές διαδικασίες που οδηγούν στον σχηματισμό τους. Το πρόβλημα «Πώς λειτουργεί η σκέψη;» απασχόλησε ανέκαθεν φιλοσόφους και επιστήμονες...

Η παραβολή του αετού ...

...του Τζέιμς Ε. Κ. Άγκρει... Μια φορά κι έναν καιρό ένας άνθρωπος πήγε στο δάσος κι έψαχνε να βρει κανένα πουλί της προκοπής. Τελικά έπιασε ένα αετόπουλο. Το πήρε στο σπίτι του και το ‘βαλε ανάμεσα στις κότες, στις πάπιες και στα γαλόπουλα, και παρόλο που ήτανε αετόπουλο το τάιζε με το ίδιο φαί που τάιζε και τα’ άλλα πουλιά. Περάσανε πέντε χρόνια. Μια μέρα τον επισκέφτηκε ένας φυσιοδίφης. Εκεί που σεργιανούσαν στον κήπο του είπε: «Αυτό το πουλί δεν είναι κοτόπουλο. Αετός είναι». «Το ξέρω, απάντησε ο ιδιοκτήτης του αετού, αλλά τον έχω εξασκήσει να...

Τεστ ευφυίας: Το European IQ Test

Αυτή είναι μια εκδοχή του Ευρωπαϊκού IQ τεστ (European IQ Test), που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο πολλά χρόνια σε διάφορες μορφές. Υποτίθεται ότι παρέχει περισσότερη ακρίβεια αποτελέσματος, στην περιοχή 140 - 160 (Cattel κλίμακα - STDEV 24) δηλαδή 127-140 στην κλίμακα Stanford Binet. Το τελικό αποτέλεσμα εμφανίζεται στην Stanford Binet κλίμακα sd16. Το μέγιστο σκορ που μπορεί να επιτευχθεί είναι iq 174 στην κλίμακα cattel (sd=24) ή 149 στην κλίμακα Stanford Binet (sd=16), ποσοστό που αναλογεί στατιστικά σε 1 στους 909. Έχετε 20 λεπτά για να απαντήσετε...

Νευροεπιστήμες: Ολοι οι τρόποι να ακονίσουμε το μυαλό μας

[...από Βήμα Science]. Παίξτε ένα μουσικό όργανο, περπατήστε, φάτε φρούτα του δάσους, ανάψτε το γαλάζιο φως και διαλογιστείτε... Αυτά είναι λίγα από όσα μπορείτε να κάνετε για να κρατήσετε τον εγκέφαλό σας σε φόρμα! Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου από την παιδική ηλικία μπορεί να ενισχύσει τη φαιά ουσία και τη δομή του εγκεφάλου βελτιώνοντας την επεξεργασία των πληροφοριών και άλλες γνωσιακές λειτουργίες Εισπνοή, εκπνοή. Εισπνοή, εκπνοή. Μισανοίγω το ένα μάτι. Ολοι οι άλλοι τα έχουν κλειστά. Το ξανακλείνω. Εισπνοή, εκπνοή. Γύρω μου άνθρωποι...

Τα όνειρα διώχνουν τις επώδυνες αναμνήσεις

Τα όνειρα διώχνουν τις επώδυνες αναμνήσεις: Μειώνουν τη δραστηριότητα στην αμυγδαλή του εγκεφάλου που συνδέεται με το συναίσθημα. Τα όνειρα δρουν ψυχοθεραπευτικά καθώς μπορούν να «απαλύνουν» τις επώδυνες αναμνήσεις, σύμφωνα με νέα μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «Current Biology». Φως στα μυστικά του ύπνου Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τη μέθοδο της μαγνητικής τομογραφίας προκειμένου να ρίξουν περισσότερο φως στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις...

Η επανάσταση είναι για τους πολλούς, η ανάσταση είναι για τον έναν [Τολστόι ]

Η ανάσταση, και ως λέξη, ακούγεται πολύ βαριά στη σύγχρονη εποχή, εκτός του ότι παραπέμπει στο φινάλε μιας θρησκευτικής πίστης, η οποία, όπως όλες, πήρε και αυτή το δικό της μερίδιο της αμφισβήτησης. Και ναι μεν η επανάσταση αφορά πλέον χώρες του Τρίτου Κόσμου, όμως στη διαδικασία της ανάστασης μπορεί να μπει οποιοσδήποτε, σύμφωνα με την άποψη του συγγραφέα. (Μια μορφή αναστάσεως μπορεί να είναι αυτό που λέμε σήμερα αποτοξίνωση, όχι από ουσίες, αλλά από έναν τρόπο ζωής και μια κατάσταση ψυχής.) Είναι εντυπωσιακό το πώς τα επιχειρήματα του Τολστόι άντεξαν...

Ο θυμός και η απεμπόληση του

Από τα έξι βασικά συναισθήματα: η ευτυχία, ο θυμός, η θλίψη, ο φόβος, η αηδία και η έκπληξη, ο θυμός είναι αυτή η διάθεση που ελέγχεται χειρότερα από τους ανθρώπους. Ο θυμός είναι το πιο σαγηνευτικό από τα αρνητικά συναισθήματα. Ο αυτό-δίκαιος εσωτερικός μονόλογος που το προωθεί γεμίζει τον νου με τα πιο πειστικά επιχειρήματα για το ξέσπασμα της οργής. Ο ειρμός των σκέψεων (train of thought) που τροφοδοτεί τον θυμό είναι επίσης και ενδεχομένως το κλειδί σε ένα από τους καλύτερους τρόπους αποφόρτισης του θυμού: το να υποσκάπτουμε τις πεποιθήσεις που τροφοδοτούν...

