Να πέσουν οι μάσκες ...

Ας δούμε λίγο το θέμα του χρήματος. Δεν θα συζητήσουμε τα αυτονόητα και τα τετριμμένα, όπως ότι το χρήμα δεν είναι καλό αλλά χρειάζεται, ότι διαφθείρει αλλά τι να κάνουμε χωρίς αυτό δεν γίνεται… κ.λ.π. Ασφαλώς και χρειάζεται, ασφαλώς και διαφθείρει. Αλλά ποιους διαφθείρει; Αυτούς που μπορούν να διαφθαρούν.

Γνωρίζουμε κάποιον άνθρωπο μια ζωή χωρίς όμως να έχουμε μαζί του οικονομικές δοσοληψίες. Ίσως έχουμε αυταπατηθεί για το ποιόν του. Βγαίνουμε μαζί, διασκεδάζουμε, μας κερνάει, λέει ανέκδοτα. Εμείς είμαστε ενθουσιασμένοι μαζί του έως ότου του δανείσουμε χρήματα, ή χρειαστούμε εμείς οικονομική βοήθεια. Θα μας επιστρέψει τα δανεικά; Θα μας συμπαρασταθεί στην ανάγκη; Η έναρξη οικονομικών δοσοληψιών μαζί του μπορεί να είναι καταλυτική. Θα ΠΕΣΟΥΝ ΟΙ ΜΑΣΚΕΣ και θα δούμε με τι άνθρωπο έχουμε να κάνουμε. Αυτά συμβαίνουν πολύ συχνά μεταξύ συγγενών σε κληρονομικά ζητήματα, αλλά και σε πολλά άλλα. Βλέπουμε το αληθινό πρόσωπο των δικών μας ανθρώπων και αυτοί βλέπουν το δικό μας.

Ασφαλώς αυτά μπορεί να συμβούν και σε μας. Ποια είναι η σχέση μας με το χρήμα; Το έχουμε για θεό μας; Πόσο το υπολογίζουμε; Πόσο το δίνουμε, πόσο το ζητάμε; Παριστάνουμε τους γενναιόδωρους και τους δίκαιους έως ότου πιάσουμε στα χέρια μας χρήματα. Τότε πέφτουν οι δικές μας μάσκες και αποκαλύπτεται η φιλαργυρία μας στους άλλους. Αν είμαστε τυχεροί και έχουμε καλή σχέση με τον εαυτό μας μαθαίνουμε ποιοι είμαστε. Οι άλλοι βέβαια μας καταλαβαίνουν αμέσως και το σχολιάζουν στον περίγυρό μας. Το θέμα όμως είναι να συνειδητοποιήσουμε και εμείς κάτι για τον εαυτό μας.

Βλέπουμε πως λειτουργεί το συμφέρον στους ανθρώπους. Πως ασχημαίνει η ψυχή τους, ακόμα και το πρόσωπό τους. Έχουμε όμως αναρωτηθεί τι εικόνα δίνουμε εμείς στο περιβάλλον μας; Μήπως και εμείς είμαστε τέτοιοι; Ας κοιταχθούμε στον καθρέφτη (κυριολεκτικά). Αν χρησιμοποιήσουμε και έναν δεύτερο καθρέφτη, κοιτώντας μέσω του πρώτου σε αυτόν, θα μπορέσουμε να δούμε το προφίλ μας και το πίσω μέρος του κεφαλιού μας. Τι εντύπωση δίνουμε; Πόσο σκληρό είναι το βλέμμα μας και το πρόσωπό μας; Η φυσιογνωμία μας θα μας αποκαλύψει πολλά.

Αναφέραμε παράδειγμα με το χρήμα. Σκεφτείτε την εξουσία παντός είδους. Είναι και αυτή μια δοκιμασία του χαρακτήρα μας. Αποκαλύπτονται πολλά πράγματα που κρύβουμε μέσα μας. Εξουσία στον στρατό, στην αστυνομία, προϊστάμενοι στην δουλειά, δύναμη κάθε είδους. Εκεί δεν αποκαλύπτονται κρυφές πτυχές του χαρακτήρα των ανθρώπων; Πως θα συμπεριφερθούμε, πως θα μιλήσουμε στους άλλους; Θα εκμεταλλευτούμε την θέση μας για να προσπορίσουμε οφέλη; Θα καβαλήσουμε το καλάμι; Αναρωτιόμαστε γιατί τόσο μεγάλο ποσοστό ανθρώπων με εξουσία, συμπεριφέρονται άσχημα, βρίζουν, προσβάλλουν, κλέβουν. Είναι απλούστατο. Είναι συνηθισμένοι άνθρωποι που κάποτε δεν είχαν εξουσία και ανήκαν σε αυτούς που διαμαρτύρονταν για τις αδικίες. Όταν απέκτησαν εξουσία έγιναν ακριβώς ίδιοι με αυτούς που κατηγορούσαν και έτσι έπεσαν οι μάσκες τους.

