Θέματα φιλοσοφικά, επιστημονικά, κοινωνικά, ψυχολογικά, για τον άνθρωπο. Νευροεπιστήμες, εγκέφαλος,συνείδηση και νοημοσύνη. Νίκος Λυγερός.

Όλες οι ανθρώπινες έννοιες είναι προβολές του ανθρώπινου πνεύματος γι'αυτό σε τελική ανάλυση πολλές φορές είναι απατηλές. Δεν βλέπουμε την πραγματικότητα , την αντιλαμβανόμαστε (όπως νομίζουμε εμείς πως είναι). Ο,τι βλέπουμε είναι μια ερμηνεία της πραγματικότητας, που βασίζεται σε υποκειμενικά, ελαττωματικά ή προκατειλημμένα παραδείγματα. Αυτό έχει επιπτώσεις όχι μόνο στο πώς καταλαβαίνουμε τον κόσμο, αλλά και πώς καταλαβαίνουμε τους ανθρώπους... Όταν κάποτε ρώτησαν τον Ηράκλειτο πώς γνωρίζει όσα γνωρίζει απάντησε: «ερεύνησα τον εαυτό μου». Όμως δεν αρκεί μόνο η αυτογνωσία, χρειάζεται και η εμπάθεια... O Σωκράτης, μέσω της μεθόδου διαλόγου που είχε αναπτύξει, εκμαίευε (εξ ου και Μαιευτική Μέθοδος) από τον συνομιλητή του την αλήθεια/γνώση που είχε μέσα του αλλά δεν γνώριζε. Ο άνθρωπος δε μπορει να αναζητά αυτό που δε γνωρίζει γιατί τότε δεν ξέρει τί να αναζητήσει αλλά ούτε αυτό που γνωρίζει μπορεί να αναζητά γιατί το ξέρει ήδη. Ο άνθρωπος τίποτε νέο δε μαθαίνει, παρά μόνο παίρνει συνείδηση των όσων ήδη γνωρίζει. Η γνώση (μάθηση) είναι ανάμνηση (ενθύμιση) , υπάρχει λοιπόν η ανάμνηση μέσα μας...

Πολιτική και ''πολιτική''

Πολιτική, Ελλάδα, κοινωνία
Η πολιτική, δηλαδή ή πράξη πού έξασφαλίζε την ύπαρξη, τή συνοχή και την έπιβίωση τής όιμάδας, σέ άντιδιαστολή πρός τήν πράξη πού έξασφαλίζει την ύπαρξη καί έπιβίωση του άτόμου, είναι φαινόμενο άλληλένδετο πρός τήν όμαδική ζωή, γεγονός πρωτογενές, φυσικό και αύθύπαρκτο, δεδομένου ότι συναντιέται μέ καθαρή μορφή στή Φύση. Όπου υπάρχει σύνολο άνθρώπων ή ζώων, άναπτύσσονται και τά βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία του πολίτικου φαινομένου, τά στοιχεία δηλαδή που συναποτελουν τις λειτουργίες καί διαδικασίες τής συμβιώσεως πολλών όμοειδών άτόμων μέσα στά πλαίσια μιάς όργανικής όλότητας.

Στις κοινότητες των ζώων τό πολιτικό φαινόμενο παρουσιάζεται στην πρωταρχική του μορφή, ιμέ δλα τά γνωρίσματα πού συνθέτουν τήν γνήσια έκφρασή του, χωρίς τεχνητά, άχρηστα ή νοσηρά στοιχεία. Σέ γενικές γραμμές ή πολιτική στή «φυσική» μορφή της έκφράζεται μέ τήν παρουσία ένός ήγέτη ή ένός κύκλου ήγετών του’ συνόλου, οί όποιοι όδηγουν και κατευθύνουν τά ύπόλοιπα μέλη τής κοινότητας. Στον ήγετικό κύκλο Ανήκουν τά Ισχυρότερα, βιολογικά και διανοητικά, άτομα πού άναδεικνύονται άνάμεσα στά άλλα μέ έλεύθερη, αύ τόματη διαδικασία πού έπιβεβαιώΕι τήν ύπεροχή τους καί την άξία τους. Τά άτομα αυτά είναι συνήθως ένήλικα άρσενικά (στίς άγέλες των θηλαστικών ή στά σμήνη τών πουλιών,), άλλά μπαρεί νά είναι καί Θήλεα, προικισμένα μέ έξαιρετικές ικανότητες (οί «βασίλισσες» στίς κυψέλες τών μελισσών καί στίς κοινωνίες τών μυρμηγκιών).

