Πως η κοινωνία μεταμορφώνει το ευτυχισμένο παιδί σε δυστυχισμένο άνθρωπο

Η έκσταση είναι μια γλώσσα που ο άνθρωπος  έχει ξεχάσει εντελώς. Έχει υποχρεωθεί να την ξεχάσει. Έχει εξαναγκαστεί να την ξεχάσει. Η κοινωνία είναι εναντίον της.

Η κοινωνία έχει κάνει τρομακτική επένδυση στη δυστυχία. Εξαρτάται από τη δυστυχία, τρέφεται από τη δυστυχία, επιβιώνει από τη δυστυχία. Η κοινωνία δεν είναι για ανθρώπινα πλάσματα. Η κοινωνία χρησιμοποιεί τα ανθρώπινα πλάσματα ως μέσα για τον εαυτό της.

Η κοινωνία έχει γίνει περισσότερο σημαντική από την ανθρωπότητα. Η κουλτούρα, ο πολιτισμός, η εκκλησία, έχουν όλα γίνει περισσότερο σημαντικά. Υποτίθεται ότι έγιναν για τον άνθρωπο, όμως τώρα δεν είναι για τον άνθρωπο. Έχουν σχεδόν αντιστρέφει την όλη διαδικασία: Τώρα ο άνθρωπος υπάρχει γι’ αυτά.

Κάθε παιδί γεννιέται εκστατικό. Η έκσταση είναι φυσική. Δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο σε μεγάλους σοφούς. Είναι κάτι που ο καθένας φέρνει μαζί του στον κόσμο.

Ο καθένας έρχεται μαζί της. Πρόκειται για τον εσώτατο πυρήνα της ζωής. Είναι μέρος τού να είσαι ζωντανός. Η ζωή είναι έκσταση. Κάθε παιδί τη φέρνει στον κόσμο, στη συνέχεια όμως η κοινωνία πηδάει πάνω στο παιδί, αρχίζει να καταστρέφει τη δυνατότητα έκστασης, αρχίζει να κάνει το παιδί δυστυχισμένο, αρχίζει να το διαπαιδαγωγεί.

Η κοινωνία είναι νευρωτική και δεν μπορεί να επιτρέψει στους εκστατικούς ανθρώπους να είναι εδώ. Είναι επικίνδυνοι για ’κείνην. Προσπάθησε να καταλάβεις το μηχανισμό. Ύστερα τα πράγματα θα είναι ευκολότερα.

Δεν μπορείς να ελέγξεις τον εκστατικό άνθρωπο. Είναι αδύνατον! Μπορείς μονάχα να ελέγξεις το δυστυχισμένο άνθρωπο.

Ο εκστατικός άνθρωπος είναι ελεύθερος. Η έκσταση είναι ελευθερία. Ο εκστατικός άνθρωπος δεν μπορεί να υποβιβαστεί σε σκλάβο. Δεν μπορείς να τον καταστρέφεις τόσο εύκολα. Δεν μπορείς να τον πείσεις να ζήσει σε μια φυλακή. Θα θελε να χορέψει κάτω από τα άστρα, θάθελε να περπατήσει με τον άνεμο κι ακόμη θάθελε να μιλήσει με τον ήλιο και το φεγγάρι. Θα τού είναι αναγκαίο το απέραντο, το τεράστιο, το κολοσσιαίο. Δεν μπορεί να περιοριστεί στο να ζει σε ένα σκοτεινό κελί Δεν μπορείς να τον κάνεις σκλάβο. Θα ζήσει τη δική του ζωή και θα κάνει το δικό του.

Αυτό είναι πολύ δύσκολο για την κοινωνία. Αν υπάρχουν πολλοί εκστατικοί άνθρωποι, η κοινωνία θα νιώσει πως διαλύεται, η δομή της δεν θα αντέξει άλλο πια.