Η εξουσία δεν είναι πάντοτε κάτι το επίσημο. Η προτεραιότητα στην οδήγηση είναι κάποια εξουσία. Ο γονιός έχει εξουσία. Ο διαχειριστής της πολυκατοικίας, ο δάσκαλος, ο γιατρός, το μεγαλύτερο παιδί απέναντι στο μικρότερο, αυτός που τον έχουμε ανάγκη, αυτός που κρατάει το τηλεκοντρόλ, όλοι αυτοί έχουν εξουσία. Πως συμπεριφερόμαστε εμείς, όταν έχουμε τον έλεγχο κάποιου πράγματος, έστω και ασήμαντου;

Όπως έχουμε πει και αλλού, ένας τραγικός αλλά αποτελεσματικός τρόπος για να καταλάβουμε από ποιους περιστοιχιζόμαστε, είναι να φτωχύνουμε και να αρρωστήσουμε. Τότε θα δούμε ποιοι θα μας συμπαρασταθούν και ποιοι θα μας εγκαταλείψουν. Εκεί φαίνεται ο άνθρωπος. Όχι στις θεωρίες, στις διασκεδάσεις και στις παρέες, αλλά στις δοκιμασίες. Όποιος έχει ανάγκη από βοήθεια συχνά βλέπει το άσχημο πρόσωπο της ψυχής των ανθρώπων. Βλέπει την σκληρότητα, την περιφρόνηση και ακούει απίστευτα υποκριτικές δικαιολογίες: "Να δεν έχω χρόνο… ξέρεις οι υποχρεώσεις…" και άλλα τέτοια εντελώς διάφανα. Βλέπει όμως και το κάλλος της ψυχής κάποιων άλλων, που ίσως δεν τους υπολόγιζε καθόλου.

Η αυτογνωσία είναι κάτι το σκληρό γι αυτούς που θέλουν να διατηρούν προσωπείο, είναι όμως ευλογία για όσους αγαπούν την αλήθεια. Την αυτογνωσία την αποκτούμε στις δοκιμασίες. Όταν έχουμε να δώσουμε εξετάσεις. Στις δοκιμασίες πέφτουν οι μάσκες. Αρκεί όμως να μην βλέπουμε μόνο την πτώση της μάσκας των άλλων, αλλά την δική μας. Είναι απλά μαθηματικά. Συναναστρεφόμαστε κάποιον φίλο μας. Βγαίνουμε μαζί έξω, τρώμε, διασκεδάζουμε… Βρίσκουμε χρόνο. Όταν όμως αρρωστήσει την δικαιολογία την έχουμε έτοιμη. Να οι υποχρεώσεις, να τα παιδιά, να οι δουλειές. Ξαφνικά ο ελεύθερος χρόνος μας εξαφανίζεται. Και να μην νομίζουμε ότι ο φίλος μας δεν μας κατάλαβε. Μας "διάβασε", όπως θα τον διαβάζαμε και εμείς αν ήμασταν στην θέση του. Να μην μπερδευόμαστε από τις δικαιολογίες μας αλλά να βλέπουμε τα γεγονότα. Για διασκέδαση είχαμε χρόνο, για προσφορά βοήθειας όχι. Τότε θα μάθουμε κάτι για τον εαυτό μας. Οι δικαιολογίες είναι για να κλείσουμε τα μάτια μας.

Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι μόνο η υποκρισία προς τους άλλους, αλλά η δικαιολογίες προς τον ίδιο μας τον εαυτό. Επινοούμε δικαιολογίες, προκειμένου να μην δούμε το τι συμβαίνει πραγματικά μέσα μας. Θέλουμε να έχουμε καλή αυτοεικόνα και "παραχώνουμε τα σκουπίδια κάτω από το χαλί". Η αυτοδικαιολόγηση κρύβει τον εγωισμό μας από τα δικά μας μάτια. Αυτό σημαίνει αύξηση του υποσυνείδητού μας και όχι μείωση, όπως επιδιώκει ο εσωτερισμός. Το υποσυνείδητό μας διογκώνεται και αυτό που καταχωνιάσαμε μέσα μας θα μας ενοχλήσει όταν το δούμε στους άλλους. Γιατί; Γιατί μας θυμίζει την κρυμμένη πλευρά του εαυτού μας, αυτή που δεν τολμήσαμε να αντικρίσουμε. Ο άλλος την φέρνει στην επιφάνεια και εμείς τρομάζουμε. Αρχίζουμε τότε την κριτική. Τις μάσκες δεν τις κατασκευάζουμε μόνο για τα μάτια των άλλων, αλλά κυρίως για τα δικά μας, προκειμένου - όπως έχει ειπωθεί - να έχουμε μάτια, αλλά να μην βλέπουμε.