Το πρακτικό πρόβληµα της κατηγοριοποίησης [γνωστική ψυχολογία]

Το πρόβληµα της κατηγοριοποίησης: -Η θεωρητική πτυχή του προβλήµατος: Τι είναι µία κατηγορία; Γνωστικά αντικείµενα τα οποία τα αντιµετωπίζουµε ως µία οµάδα. ∆ηλαδή, υπό κάποιες συνθήκες δεν µας ενδιαφέρει να αναφερθούµε σε αυτά βάσει των συγκεκριµένων χαρακτηριστικών τους, αλλά µέσω της κατηγορίας τους. -ποδήλατο -δηµοκρατία -τρέχω -ρήµα -κούραση -το µολύβι µου Όλα τα παραπάνω είναι ταµπέλες που χρησιµοποιούµε για να αναφερθούµε σε µία οµάδα αντικειµένων και όχι σε επί µέρους γνωστικές εµπειρίες / γνωστικά αντικείµενα. Μία...

Νίκος Λυγερός: Η διαχρονικότητα του Ελληνισμού

Εισήγηση του Νίκου Λυγερού με θέμα:  "Η διαχρονικότητα του Ελληνισμού"  Τελετή καθομολόγησης των αποφοίτων του Διδασκαλείου 2011 - 2012. Αλεξανδρούπολη - 28/06/2012. ...''Γιατί είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς μ επιτυχία, εκεί που με κόπο εξασφαλίζεται η εντύπωση ότι λέει την αλήθεια. Κι αυτό, γιατί ο ακροατής που ξέρει καλά τα γεγονότα και τ’ ακούει μ’ ευνοϊκή διάθεση, ίσως θα σχημάτιζε τη γνώμη ότι τα λεγόμενα είναι κάπως κατώτερα, σε σύγκριση μ’ αυτά που και θέλει ν’ ακούει και τα ξέρει καλά’ όμως, αυτός που δεν τα γνώρισε,...

Θεωρία των νοητικών μοντέλων (mental model theory)

Η θεωρία των νοητικών μοντέλων προϋποθέτει ότι οι άνθρωποι έχουν μια περιορισμένη ικανότητα λογικής σκέψης, αλλά ότι αυτή η λογική σκέψη μπορεί να εμποδίζεται από περιορισμούς της επεξεργασίας (π.χ. περιορισμένη μνήμη εργασίας, Johnson-laird 1983, 1995a,b, 1999; Johnson-laird & Byrne, 1991, 1993a, 1996). Σε αντίθεση με την θεωρία των αφηρημένων κανόνων (abstract rule theory), η θεωρία των νοητικών μοντέλων δίνει κεντρικό ρόλο στην κατανόηση κατά τη διαδικασία της λογικής. Οι άνθρωποι δημιουργούν μοντέλα όταν καταλαβαίνουν τη γλωσσική περιγραφή των...

Νίκος Λυγερός - Κοινωνία και ανθρωπότητα

Η πράξη κατά Προμηθέα. Η ομάδα δίχως πράξη παραμένει σύνολο. Γι’ αυτό το λόγο η κοινωνία δεν θέλει πράξεις. Έτσι ελέγχει το σύνολο. Και κανείς δεν βλέπει το ουδέτερο στοιχείο. Όλα είναι ίδια και ανώνυμα. Αυτά είναι τα άτομα της κοινωνίας. Ενώ η ανθρωπότητα ζει μόνο μέσω της πράξης, της πράξης κατά Προμηθέα. Διότι δεν αρκεί η γνώση της Αθηνάς, για ν’ αλλάξει και να ξημερώσει ο κόσμος. Η θυσία του Προμηθέα είναι αναγκαία. Μόνο έτσι γεννιέται η ομάδα. Το δώρο του Προμηθέα στο σύνολο των ανθρώπων είναι η πράξη. Για να συνεχιστεί όμως αυτό το έργο, χρειάζονται...

Νοητικές αναπαραστάσεις

Προφανώς ο τρόπος με τον οποίο κατανοούμε τον κόσμο δεν είναι αντικειμενικός αλλά επηρεάζεται από βιολογικούς και ψυχολογικούς παράγοντες οι οποίοι είναι συγκεκριμένοι για το ανθρώπινο είδος. --Οι πληροφορίες που συλλέγουμε για τον κόσμο δεσμεύονται από τις αισθήσεις μας. Π.χ., δεν είμαστε σε θέση να επεξεργαστούμε ήχους από όλες τις συχνότητες. Έχουμε μια τρισδιάστατη αντίληψη για τον κόσμο και μας είναι αδύνατο να φανταστούμε τι σημαίνει (π.χ.) τετραδιάστατος ή πενταδιάστατος χώρος. Τα μάτια μας είναι ευαίσθητα μόνο σε συγκεκριμένες ηλεκτρομαγνητικές...