Αυτοί οι εκστατικοί άνθρωποι θα είναι οι εξεγερμένοι άνθρωποι. Να θυμάσαι, δεν αποκαλώ τον εκστατικό άνθρωπο ‘επαναστάτη,’ τον αποκαλώ ‘εξεγερμένο.’

Επαναστάτης είναι εκείνος που θέλει να αλλάξει την κοινωνία, θέλει όμως να την αντικαταστήσει με μιαν άλλη κοινωνία.

Εξεγερμένος είναι εκείνος που θέλει να ζήσει ως άτομο και θάθελε να μην υπάρχει μια άκαμπτη κοινωνική δομή στον κόσμο.

Εξεγερμένος είναι εκείνος που δεν θέλει να αντικαταστήσει αυτή την κοινωνία με μια άλλη κοινωνία  επειδή όλες οι κοινωνίες έχουν αποδειχτεί ίδιες.

Ο καπιταλιστής και ο κομουνιστής και ο φασίστας και ο σοσιαλιστής είναι όλοι τους αδέρφια, ξαδέρφια. Η διαφορά δεν είναι μεγάλη.

Η κοινωνία είναι κοινωνία. 

Όταν μια δομή ισχυροποιηθεί, δεν θέλει να υπάρχει κανένας εκστατικός, επειδή η έκσταση είναι εναντίον της δομής. Άκουσέ το και διαλογίσου πάνω σ’ αυτό: Η έκσταση είναι εναντίον της δομής. Η έκσταση είναι της εξέγερσης, δεν είναι της επανάστασης.

Ο επαναστάτης είναι πολιτικός. Ο εξεγερμένος είναι θρησκευόμενος. Ο επαναστάτης θέλει μιαν άλλη δομή, της δικής του αρε-σκείας, της δικής του ουτοπίας, αλλά παρόλ’ αυτά μια δομή. Θέλει να βρίσκεται στην εξουσία. Θέλει να είναι ο καταπιεστής και όχι ο καταπιεζόμενος. Θέλει να είναι ο εκμεταλλευτής κι όχι ο εκμεταλλευόμενος. Θέλει να κυβερνά, να μην τον κυβερνούν.

Εξεγερμένος είναι εκείνος που ούτε θέλει να κυβερνηθεί ούτε θέλει να κυβερνάει.

Εξεγερμένος είναι εκείνος που δεν θέλει να υπάρχει εξουσία στον κόσμο.

Ο εξεγερμένος είναι αναρχικός. Εξεγερμένος είναι εκείνος που έχει εμπιστοσύνη στη φύση. όχι στις ανθρώπινες δομές, που εμπιστεύεται πως αν αφεθεί η φύση στην ησυχία της, όλα θα είναι όμορφα. Και είναι!

Ένα τόσο αχανές σύμπαν συνεχίζει να υφίσταται χωρίς καμιά κυβέρνηση. Ζώα, πουλιά, δέντρα, το κάθε τι συνεχίζει να υφίσταται χωρίς καμιά κυβέρνηση. Γιατί χρειάζεται κυβέρνηση ο άνθρωπος; Θα πρέπει να ’γίνε κάποιο λάθος. Γιατί ο άνθρωπος είναι τόσο νευρωτικός, που δεν μπορεί να ζήσει χωρίς κυβερνήτες;

Τώρα υπάρχει ένας φαύλος κύκλος. Ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς κυβερνήτες, αλλά ποτέ δεν του δόθηκε καμιά ευκαιρία. Οι κυβερνήτες δεν πρόκειται να σας δώσουν καμιά ευκαιρία. Όταν κάποια στιγμή γνωρίσετε πως μπορείτε να ζήσετε χωρίς κυβερνήτες, ποιός θα τους ήθελε να είναι

Κάθε παιδί γεννιέται εκστατικό.
Η έκσταση είναι φυσική. Δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο σε μεγάλους σοφούς. Είναι κάτι που ο καθένας φέρνει μαζί του στον κόσμο. Ο καθένας έρχεται μαζί της.
Πρόκειται για τον εσώτατο πυρήνα της ζωής. Είναι μέρος τού να είσαι ζωντανός.
Η ζωή είναι έκσταση. Κάθε παιδί τη φέρνει στον κόσμο, στη συνέχεια όμως η κοινωνία πηδάει πάνω στο παιδί, αρχίζει να καταστρέφει τη δυνατότητα έκστασης, αρχίζει να κάνει το παιδί δυστυχισμένο, αρχίζει να το διαπαιδαγωγεί.