Ή ήγεσία άσχολεϊται Αποκλειστικά μέ τήν καθοδήγηση καί έξυπηρέτηση του συνόλου καί δέν εχει νά κάνη μέ μεμονωμένα άτομα καί «ύποαμάδες», ή μέ τά δικά της «συμφέροντα». ’Αντίθετα προκινδυνεύει, δηλαδή τά άτομα πού τήν άποτελοϋν προμαχούν καί θυσιάζονται πρώτα πρώτα σέ περίπτωση κινδύνου καί απειλής κατά τής όλότητας. Ή ήγεσία δέν τυραννεί καί δέν καταπιέζει τά άλλα άτομα τής ζωϊκής κοινωνίας. Τά υπόλοιπα μέλη τής κοινότητας πειθαρχούν συΕιδητά, αυτόματα, έλεύθερα καί έκούσια ατό παραμικρό «νεύμα» ή «σήμα» τής ήγεσίας καί έκτελούν Αμέσως την «έντολή». Σέ πολλές περιπτώσεις οί δραστηριότητες τής όλότητας κατανέμονται (έργάτιδες μέλισσες, φρουροί, κηφήνες, «πολεμιστές» κλπ.). ’Άν ή ήγεσία Αποαιχθή καθ οίονδήποτε τρόπο Ανίκανη ή ανεπαρκής, αν γηραnση, αν αποτύχη γενικά σέ κάτι και ζημιώση τό σύνολο, καταργείται, καθαιρείται —σέ ώρισμένες ζωϊκές κοινωνίες έξοντώΕται— καί Αντικα θίσταται μέ νέους άξιους Αρχηγούς.

Ποιά δύναμη ώθεΐ τά άτομα στή συμβίωση, στην έκούσια ένταξή τους σέ κάποιο σύνολο; Στις κοινωνίες του ζωϊκου βασιλείου βλέπουμε, δτι τό κοινωνικό ένστικτο στην πράξη υπηρετεί τά συμφέροντα των μελών τους καί τείΕι στην Arro κοινού άπτοτελεσματικώτερη Αντιμετώπιση των Αναγκών έπιβιώσεως. Εξασφαλίζει τήν άμυνα έναντίον του έχθρού καί τις υλικές προϋποθέσεις γιά τή ζωή. Μιά Αγέλη λύκων π.χ. ένεργώντας σάν σύνολο μπορεί καλύτερα νά καταβάλη τή λεία πού χρειάζεται γιά τή 'διατροφή των μελών της, καί να αντιμετώπιση έχθρικά (άλλων ζωϊκών ειδών) σύνολα, άπό δσο Θά μπορούσε νά πράξη μεμονωμένα κάθε μέλος της. Τό ίδιο ίσχύει καί γιά ένα σμήνος μεταναστευτικών πουλιών, γιά μιά κοινότητα ψαριών κλπ. Συγκρούσεις μεταξύ όμάδων του αυτού είδους, εϊτε δέν συμβαίνουν ποτέ, εϊτε είναι έντελώς έκτακτες καί «άφύσικες».

Τό Ανθρώπινο είδος, έκτος τών καθαρά «ζωικών», έμφανίζει ώρισμέΕς Ανώτερες ιδιότητες πού ξεφεύγουν Από τά άπλα ένστικτά αύτοσυντηρήσεως τών άλλων αδών του ζωϊκου βασιλείου καί τό διαφοροποιούν Απ’ αύτά. Κύρια είδοποιός διαφορά τών άνθρώπω^ άπό τά ζώα είναι ή Ικανότητα συΕιδητής Αναφοράς τής σκέψεως και πρΑξεώς τους σ’ ώρισμέΕς άυλες όντότητες, πού είναι άσχετες πρός τΙς υλικές αναγκες έπιβιώσεως. 01 όντότητες αύτές είναι οί ιδέες καί οί Αξίες. Παραλληλα πρός τό ένστικτο αύτοσυντηρήσεως καί μέ Αφετηρία τον ιδεαλισμό του, τό Ανθρώπινο είδος συνέλαβε καί υλοποίησε τύπους όλότητας πού είναι Ανώτερες Από τΙς μορφές κοινότητας πού Αναπτύσσονται στα ζώα. Ό πιο σημαντικός άπό τούς τύπους αύτούς είναι τό Εθνος.

