Τα μαθηματικά της σκέψης και η σκέψη των μαθηματικών

Ο Γαλιλαίος έγραψε ότι το βιβλίο της φύσης είναι γραμμένο με μαθηματικά. Μ’ αυτό θέλει να πει ότι ήδη στις αρχές της σύγχρονης επιστήμης, και ειδικά της φυσικής, υπήρχε μια συνειδητοποίηση της έννοιας της φύσης, παρόλο που το γενικό σύστημα της επιστημονικής σκέψης ήταν πλατωνικό και αριστοτελικό. Δηλαδή κυριαρχούσε η ιδέα ότι η φύση και κατά κάποιο περίεργο τρόπο τα μαθηματικά ήταν ανεξάρτητα από τον άνθρωπο. Πιο γενικά ακόμα, τα πράγματα ήταν σαν να μην υπήρχε η αλληλεπίδραση του κόσμου με τον άνθρωπο.

Ο άνθρωπος, όμως, είναι κι αυτός ένα μέρος της φύσης, ένα από τα αποτελέσματα της μακρόχρονης εξέλιξής της. Δεν είναι ένα ανεξάρτητο αντικείμενο, είναι ένα σημαντικό υποκείμενο που έχει τις δυνατότητες παρέμβασης μέσα στον κόσμο. Η πολυπλοκότητα της εξέλιξης επέτρεψε την ύπαρξη πολλαπλών γλωσσών πάνω στη γη με τις οποίες οι άνθρωποι επικοινωνούν. Όμως, όλες οι γλώσσες είναι μία: η σκέψη του ανθρώπου. Και δεν είναι ανάγκη να γνωρίζουμε τις θεωρίες του Chomsky για να το δεχτούμε. Διότι όπως η εξέλιξη, δεν είναι μία θεωρία, είναι δεδομένο.

Κοιτάζοντας τις ανθρώπινες γλώσσες ως παραλλαγές της ίδιας σκέψης, είναι φυσικό, αν και ανατρεπτικό τελικά, να δούμε τα μαθηματικά ως κωδικοποίηση της σκέψης. Διότι κάθε φράση της φυσικής μας γλώσσας οφείλεται σε μια ιδέα και η ίδια μπορεί να κωδικοποιηθεί σε μια μαθηματική έννοια.

Η ουσία είναι μία: τα μαθηματικά είναι επίτευγμα του ανθρώπινου νου, άρα της σκέψης του. Η σκέψη μας δημιουργεί ιδέες, και αυτές μαθηματικά. Διότι βλέπουμε μόνο αυτά που καταλαβαίνουμε. Με άλλα λόγια, ακόμα κι αν θεωρήσουμε ότι ο κόσμος και ο άνθρωπος είναι ανεξάρτητα, παραμένει η ιδέα ότι η πραγματικότητά τους είναι αναγκαστικά κοινή. Άρα για τον άνθρωπο υπάρχει μόνο και μόνο αυτή, με την έννοια του Heisenberg. Σημασία έχει, λοιπόν, αυτή η πραγματικότητα. Και τα μαθηματικά, με τις αφηρημένες τους έννοιες, δημιουργούν την πραγματικότητα. Τα μαθηματικά είναι η κωδικοποιημένη σκέψη μας, και η σκέψη μας οι ιδέες των μαθηματικών.

Με την προηγούμενη ιδέα, μπορούμε να ερμηνεύσουμε απλά την ικανότητα των μαθηματικών να δημιουργήσουν μοντέλα των οποίων οι εφαρμογές είναι τόσο αποτελεσματικές στην επιστήμη και γενικότερα στη ζωή. Η αφιέρωση του χρόνου, στην ουσία, επιτρέπει την ύπαρξη μιας ολιστικής αντίληψης του κόσμου και μ’ αυτήν η ερμηνεία του κόσμου είναι μία διαφοροποίηση ενοποιημένων εννοιών. Η ύλη των μαθηματικών είναι η ενέργεια της σκέψης και η ύλη της σκέψης είναι η πραγματοποίηση των μαθηματικών.

Άρα, το επόμενο στάδιο αυτής της αλληλεπίδρασης είναι η κατανόηση της πολυπλοκότητας. Και ειδικότερα, πώς η εξέλιξη πολλαπλών απλών κανόνων έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει με την πολυπλοκότητά της μια παραγωγική δομή. Διότι καταλαβαίνοντας αυτό το φαινόμενο, θα καταλάβουμε και την ίδια μας τη λειτουργία. Διότι με αυτές τις σκέψεις δημιουργούμε με την πολυπλοκότητα τη συνείδησή μας. Το βιβλίο της σκέψης είναι γραμμένο με τα μαθηματικά της σκέψης μας.

Πηγή: Νίκος Λυγερός

Έλληνες Μαθηματικοί-Hellenes Mathematicians | Group on Facebook