εκεί; Ποιός θα τους υποστηρίξει; Τώρα υποστηρίζετε τους ίδιους τους εχθρούς σας. Συνεχίζετε να ψηφίζετε υπέρ των εχθρών σας.

Δυο εχθροί βρίσκονται στην αναμέτρηση για το προεδρικό αξίωμα κι εσύ διαλέγεις. Και οι δυο είναι το ίδιο. Είναι σαν να σού δίνεται η ελευθερία για να διαλέξεις φυλακή, σε ποια φυλακή θέλεις να μπεις. Κι εσύ ψηφίζεις με χαρά — πως θάθελα να μπω στην φυλακή Α ή στη Β, πως πιστεύω στη φυλακή των Ρεπουμπλικάνων, πιστεύω στη φυλακή των Δημοκρατικών.

Αλλά και οι δυο είναι φυλακές. Και αφού υποστηρίζεις μια φυλακή, η φυλακή ποτέ δεν θα σού επιτρέψει να πάρεις μια γεύση ελευθερίας.

Έτσι, από την παιδική ηλικία ακόμη, δεν επιτρέπεται στο παιδί να γευτεί την ελευθερία, επειδή, όταν για πρώτη φορά γνωρίσει τι είναι ελευθερία. στη συνέχεια δεν θα αποδέχεται, δεν θα διαβιβάζεται. Στη συνέχεια δεν θα είναι έτοιμο να ζήσει σε κάποιο σκοτεινό κελί. Θα προτιμήσει να πεθάνει, αλλά δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να το υποβιβάσει σε σκλάβο. Και, φυσικά, δεν θα ενδιαφέρεται να εξουσιάζει άλλους ανθρώπους.

Αυτές είναι νευρωτικές τάσεις. Όταν ενδιαφέρεσαι πάρα πολύ να αποκτήσεις εξουσία πάνω σε άλλους ανθρώπους, αυτό απλά δείχνει πως βαθιά μέσα σου είσαι αδύναμος και φοβάσαι πως αν δεν γίνεις ισχυρός, οι άλλοι θα σε εκμηδενίσουν.

Ο Μακιαβέλι λέει πως η επίθεση είναι η καλύτερη άμυνα. Ο καλύτερος τρόπος να προστατέψεις τον εαυτό σου είναι να επιτεθείς πρώτος.

Σ’ ολόκληρο τον κόσμο, σε Δύση και σε Ανατολή, αυτοί, που αποκαλούνται πολιτικοί, βαθιά μέσα τους είναι όλοι πολύ αδύναμοι άνθρωποι, υποφέρουν από σύμπλεγμα κατωτερότητας, φοβούνται πως αν δεν ο ουν δυναμικοί πολιτικοί, τότε κάποιος θα τόυς εκμεταλλευτεί.

Έτσι, γιατί να μην εκμεταλλευτούν εκείνοι, αντί να τους εκμεταλλευτούν οι άλλοι; Οι εκμεταλλευόμενοι και ο εκμεταλλευτής και οι δυο αρμενίζουν στο ίδιο σκάφος και »ηθούν κι οι δυο το σκάφος, προστατεύουν το σκάφος.