Ή όλότητα "Εθνος δέν στηρίζεται, όπως ή όλότητα Κρότος, στήν κοινότητα υλικών συμφερόντων τών μελών του. Καποτε μάλίστα τό Έθνος συγκρούεται μέ τά συμφέροντα τοϋ Κράτους. Και τούτο, διότι, όπως είπαμε, τό "Έθνος άποτελεΐ ϊδεαλιστικήν όντό τητα, .καί συΕπώς δεν συναρτάται οϋτε έξαρτάται άπό ύλυκές προ ϋποθέσεις. Τό Έθνος δεν είναι — όπως τό Κράτος— έδαφος, οίκονο μία, στρατιωτική δύναμη, μ' άλλα λόγια έξουσία. Τό Εθνος είναι αυτοδύναμη, αυθύπαρκτη πολιτιστική άξία, πού μπορεί νά ύπάρξη άριστα χωρίς τό ύλικό υπόβαθρο του Κράτους. Τό έλληνικό Εθνος π.χ. έζησε άΕτα, επί πολλούς αιώΕς (Ρωμαιοκρατία, Τουρκοκρατία), χωρίς νά υπάρχη έλληνικό Κράτος. Τό έλληνικό "Έθνος, όπως δλες οί ήθικοττΕυματικές ποιότητες, είναι χρονικά Ακατάβλητο, έ νώ τά έλληνικά Κράτη, δσα έχουν έμφανισθή στήν Ιστορία, όντας ύλιστικά σχήματα, είναι φθαρτά, πεθαίνουν.

Ή πολιτική πού άναφέρεται στήν όλότητα "Έθνος καί την έθνι κή ιδέα άποτελεΐ φαινόμενο, λειτουργία, πράξη ανεξάρτητη άπό τήν έξουσιαστική πολιτική του Κράτους. Ή ιδεαλιστική πολιτική συλλαμβάνει τό Ιστορικό γίγνεσθαι μέ μια μεγάλη προοπτική του μέλλοντος καί άπορρέει ταυτόχρονα άπό τήν βαθειά συνείδηση μιας μεγάλης προοπτικής του παρελθόντος. Είναι τεταγμένη μόνο στήν ύπηρεσία τής πνευματικής ολότητας Έθνος. Επομένως ή άληθινή πολιτική άναφέρεται σε "Έθνη παλαιά, μέ μεγάλη πνευματική παράδοση και όχι σε νεοεμφανιζόμενα σύνολα, πού δέν έχουν παρελθόν. Πρόκειται γιά τήν υπηρεσία μιας ιστορικά άνεπτυγμένης και καταξιωμένης ιδέας και όχι ένός ύλικου σχήματος, που συγκροτείται γιά νά Ικανοποίηση τήν όρμή έπιβολής άκείνων πού τό συγκροτούν, όπως είναι τά Εώτερα τεχνητά σύνολα, τά Κράτη.

Ή ιδέα, ή εθνική Ιδέα, λόγω του ύπερυλικου χαρακτήρα της, έπιτρέπει στήν πολιτική πού τήν υπηρετεί Ανεξαρτησία άπό τά έφή μερα, άπό τήν έπικαιρότητα, άπό τά στενά συμφέροντα καί έπιβάλ λει έμμονή σέ στόχους πού δέν τοποθετούνται άμεσα μέσα στο χρόνο και τήν υλη. 0ι βασικότεροι άπό τούς στόχους αυτούς είναι ή διατήρηση τής Ιδέας στο ύπερυλικό έπίπεδο πού «φύσει» τής Αρμόζει, ή ιδεαλιστική πρόοδος του έθνικου συνόλου καί ή άμυνα έναντι έπιθέσεως άλλου "Έθνους. 'Πρόκειται γιά Αγώνισμα ίδεαλιστικό καί πΕυιματικό καί όχι γιά έπιδίωξη Εξουσιαστικής καί υλικής (οικονομικής, όργανωτικής) φύσεως.

