Η Μαιευτική μέθοδος διδασκαλίας

ΞΕΝΟΣ. Για την αποβολή βεβαίως αυτής της δοξασίας ακολουθούν άλλη μεθοδολογία.

ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ. Ποια δηλαδή;

ΞΕ. Θέτουν ερωτήματα σε θέματα που νομίζει κάποιος ότι κάτι λέει, ενώ δε λέει τίποτε. Στη συνέχεια, επειδή αυτοί πλανώνται, με ευκολία ελέγχουν τις δοξασίες αυτές και, βγάζοντας συμπεράσματα από τη συζήτηση, τα βάζουν δίπλα στις δοξασίες, και με αυτή την αντιπαράθεση αποδεικνύουν ότι αυτές οι δοξασίες είναι αντίθετες και προς τον εαυτό τους και ταυτόχρονα επί των ιδίων πραγμάτων και για τους ίδιους συσχετισμούς και από την ίδια άποψη. Αυτοί, τότε, βλέποντας αυτά δυσανασχετούν με τον εαυτό τους και μπροστά στους άλλους γίνονται αρνάκια, και με αυτό τον τρόπο απαλλάσσονται οπωσδήποτε από τις μεγάλες και απόλυτες ιδέες που έχουν για τον εαυτό τους, και είναι ευχάριστο να ακούει κάποιος όλες αυτές τις απολυτρώσεις που επισυμβαίνουν με απόλυτη βεβαιότητα στον πάσχοντα. Δηλαδή, αγαπητέ νέε, οι επιφέροντες τον καθαρμό, επειδή νομίζουν ότι, όπως οι γιατροί των σωμάτων έχουν τη γνώμη ότι δεν μπορεί κάποιος να θεραπεύσει το σώμα με την προσφερόμενη τροφή, αν προηγουμένως δεν έχει μπορέσει να αποβάλλει από κάποιον τα υπάρχοντα προσκόμματα, το ίδιο σκέφτηκαν εκείνοι και για την ψυχή, ότι δηλαδή δε θα υπάρξει ωφέλεια με τα προσφερόμενα μαθήματα, εάν προηγουμένως ο ελέγχων δεν οδηγήσει τον ελεγχόμενο σε αισχύνη και, βγάζοντάς τον από τις δοξασίες που είναι εμπόδια στα μαθήματα, δεν τον καταστήσει καθαρό και αποδεχόμενο ότι γνωρίζει μόνον όσα γνωρίζει και τίποτε περισσότερο.

ΘΕΑΙ. Βεβαίως αυτή είναι η πιο καλή και η πιο φρόνιμη από τις έξεις.

ΞΕ. Για όλους αυτούς βεβαίως τους λόγους πρέπει εμείς, Θεαίτητε, να ασκούμε τον έλεγχο αυτό, επειδή, καθώς φαίνεται, είναι ο μεγαλύτερος και ο κυριότερος από τους καθαρμούς, και πρέπει επίσης να νομίζουμε ότι όποιος θεωρεί τον εαυτό του υπεράνω ελέγχου, ακόμη και αν συμβαίνει να είναι ο μεγάλος βασιλιάς, αυτός είναι σε μέγιστο βαθμό ακάθαρτος και απαίδευτος και αισχρός, σε αυτά δηλαδή που θα ’πρεπε να είναι πολύ καθαρός και πολύ ωραίος, όποιος πραγματικά πρόκειται να είναι ευτυχισμένος.

Πηγή: Πλάτωνος Σοφιστής 230 Β - Ε, "Η Παιδαγωγική - Διδακτική στους Αρχαίου Συγγραφείς", Α. Βερτσετης, Αθηνα 2001