Όταν για πρώτη φορά γνωρίσει το παιδί τη της ελευθερίας, ποτέ δεν θα γίνει μέρος οποιασδήποτε κοινωνίας, οποιασδήποτε λέσχης, οποιουδήποτε πολιτικού κόμματος, θα παραμείνει άτομο, θα παραμένει ελεύθερο και θα δημιουργήσει δονήσεις ελευθερίας γύρω του. Η ίδια του η ύπαρξη θα γίνει πόρτα στην ελευθερία...

Όποτε το παιδί αισθάνεται ευτυχισμένο, ό,τι κι αν κάνει, είναι επόμενο πως κάποιος έρχεται και το σταματάει. ‘Μην το κάνεις αυτό!’

Σιγά-σιγά το παιδί καταλαβαίνει πως είναι λάθος ό,τι το κάνει να νιώθει καλά. Και φυσικά, ποτέ δεν αισθάνεται ευτυχισμένο με το να κάνει ό,τι τού λένε οι άλλοι, επειδή δεν πρόκειται για δική του αυθόρμητη παρόρμηση.

Έτσι μαθαίνει πως το να είναι δυστυχισμένο είναι το σωστό, ενώ το να είναι ευτυχισμένο είναι λάθος. Αυτός ο συσχετισμός ' εται βαθιά μέσα του.

Αν θέλει ν’ ανοίξει το ρολόι για να κοιτάξει μέσα, όλη η οικογένεια ορμάει πάνω του: "Σταμάτα! Θα χαλάσεις το ρολόι!”

Απλώς κοιτούσε μέσα στο ρολόι. Επρόκειτο για επιστημονική περιέργεια. Ήθελε να v: Γι ίο κάνει να δουλεύει. Δεν υπήρχε κανένα απολύτως πρόβλημα. Και το ρολόι δεν είναι τόσο χρήσιμο όσο η δική του περιέργεια.

Το ρολόι δεν αξίζει διόλου. Ακόμη κι ανχαλά-τίποτε δεν καταστρέφεται. Όταν όμως κατα-ο ερευνητικός νους, πολλά πράγματα καταστρέφονται. Μετά απ’ αυτό, δεν θα αναζητήσει ποτέ την αλήθεια.    

Ή, η νύχτα είναι όμορφη και ο ουρανός γεμάτος άστρα και το παιδί θέλει να καθίσει έξω, είναι όμως ώρα να πάει για ύπνο. Δεν αισθάνεται διόλου νυσταγμένο. Είναι πέρα για πέρα ξυπνητό, πάρα, πάρα πολύ ξυπνητό.

Το παιδί αισθάνεται αμηχανία. Το πρωί όταν είναι νυσταγμένο, όλοι το κυνηγούν: “Σήκω!” Όταν όμως ευχαριστιόταν, όταν ήταν τόσο όμορφο το να είσαι στο κρεβάτι, όταν ήθελε να γυρίσει από το άλλο πλευρό και να κοιμηθεί λίγο παραπάνω και να ονειρευτεί λίγο ακόμα, τότε όλοι ήταν εναντίον "Ξύπνα! Ώρα να σηκωθείς!”

Τώρα είναι τελείως ξύπνιος και θέλει να απολαύσει τ’ αστέρια. Είναι πολύ ποιητική αυτή η στιγμή, πολύ ρομαντική. Αισθάνεται συγκίνησης, Πώς μπορεί να πάει για ύπνοο με τέτοια συγκίνηση; Έχει τέτοια έξοχη. θέλει να τραγουδήσει να χορέψει κι εκείνοι το αναγκάζουν να πάει για ύπνο. “Η ώρα είναι εννέα. Πρέπει να πας για ύπνο.” 

Το αναγκάζουν να ξυπνήσει και το υποχρεώνουν να πάει για ύπνο. Όταν παίζει, το υποχρεώνουν να έρθει στο τραπέζι του φαγητού. Δεν πεινάει. Όταν πεινάει, η μητέρα του λέει, “Δεν είναι η ώρα για φαγητό ακόμη.”    