"Από πρακτική σκοπιά θεωρούμενη, ή πολιτική σκοπεύει στήν έπιβίωση καί προκοπή του Έθνους μέ τήν βοήθεια ένός έ θ ν ι κ ο υ πνευματικού πολιτισμού, ό όποιος, Αναπτυσσόμενος καί Εξαπλωνόμενος σέ άνώτατο βαθμό, προσεγγίζει την άλήθεια, προάγει τήν γνώση καί προωθεί τήν έ λευθέρωση των μελών του "Έθνους. (α) Ή πολιτική δέν άσκεϊται μόνο άαιό τήν ήγεσία πού κιΕίται στο προσκήνιο, άλλα καί άπό δλα έκεϊνα τά μέλη του ’Έθνους πού είναι συΕιδητοί φορείς του έθνικοϋ Ιδανικού.

Κατά συνέπειαν, ή άληθινή πολιτική δέν ταυτίζεται μέ τήν Εξουσιαστική πολιτική του Κρότους. Ή πολιτική του Κράτους, έχοντας ταχθή στην υπηρεσία ένος υποσυνόλου (δηλ. Εκείνων πού μετέχουν τής Εξουσίας), πού στηρίζεται, όπως είπαμε, στήν κοινότητα υλικών συμφερόντων τών μελών του, στήν προσπάθειά της νά Εξασφαλίση τά συμφέροντα αυτά παρακάμπτει καί βλάπτει τΙς ίδέες και τις πολιτιστικές άξίες του "Έθνους. Καί τούτο, διότι τό Κράτος, σάν εξουσία, εχει δική του ζωή, δικές του άνάγκες Επιβιώ σεως. Κράτος χωρίς υλική ϊσχύ (δημόσια οικονομία, στρατιωτική και πολιτική όργάνωση καί έδαφος) δέν νοείται, δέν υπάρχει πουθενά, Ενώ, όπως είπαμε, "Έθνη χωρίς τά ύλικά αυτά υπόβαθρα υπάρχουν πολλά και Επιβιώνουν θαυμάσια έπΐ όλόκληρους αιώνες (Αρμένιοι, Κούρδοι, Γεωργιανοί, Κροάτες, Βάσκοι, Ούαλλοί, Σκώ τοι, Λεττονοί, Έσθονοί, Λιθουανοί, Ούκρανοι καί πλειστοι άλλοι).

Ή άληθινή πολιτική άντιστοιχεί πρός τό γνήσιο πολιτικό φαινόμενο, όπως παρουσιάζεται σε πρωτογενή, «φυσική» μορφή. *Όπως συμβαίενι σ' δλες τις όμάδες, έτσι καί στήν άνβρώπινη όμάδα του "Έθνους, ή ήγεσία άνα'δεικνύεται Ελεύθερα, οίοΕί αύτόματα καί άπο τελεΓται άπό τά φύσει άξιώτερα καί Ικανότερα μέλη πού συγκεντρώνουν τά προσόντα πού άπαιτουνται, γιά νά Εξασφαλίζουν τήν Επιβίωση καί τήν ευημερία του συνόλου. Ή αυτόματη άνάδειξη τής Εθνικής ήγεσίας σ' δλους τούς τομείς (πΕυματικό, κοινωνικό, τεχνικό, γεωργικό κλπ.) άπορρέει άπό τήν άξια πού £χει γιά τήν Επιβίωση καί προκοπή τοΰ "Έθνους τό εργο πού κάθε μέλος του προσφέρει —καί συντελεΐται σιωπηρά στη συΕίδηση του Εθνους Ετσι π.χ. ή εθνική πΕυματική ήγεσία συγκροτείται άπό τούς μεγάλους πΕυματικούς 'δημιουργούς (ενώ ή κρατική πΕυματική ήγεσία άπό τούς κατέχοντες τις κρατικές θέσεις στήν Παιδεία, την προπαγάνδα κλπ.).

Ή ήγεσία δεν ύπηρετεί δικά της συμφέροντα•, άλλά, άντίθετα, τά άτομα πού την άποτελοϋν, ύφίστανται τις συνέπειες πρώτα πρώτα, σε περίπτωση κινδύνου και άπειλής κατά τών συμφερόντων του "Εθνους. Τά υπόλοιπα άτομα δέχονται ελεύθερα τήν άνωτερότητά τους καί τά άκολουθούν έκούσια. Ή ήγεσία *δέν ύπηρετεί Επίσης συμφέροντα μεμονωμένων ατόμων, κλικών, κομμάτων καί γενικά «υποομάδων», δεδομένου δτι τά συμφέροντα αύτά έρχονται σέ σύγκρουση πρός τά γενικά συμφέροντα καί τήν όμαλή λειτουργία τής κοινότητας σάν συνόλου. Και αν ή ήγεσία άποδειχθή καθ’ οίονδή ποτε τρόπο άνίκανη ή αΕπαρκής, άν γηράση, αν άποτύχη γενικά σέ κάτι και ζημιώση τό σύνολο, τήν διαδέχονται αύτόματα οί νέοι καί άξιοι ήγέτες.

