Το να δώσεις φόρμα σέ μιά διάρκεια είναι απαίτηση τής ομορφιάς μά καί τής μνήμης. Διότι τό: όμορφο είναι ασύλληπτο, μή άπομνημονευσιμο

Το να δώσεις φόρμα σέ μιά διάρκεια είναι απαίτηση τής ομορφιάς μά καί τής μνήμης. Διότι τό: όμοφρο είναι ασύλληπτο, μή άπομνημονευσιμο. ...Υπάρχει κρυφός σύνδεσμος μεταξύ βραδύτητας καί μνήμης, μεταξύ ταχύτητας καί λήθης - ό βαθμός τής βραδύτητας είναι ευθέως ανάλογος μέ τήν έντασή της μνήμης• ό βαθμός τής ταχύτητας είναι ευθέως άνάλογος μέ τήν ένταση τής λήθης.

... Δεν βρίσκουμε πουθενά περιγραφή της εξωτερικής εμφάνισης της μαντάμ ντέ Τ. στό εργο τοΰ Ντενόν. Eνα πράγμα ομως μου φαίνεται σίγουρο: αποκλείεται νά είναι λεπτοκαμωμένη• Yποθέτω πώς έχει σώμα «στρόγγυλο καί εύκαμπτο» (μ’ αϋτές τίς λέξεις χαρακτηρίζει ό Λακλό τό πιό λαχταριστό γυναικείο σώμα στίς 'Επικίνδυνες σχέσεις') καί πώς ή καθαρότητα των καμπύλων γραμμών του σώματος γέννα τήν καθαρότητα καί τη βραδύτητα των κινήσεων καί των χειρονομιών. Ή μαντάμ ντέ Τ. αποπνέει μιά γλυκιά οκνηρία. Έχει τή σοφία τής βραδύτητας καί χειρίζεται άριστα τήν τεχνική τής επιβράδυνσης. Τό άποδεικνύει ιδιαίτερα κατά τό δεύτερο στάδιο τής νύχτας, τό όποιο διανύεται στό περίπτερο: μπαίνουν μέσα, φιλιούνται, πέφτουν σ’ ενα ανάκλιντρο, κάνουν έρωτα. Ωστόσο «όλα αΰτά ήταν κάπως βιαστικά. Αίσθανθήκαμε τό σφάλμα μας [...]. Στή μεγάλη φλόγα, γινόμαστε λιγότερο λεπτολόγοι. Τρέχουμε πρός τήν απόλαυση ξεπερνώντας όλες τίς τέρψεις πού προηγούνται».

Τή σπουδή πού τούς κάνει νά χάνουν τή γλυκιά βραδύτητα τήν αντιλαμβάνονται αμέσως καί οΐ δυό σάν σφάλμα δέν νομίζω πώς ή μαντάμ ντέ Τ. εκπλήσσεται, νομίζω πώς αύτό τό σφάλμα τό θεωρούσε μάλλον αναπόφευκτο, μοιραίο, πώς τό περίμενε, καί πώς γι’ αύτό ακριβώς προμελέτησε τό ιντερμέτζο στό περίπτερο σάν ritardando, γιά νά χαλιναγωγήσει, νά πνίξει τήν προβλέψιμη καί προβλεπόμενη ταχύτητα των γεγονότων, γιά νά μπορέσει, όταν έρχόταν ή τρίτη φάση, σέ νέο διάκοσμο, νά ανθίσει ή περιπέτεια τους σέ όλη τήν υπέροχη βραδύτητά της.

Διακόπτει τόν έρωτα στό περίπτερο, βγαίνει μαζί μέ τόν ιππότη, βαδίζει πάλι μαζί του, κάθεται στόν πάγκο στή μέση τοϋ γρασιδιού, ξαναρχίζει τή συζήτηση, καί κατόπιν τόν οδηγεί στόν πύργο, σ’ ένα μυστικό δωμάτιο που συνορεύει μέ τό διαμέρισμά της• τό είχε μεταποιήσει, άλλοτε, ό σύζυγος σέ μαγεμένο ναό τοϋ έρωτα. Στό κατώφλι, ό ιππότης μένει έμβρόντητος: οΐ καθρέφτες πού καλύπτουν όλους τους τοίχους πολλαπλασιάζουν τό είδωλό τους, έτσι πού ξαφνικά βλέπει μιά ατέλειωτη κουστωδία άπό ζευγάρια νά φιλιούνται γύρω τους. Δέν κάνουν όμως έρωτα εκει- ή μαντάμ ντέ Τ., σάν νά ’θελε νά εμποδίσει μιά τρομερά ισχυρή έκρηξη των αισθήσεων καί γιά νά παρατείνει όσο γίνεται περισσότερο τόν χρόνο τοϋ ερεθισμού, τόν παρασύρει στό συνεχόμενο δωμάτιο, μιά σπηλιά βυθισμένη στό σκοτάδι, γεμάτη μαξιλάρια- μόνο εκεί κάνουν έρωτα, άργά καί έπί πολυ, ώς τά χαράματα.

Επιβραδύνοντας τήν πορεία τής νύχτας τους, διαιρώντας τη σέ διαφορετικά καί ξεχωριστά μεταξύ τους. μέρη, ή μαντάμ ντέ Τ. κατάφερε νά παρουσιάσει τό ελάχιστο χρονικό διάστημα πού είχαν στή διάθεσή τους σάν μιά θαυμάσια μικρή άρχιτεκτονική, σάν μιά φόρμα. Το να δώσεις φόρμα σέ μιά διάρκεια είναι απαίτηση τής ομορφιάς μά καί τής μνήμης. Διότι τό: όμοφρο είναι ασύλληπτο, μή άπομνημονευσιμο. Τό νά έκλάβουν τή συνάντησή τους σάν φόρμα υπήρξε γι’ αυτούς έξαιρετικά πολύτιμο, δεδομένου ότι ή νύχτα τους θά εμενε χωρίς έπαύριο καί μόνο στήν ανάμνηση μπορούσε νά έπαναληφθει.

Υπάρχει κρυφός σύνδεσμος μεταξύ βραδύτητας καί μνήμης, μεταξύ ταχύτητας καί λήθης. Ας πάρουμε μιά όσο τό δυνατόν πιό κοινότοπη κατάσταση: κάποιος περπατάει στό δρόμο:, Ξαφνικά θέλει νά θυμηθεί κάτι, αλλά τοϋ διαφεύγει ή ανάμνηση. Εκείνη τή στιγμή, μηχανικά, έπιβραδύνει τό βήμα του. Άντιθέτως, κάποιος πού προσπαθεϊ νά ξεχάσει ένα δυσάρεστο περιστατικό πού έζησε,πρίν άπό λίγο, έπιταχύνει έν άγνοια του τό βάδισμά του, σάν νά θέλει νά άπομακρυνθεί γρήγορα άπό κάτι πού, χρονικά, βρίσκεται άκόμα πολύ κοντά του. Στά υπαρξιακά μαθηματικά αΰτή ή έμπειρία παίρνει τή μορφή δύο στοιχειωδών έξισώσεων: ό βαθμός τής βραδύτητας είναι ευθέως ανάλογος μέ τήν έντασή της μνήμης• ό βαθμός τής ταχύτητας είναι ευθέως άνάλογος μέ τήν ένταση τής λήθης.


Πηγή: Μίλαν Κούντερα, Η βραδύτητα [11], Μετάφραση Σεραφείμ Βελέντζας, Εστία