Μ’ αυτό τον τρόπο εξακολουθούμε να καταστρέφουμε κάθε δυνατότητα να είναι εκστατικό, κάθε δυνατότητα να είναι ευτυχισμένο, χαρούμενο, ευχαριστημένο. Κάθε τι που κάνει το παιδί να αισθάνεται αυθόρμητα ευτυχισμένο, φαίνεται πως είναι λάθος και κάθε τι που απεχθάνεται, φαίνεται να είναι σωστό.

Στο σχολείο, ένα πουλί αρχίζει ξαφνικά να κελαηδάει έξω από την τάξη και το παιδί έχει στραμμένη όλη την προσοχή του στο πουλί, όχι στο δάσκαλο των μαθηματικών που στέκεται στον πίνακα με την άσχημη κιμωλία του, που τρίζει.

Ο δάσκαλος όμως έχει μεγαλύτερη εξουσία από το πουλί. Φυσικά, το πουλί δεν έχει δύναμη, αλλά έχει ομορφιά. Το πουλί προσελκύει το παιδί, χωρίς να χρειάζεται να επαναλαμβάνει: “Παρακολουθήστε με! Προσέξτε με!”

Οχι! Απλά, αυθόρμητα, φυσικά, η συνει-!-τότητα του παιδιού αρχίζει να κυλάει έξω π6 το παράθυρο. Πηγαίνει στο πουλί. Η καρδιά του είναι εκεί, όμως πρέπει να κοιτάζει στον πίνακα. Δεν υπάρχει τίποτα για «α δει κανείς, αλλά είναι υποχρεωμένο να προσποιείται. Η ευτυχία είναι λάθος. Οπουδήποτε υπάρχει ευτυχία, το παιδί αρχίζει να φοβάται πως κάποιο λάθος θα γίνει.

Αν το παιδί παίζει με το σώμα του, είναι λάθος. Αν το παιδί παίζει με τα γεννητικά του όργανα, είναι λάθος. Κι αυτή είναι από τις πιο εκστατικές στιγμές της ζωής ενός παιδιού.

Απολαμβάνει το σώμα του. Είναι συγκινητικό. Όλη η συγκίνηση όμως πρέπει να κοπεί, όλη η χαρά πρέπει να καταστραφεί. Είναι νευρωτικό αυτό, αλλά η κοινωνία είναι νευρωτική.

Το ίδιο συνέβη και στους γονείς τού παιδιού, από τους δικούς τους γονείς. Το ίδιο κάνουν στα παιδιά τους. Μ’ αυτό τον τρόπο η γενιά συνεχίζει να καταστρέφει την επόμενη. Μ' αυτό τον τρόπο, μεταφέρουμε τη νεύρωσή μας από τη μια γενιά στην επόμενη.

Όλη η γη έχει γίνει ένα τρελάδικο. Κανένας δεν μοιάζει να ξέρει τι είναι η έκσταση. Αντό έχει χαθεί. Έχουν δημιουργηθεί εμπόδια επί εμποδίων.

Παρατηρείται καθημερινά εδώ, πως όταν αρχίσουν να διαλογίζονται οι άνθρωποι, τότε αρχίζουν να αισθάνονται ένα φούσκωμα ενέργειας κι αρχίζουν να αισθάνονται ευτυχισμένοι, αμέσως έρχονται σ’ εμένα, λέγοντας, “Κάτι πολύ παράξενο συμβαίνει.

Αισθάνομαι ευτυχισμένος κι επίσης αισθάνομαι ενοχές, χωρίς να υπάρχει καμιά αιτία.”

Ενοχές; Ακόμη και οι ίδιοι αισθάνονται συγχυσμένοι. Γιατί νιώθουν ενοχές; Από πού ξεκινάει αυτή η ενοχή; Προέρχεται από την πολύ βαθιά ριζωμένη διαπαιδαγώγηση, πως η χαρά είναι λάθος. Επιτρέπεται να είσαι λυπημένος, μα δεν επιτρέπεται να είσαι ευτυχισμένος.