Ή άλλη «πολιτική», ή πολύ συνηθισμένη στήν παρακμιακή Εποχή μας, ή Εξουσιαστική πολιτική, είναι Εκφυλισμένη μορφή τής πολιτικής, διαστρέβλωση και παραχάραξή της, στήν όποία διατηρούνται μόνον ώρισμένοι κενοί τύποι, χωρίς δμως νά ύπάρχη ή βαθύτερη ουσία του φυσικού πολίτικου φαινομένου, δηλαδή ή Εξασφάλιση τών άναγκών Επιβιώσεως καί ή προκοπή τής όλότητας. Στό νοσηρό φαινόμενο τής Εξουσιαστικής πολιτικής ή ήγεσία δεν άναδεικνύεται Ελεύθερα, άξιοκρατικά και «αύτόματα» άπό τά άξιώτερα και Ικανότερα μέλη του Εθνους, άλλά «κατασκευάζεται» και προωθείται άπό παντοειδείς Εξουσιαστικούς μηχανισμούς άναδείξεως καί Επιβολής, ώρισμένοι άπό τούς όποιους Ελέγχονται άπό άλλες όλότητες, δηλαδή άπό ξένα Κράτη. Έξ άντικειμένου, οί «κατασκευασμένες» αυτές ήγεσίες δέν είναι άξιοκρατικές καί Εθνικές, άλλά καστικές καί διεθνιστικές καί δέν μπορούν νά Εξασφαλίσουν κατά άποτελεσματικό τρόπο τήν Επιβίωση καί προκοπή του συνόλου. Αύτοί πού τις άποτελοϋν, ύπηρετοΰν όχι τά συμφέροντα τής όλότητας, άλλά άλλα συμφέροντα, που μπορούν νά είναι τά προσωπικά τους, τά συμφέροντα μεμονωμένων άτόμων, τής κλίκας, του κόμματος καί άλλων εξουσιαστικών υποομάδων ή άκόμη τά «άντίπαλα» συμφέροντα κάποιας ξένης εξουσιαστικής κοινότητας Σέ περίπτωση ιδεολογικής, πολιτικής ή ένοπλης άπειλής κατά του συνόλου καί εν οψει επικείμενης καταστροφής δέν προκινδυνεύσουν, άλλά «λουφάζουν» στά μετόπισθεν ή εγκαταλείπουν πρώτοι, όπως οί ποντικοί, τό βυθιζόμενο σκάφος. Στην προσπάθειά τους νά διατηρήσουν τις κεκτημένες ήγετικές τους θέσεις, που δεν τΙς ά ξίζουν, έφευρίσκουν άπειρα τεχνάσματα παραπλανήσεως καί κατα θημαγωγήσεως, καθώς καί μέσα διαφθοράς τών έκτος έξουσίας μελών τής κοινότητας, τών πολιτών, με άποτέλεσμα να έξαχρειώνουν καί νά έκπορΕύουν πολιτικά καί ήθικά τό έκτος έξουσίας σύνολο. Καί όταν κάτω άπό τό βάρος τής άποτυχίας καταρρέουν κάποτε πολιτικά, δέν καθαιρουνται ώς άχρηστοι καί επικίνδυνοι, όπως συμβαίνει στή Φύση, γιά νά άναδειχθή μιά νέα άξια ήγεσία, άλλά έλίσσον ται, άλλάζουν «προσωπεία» ή σχήματα και έπαν εμφανίζονται οί ίδιοι «μόλις περάση ή μπόρα» καί όταν ξεχασθουν ή άνικανότητα καί ή διαφθορά τους. Ή διατήρηση καί άπόλαυση τής έξουσίας είναι ό πρώτος καί ό τελευταίος σκοπός τής έξουσιαστικής πολιτικής.

Πηγή: Δημμήτρης Λάμπρου, Αναζήτηση, Δοκίμιο Ελληνικής Ιδεολογίας, Δαύλος 1981