Το μυστικό της αυτογνωσίας είναι να αντιμετωπίζουμε τα γεγονότα, χωρίς πολλές ερμηνείες. Βρίσκαμε χρόνο για διασκέδαση με τον φίλο μας. Αυτός μετά αρρώστησε. Τώρα δεν έχουμε χρόνο για να τον επισκεπτόμαστε στο νοσοκομείο και να του κάνουμε διάφορες εκδουλεύσεις. Τι συμπεριφορά είναι αυτή; Είναι συμπεριφορά εγωιστή. Απλά πράγματα. Παρατηρούμε χωρίς δικαιολογίες, μόνο το γεγονός. Έτσι βγάζουμε άκρη. Αν αρχίσουμε και έχουμε πολλούς συνειρμούς, θα πρέπει να υποψιαστούμε ότι λέμε πολλά στον εαυτό μας γιατί κάτι έχουμε να κρύψουμε. Η αλήθεια γίνεται αντιληπτή όταν χρησιμοποιούμε λίγες σκέψεις και όχι εσωτερική φλυαρία.

Άλλο ένα μυστικό είναι το εξής: Όπως δεν πρέπει να κρίνουμε κακόβουλα τους άλλους για τις δικές τους μάσκες, έτσι δεν πρέπει να καταδικάζουμε και τον εαυτό μας με απογοήτευση και ενοχές. Και οι ενοχές είναι κάτι το εγωιστικό. Βασίζονται στην αίσθηση ότι είμαστε ανώτεροι και δεν μας ταιριάζουν καθόλου οι αδυναμίες. Προέρχονται από ένα είδος αλαζονικής τελειομανίας. Καλό είναι να μάθουμε να ζούμε με τα ελαττώματά μας, να συνηθίσουμε στην σκέψη ότι είμαστε συνηθισμένοι άνθρωποι με αδυναμίες και όχι "ευγενείς", που τους αξίζει να είναι τέλειοι. Έτσι μπορούμε να αποδεχόμαστε τα λάθη μας, να τα αντικρίζουμε κατά πρόσωπο, χωρίς φόβους, ντροπές και ενοχές και να εργαζόμαστε για την αντιμετώπισή τους. Οι ενοχές είναι ένα τέχνασμα για να μην αλλάξουμε. Ντρεπόμαστε γι αυτό που είμαστε και εξαντλούμε την φυσική επιθυμία αυτοβελτίωσης σε στείρα κριτική για τον εαυτό μας. Νομίζουμε ότι κάτι κάνουμε, όμως απλώς αισθανόμαστε άσχημα και λύσεις δεν δίνουμε.

Η δυναμική της ψυχής μας βασίζεται στην αντίστροφη σχέση συνείδησης (απλής αλήθειας από την άμεση παρατήρηση) και του υποσυνείδητου (ψέματα προς τον εαυτό μας). Είναι υπεραπλούστευση, αλλά λειτουργεί αυτό το σκεπτικό. Είμαστε ειλικρινείς προς τον εαυτό μας; Αυξάνει το επίπεδο της συνειδητότητάς μας. Γινόμαστε ο εαυτός μας. Λέμε ψέματα στον εαυτό μας; Δημιουργούμε προσωπείο, πίσω από το οποίο κρύβουμε όποια αδυναμία δεν συμφέρει στο εγώ μας και συρρικνώνεται η συνείδησή μας.

Κάπου, σε ορισμένες "παραδόσεις" γίνεται λόγος για τις περίφημες "μυητικές δοκιμασίες". Αρχίζω να υποψιάζομαι ότι αυτές δεν είναι ούτε ασκήσεις, ούτε θεωρίες, ούτε τελετουργίες, αλλά κατηγορίες γεγονότων της καθημερινότητας όπου καλούμαστε να τα αντιμετωπίσουμε με ολοένα αυξανόμενη πνευματικότητα, δίνοντας τον καλύτερο εαυτό μας. Όχι γνώσεις, αλλά ουσία. Θα πω κάτι τολμηρό, με πολλή επιφύλαξη. Κάπως αυτά τα γεγονότα προγραμματίζονται ανάλογα με την πρόοδό μας. Υπάρχει συνοχή στα περιστατικά της ζωής μας και λογική σειρά στα μαθήματα που παίρνουμε. Είναι όμως πολύ δύσκολο να διακρίνουμε την πραγματική αλληλουχία των δοκιμασιών στο βάθος της. Αν την "αποκρυπτογραφήσουμε" θα έχουμε να ωφεληθούμε πολύ.

Δεν χρειάζονται πολύπλοκες θεωρίες αλλά άμεση και "ευθεία" σκέψη. Πρέπει να πέσουν οι μάσκες μας, διότι η μάσκα δεν εξελίσσεται. Δεν μπορεί να εξελιχθεί ένας ψεύτικος εαυτός, αλλά μόνο ο αληθινός. Όποιος και αν είναι αυτός. Το ψεύτικο είναι ανύπαρκτο. Δεν μπορεί να βελτιωθεί το τίποτα. Το τίποτα μπορεί μόνο να αναγνωριστεί και να ξεχαστεί, σαν μια ξεθωριασμένη φαντασίωση. Η ζωή συνεχώς ρίχνει τις μάσκες. Η δική μας δουλειά είναι να τις αναγνωρίζουμε και να τις αφήνουμε να καταρρεύσουν.

Πηγή