Κάποτε, ζούσα σε μια πόλη. Ο διευθυντής της αστυνομίας ήταν φίλος μου. Είμασταν φίλοι από τον καιρό που ήμασταν φοιτητές στο πανεπιστήμιο. Ερχόταν και μου ‘λεγε, “Είμαι τόσο δυστυχισμένος! Βοήθησε με να Ξεκολλήσω.” Εγώ του έλεγα, “Όλο γι’ αυτό μιλάς, μα δεν βλέπω να θέλεις πραγματικά να ξεκολλήσεις. Πρώτ’ απ’ όλα, γιατί έχεις διαλέξει να δουλεύεις σ’ αυτό το αστυνομικό τμήμα; Θα πρέπει να είσαι κακόμοιρος που θέλεις και τους άλλους να είναι κακόμοιροι.”

Μια μέρα, ζήτησα από τρεις μαθητές μου να πάνε και να χορέψουν σε διαφορετικά μέρη της πόλης και να περάσουν καλά. Φυσικά. μέσα σε μία ώρα, η αστυνομία τους συνέλαβε. Τηλεφώνησα στο διευθυντή της αστυνομίας και είπα, “Γιατί τους πιάσατε τονς ανθρώπους;” Εκείνος είπε, “Αυτοί οι άνθρωποι μοιάζουν να χουν τρελαθεί.” “Έχουν κάνει κάτι κακό; Έχουν βλάψει κάποιον;” ρώτησα. “Όχι, τίποτα,” είπε εκείνος. “Πραγματικά, δεν έχουν κάτι τίποτε κακό.” “Τότε, γιατί τους συλλάβατε;” “Ναι, αλλά χόρευαν στο δρόμο!” είπε εκείνος, “Και γελούσαν.” “Αν όμως δεν έχουν βλάψει κανέναν, ποιός ο λόγος που αναμειχθήκατε;” ’’Γιατί θάπρεπε να μπείτε στη μέση; Δεν έχουν επιτεθεί σε κανέναν, δεν εισέβαλαν στο χώρο κανενός. Απλά χόρευαν. Αθώοι άνθρωποι, που γελούσαν.” Εκείνος είπε, “Έχεις δίκιο, είναι όμως επικίνδυνο αυτό.” Αυτοί είναι οι πολιτικοί σας, αυτοί είναι οι

Η έκσταση, να θυμάστε, δεν είναι από το κεφάλι. Η έκσταση είναι από την καρδιά. Η έκσταση δεν είναι από τη σκέψη. Είναι από το συναίσθημα. Κι εσύ έχεις στερηθεί συναισθηματικά. Είσαι αποκομμένος από τα συναισθήματα σου. Δεν ξέρεις τί είναι συναίσθημα. Ακόμη κι αν πεις 'αισθάνομαι/ απλώς νομίζεις πως αισθάνεσαι. Όταν .λες, 'αισθάνομαι ευτυχισμένος,' παρατήρησε, ανάλυσε και θα βρεις ότι νομίζεις πως αισθάνεσαι ευτυχισμένος. Ακόμη και το συναίσθημα πρέπει να περάσει μέσα από τη διαδικασία τής σκέψης.

διευθυντές της αστυνομίας σας, αυτοί οι πλημμελειοδίκες σας, οι ένορκοί σας, οι αρχηγοί σας. 

Αυτοί είναι οι άνθρωποι. Όλοι τους έχουν κάνει μεγάλη επένδυση στη δυστυχία σας. Εξαρτώνται από τη δυστυχία σας. Αν εσείς είστε κακόμοιροι, εκείνοι είναι ευτυχισμένοι. 

... Ο ένας βοηθάει τον άλλο. Και όλοι τους ενδιαφέρονται στο να παραμείνεις δυστυχισμένος,  ο πολιτικός μπορεί να σε εξαναγκάσει να πας σε πολέμους στο όνομα του έθνους, στο όνομα της πολιτείας, στο όνομα αυτού ή εκείνου. Και όλα αυτά είναι βλακείες, όμως μπορεί να σε στείλει στον πόλεμο.

