Θέματα φιλοσοφικά, επιστημονικά, κοινωνικά, ψυχολογικά, για τον άνθρωπο. Νευροεπιστήμες, εγκέφαλος,συνείδηση και νοημοσύνη. Νίκος Λυγερός.

Όλες οι ανθρώπινες έννοιες είναι προβολές του ανθρώπινου πνεύματος γι'αυτό σε τελική ανάλυση πολλές φορές είναι απατηλές. Δεν βλέπουμε την πραγματικότητα , την αντιλαμβανόμαστε (όπως νομίζουμε εμείς πως είναι). Ο,τι βλέπουμε είναι μια ερμηνεία της πραγματικότητας, που βασίζεται σε υποκειμενικά, ελαττωματικά ή προκατειλημμένα παραδείγματα. Αυτό έχει επιπτώσεις όχι μόνο στο πώς καταλαβαίνουμε τον κόσμο, αλλά και πώς καταλαβαίνουμε τους ανθρώπους... Όταν κάποτε ρώτησαν τον Ηράκλειτο πώς γνωρίζει όσα γνωρίζει απάντησε: «ερεύνησα τον εαυτό μου». Όμως δεν αρκεί μόνο η αυτογνωσία, χρειάζεται και η εμπάθεια... O Σωκράτης, μέσω της μεθόδου διαλόγου που είχε αναπτύξει, εκμαίευε (εξ ου και Μαιευτική Μέθοδος) από τον συνομιλητή του την αλήθεια/γνώση που είχε μέσα του αλλά δεν γνώριζε. Ο άνθρωπος δε μπορει να αναζητά αυτό που δε γνωρίζει γιατί τότε δεν ξέρει τί να αναζητήσει αλλά ούτε αυτό που γνωρίζει μπορεί να αναζητά γιατί το ξέρει ήδη. Ο άνθρωπος τίποτε νέο δε μαθαίνει, παρά μόνο παίρνει συνείδηση των όσων ήδη γνωρίζει. Η γνώση (μάθηση) είναι ανάμνηση (ενθύμιση) , υπάρχει λοιπόν η ανάμνηση μέσα μας...

Αναφορά στα κοάν

Κοάν - Νους - Νοηση - Συνειδηση
Σκοπός ενός κοάν γι' αυτόν που το σκέφτεται είναι να αντιληφθεί τη διαφορά μεταξύ του νου (ο οποίος εκδηλώνεται σα ροή σκέψεων) και της συνείδησης (που είναι κάτι ευρύτερο). Το θέμα πάντα είναι να κατανοήσουμε ότι είναι η ταύτιση με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας η οποία δημιουργεί την προσωπικότητα (και την αίσθηση του εγώ) και ότι υπάρχει κάτι ευρύτερο, η συνείδηση, κοινή για όλους, μέσα στην οποία οι προσωπικότητές μας υπάρχουν σαν απλά συμβάντα. Οι στοχαστές του Ζεν ταυτίζουν τη συνείδηση με τη ζωή.

Όπως και να 'χει, η παραδοξότητα του κοάν τείνει να διεγείρει τον νου επί παρατεταμένο διάστημα μια και ο νους το στριφογυρίζει προσπαθώντας να "λύσει" το παράδοξό του ή να βρει μια απάντηση, κάπως σαν τον σκύλο που κυνηγάει την ουρά του – μόνο που σ' αυτό το κυνήγι, ο νους προβάλλει όπως πραγματικά είναι, δηλ. σαν κάτι ξέχωρο από τη συνείδηση.

Τη στιγμή που αντιλαμβάνεται κανείς ότι νους και συνείδηση είναι κάτι ξεχωριστό, μπορεί να αντιληφθεί ότι ο πρώτος ταυτίζεται με την προσωπικότητα και η δεύτερη με την πραγματική του ουσία κι έτσι επιτυγχάνεται ο σκοπός του κοάν.

Η επίτευξη του σκοπού του κοάν δεν έχει να κάνει με την ερμηνεία του. Άλλωστε, όσες ερμηνείες κι αν δώσει κανείς σε ένα κοάν δε φαίνεται να μπορούν να εξαντλήσουν το νόημά του, επομένως είναι μάλλον απίθανο να υπάρχει μια και μοναδική, οριστική ερμηνεία.

Παραδείγματα κοάν:

- Δύο χέρια χτυπούν το ένα με το άλλο και παράγεται ένας ήχος. Ποιος είναι ο ήχος του ενός χεριού;

- Πώς μπορεί κανείς να εκφράσει την αλήθεια χωρίς ούτε ομιλία ούτε σιωπή;

- Αν πραγματικά αγαπώ τον εαυτό μου, δεν πρέπει να τον αγαπώ. Αν θέλω να τον προφυλάξω, δεν πρέπει να τον προφυλάσσω.

- Δεν είναι ούτε η σημαία που κουνιέται ούτε ο άνεμος. Ο νους είναι.