Γονίδια ή περιβάλλον καθορίζουν την νοημοσύνη;

Η νοημοσύνη όπως και όλες σχεδόν οι ανθρώπινες ιδιότητες είναι προϊόν γενετικών καταβολών κι περιβάλλοντος. Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα αποτελέσματα της έρευνας των Plomin και συνεργατών (King’s college του Λονδίνου, ολοκληρώθηκε το 2009).

Οι ερευνητές υπέβαλαν σε τεστ νοημοσύνης 8.791 δίδυμα σε διάφορα στάδια της παιδικής τους ηλικίας. Τα μονοζυγωτικά δίδυμα ήταν το ίδιο έξυπνα όταν ήταν πολύ μικρά και παρότι διαφοροποιήθηκαν κάπως με το πέρασμα του χρόνου, στα 10 τους χρόνια οι δείκτες νοημοσύνης τους δεν διαφοροποιήθηκαν. Τα διζυγωτικά δίδυμα όμως ήταν διαφορετικά μεταξύ τους από την αρχή και η διαφορά τους μεγάλωσε με την πάροδο του χρόνου. Το συμπέρασμα των ερευνητών ήταν ότι όχι μόνο οι γενετικές καταβολές παίζουν σημαντικό ρόλο στη νοημοσύνη αλλά και ότι η σπουδαιότητα των γονιδίων αυξάνεται καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν. 

Το μερίδιο των γονιδίων στην ευφυΐα είναι αρκετά υψηλό (γύρω στα 50-70%) η σχέση όμως είναι περίπλοκη και είναι αδύνατο να μετρηθεί. Σύμφωνα με τη θεωρία των generalist genes, 2005 (γενικευμένα γονίδια) των R. Plomin& Y.Kovas, κάθε νοητική ικανότητα (π.χ. μνήμη, αφηρημένη σκέψη κλπ) καθορίζεται από πολλά γονίδια και καθένα από αυτά ελέγχει και άλλες νοητικές ικανότητες. 

Γενικά ισχύει το εξής: 

Δεν υπάρχουν γονίδια που χαρίζουν ιδιαίτερες νοητικές δυνατότητες από μόνα τους, αλλά γονίδια που γενετικά μπορεί να εξασφαλίσουν υψηλότερες νοητικές δυνατότητες. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον Plomin υπάρχουν γονίδια που συμβάλλουν στην αύξηση της νοητικότητας με το να βελτιώνουν τις βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Ένα γονίδιο π.χ. μπορεί να αυξήσει το πάχος της μονωτικής στοιβάδας της μυελίνης (πρωτεΐνη) που περιβάλλει τους νευράξονες ώστε η μεταβίβαση των πληροφοριών να γίνεται αποτελεσματικότερα.

Περιβάλλον

Αν ένα παιδί προικισμένο από τη φύση του με ευφυΐα μεγαλώσει σε περιβάλλον χωρίς κίνητρα ή δεν του δοθεί ευκαιρία να αναπτύξει δεξιότητες, θα εμφανίσει χαμηλότερο IQ; Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Παρόμοιους δείκτες θα έχουν και τα παιδιά που έχουν μεγαλώσει στο ίδιο περιβάλλον ανεξάρτητα από τις γενετικές προδιαγραφές τους, γι αυτό τα γονίδια δεν θα έχουν τόσο μεγάλη επίδραση στη νοημοσύνη.

Άρα, όταν το περιβάλλον είναι ευνοϊκό και πλούσιο σε ερεθίσματα , τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα και τις προϋποθέσεις να αναπτύξουν τις νοητικές τους ικανότητες και να εκμεταλλευτούν όλο το γενετικό τους πλούτο.

Διδάσκων Α. Καραπέτσας, απόσπασμα από Κλινική νευροψυχολογία του παιδιού

Γονίδια ή περιβάλλον καθορίζουν την νοημοσύνη; |Braining.gr

https://braining.gr