Μόνο οι δυστυχισμένοι άνθρωποι μπορούν να στρατολογηθοΰν για τον πόλεμο. Μόνο οι δυστυχισμένοι άνθρωποι μπορούν να είναι έτοιμοι για να πολεμήσουν, μπορούν να είναι έτοιμοι να σκοτώσουν και να σκοτωθούν. Είναι τόσο δυστυχισμένοι, που ακόμη και ο θάνατος φαντάζει καλύτερος από τη ζωή τους...

Όταν οι άνθρωποι είναι δυστυχισμένοι, ο θάνατος μοιάζει με ελευθερία. Και όταν οι άνθρωποι είναι δυστυχισμένοι, είναι τόσο γεμάτοι από οργή, θυμό που θέλουν να σκοτώσουν. Ακόμη κι αν υπάρχει το ρίσκο ότι μπορεί να σκοτωθούν. Ο πολιτικός υπάρχει επειδή είσαι δυστυχισμένος. Έτσι, το Βιετνάμ μπορεί να συνεχίσει, το Μπαγκλαντές, οι αραβικές χώρες. Ο πόλεμος συνεχίζεται. Οπωσδήποτε, σε κάποιο μέρος της Γης, ο πόλεμος συνεχίζεται.

Αυτή η κατάσταση πρέπει να κατανοηθεί γιατί υπάρχει, και πώς μπορούμε να βγούμε από αυτήν. Αν δεν βγείτε από αυτήν, αν δεν κατανοήσετε το μηχανισμό όλο, την πλύση εγκεφάλου που έχετε υποστεί, την ύπνωση στην οποία ζείτε, αν δεν την πάρετε στα χέρια σας; δεν την παρατηρήσετε και δεν την παρατήσετε, ποτέ δεν θα μπορέσετε να γίνετε εκστατικοί και ποτέ δεν θα καταφέρετε να τραγουδήσετε το τραγούδι που έχετε έρθει εδώ να τραγουδήσετε. Τότε θα πεθάνετε χωρίς να τραγουδήσετε το τραγούδι σας. Τότε θα πεθάνετε χωρίς να χορέψετε το χορό σας. Τότε θα πεθάνετε χωρίς να έχετε ζήσει.

Η ζωή σας είναι απλά μια ελπίδα.

Δεν είναι πραγματικότητα. Μπορεί ωστόσο να γίνει πραγματικότητα. Αυτή η νεύρωση που την αποκαλείτε κοινωνία, πολιτισμό, κουλτούρα, παιδεία, αυτή η νεύρωση έχει μια απλή δομή. Η δομή είναι η ακόλουθη: Σού δίνει συμβολικές ιδέες, ώστε η πραγματικότητα σιγά-σιγά θολώνει, γίνεται αμυδρή, εσύ δεν βλέπεις το αληθινό και αρχίζεις να προσκολλάσαι στο ψεύτικο. Για παράδειγμα, η κοινωνία σού λέει να είσαι φιλόδοξος, σε βοηθάει να γίνεις φιλόδοξος. Φιλοδοξία σημαίνει να ζεις ελπίζοντας, να ζεις στο αύριο. Φιλοδοξία σημαίνει ότι το σήμερα πρέπει να θυσιαστεί, για χάρη τού αύριο.

Το σήμερα είναι όλο κι όλο ό,τι υπάρχει. Το τώρα είναι ο μόνος χρόνος που υπάρχει, που δεν θα υπάρξει ξανά ποτέ. Αν θες να ζήσεις, ή θα ζήσεις τώρα ή δεν θα ζήσεις ποτέ.

Η κοινωνία σάς κάνει φιλόδοξους. Από την παιδική ηλικία ακόμη, όταν πηγαίνεις σχολείο και η φιλοδοξία τοποθετείται μέσα σου, δηλητηριάζεσαι: Πλούτισε, γίνε ισχυρός, γίνε κάποιος.

Κανένας δεν σου λέει ότι ήδη έχεις την ικανότητα να είσαι ευτυχισμένος.

Ο καθένας λέει πως μπορείς να αποκτήσεις την ικανότητα να είσαι ευτυχισμένος μόνον αν ικανοποιήσεις συγκεκριμένους στόχους: Να έχεις αρκετά χρήματα, ένα μεγάλο σπίτι, ένα μεγάλο αυτοκίνητο, τούτο κι εκείνο. Τότε μόνο μπορείς να είσαι ευτυχισμένος.

Η ευτυχία δεν έχει τίποτα να κάνει με αυτά τα πράγματα. Η ευτυχία δεν είναι ένα επίτευγμα. Είναι η φύση σου. Τα ζώα είναι ευτυχισμένα χωρίς καθόλου λεφτά. Δεν είναι Ροκφέλλερ.

Μόνον ο άνθρωπος δεν είναι ευτυχισμένος, επειδή ζει με τη φιλοδοξία κι όχι με την πραγματικότητα. Η φιλοδοξία είναι ένα τρικ. Είναι ένα τρικ για να αποπροσανατολιστεί ο νούς σου. Η συμβολική ζωή έχει αντικαταστήσει την πραγματική ζωή.

Παρατήρησέ το στη ζωή.

Η μητέρα δεν μπορεί να αγαπήσει το παιδί τόσο, όσο το παιδί θέλει να το αγαπήσει η μητέρα του, επειδή η μητέρα είναι κολλημένη στο μυαλό της. Η ζωή της δεν υπήρξε ζωή ολοκλήρωσης. Η ερωτική της ζωή υπήρξε καταστροφή. Δεν κατάφερε να ανθίσει. Έχει ζήσει με τη φιλοδοξία. Έχει προσπαθήσει να ελέγξει το σύζυγό της, να τον κάνει κτήμα της. Υπήρξε ζηλιάρα. Δεν ήταν γυναίκα με αγάπη, έτσι πώς μπορεί ξαφνικά να φέρεται με αγάπη στο παιδί;

Διάβαζα το βιβλίο του Ρ. Ντ. Λαινγκ.

Μου έστειλε το καινούργιο βιβλίο του, 'Τα Δεδομένα της Ζωής, ” μόλις πριν από δυο-τρείς μέρες. Στο βιβλίο αναφέρεται σε ένα πείραμα, στο οποίο ένας ψυχαναλυτής ρώτησε πολλές μητέρες: “Όταν επρόκειτο να γεννηθεί το παιδί σας, νιώθατε πραγματικά πως το καλωσορίζατε, είσασταν έτοιμη να δεχτείτε το παιδί;”

Είχε ετοιμάσει ένα ερωτηματολόγιο. Η πρώτη ερώτηση: “Ήταν η σύλληψη του παιδιού τυχαία ή το θέλατε το παιδί πραγματικά;” Το ενενήντα τοις εκατό των γυναικών απάντησαν, “Ήταν τυχαία. Δεν το θελήσαμε το παιδί.”

Μετά: “Όταν συνέβη η εγκυμοσύνη, είχατε δισταγμούς; Το θέλατε το παιδί ή μήπως θέλατε να κάνετε έκτρωση; Είσασταν ξεκάθαρη ως προς αυτό;”

Πολλές από τις γυναίκες είπαν πως είχαν δισταγμούς για μήνες ως προς το να κάνουν έκτρωση ή να κρατήσουν το παιδί. Έπειτα το παιδί γεννήθηκε. Δεν υπήρχε δυνατότη-

Δεν μπορεΐς να ελέγξεις τον εκστατικό άνθρωπο. Είναι αδύνατον. Μποράς μονάχα να ελέγξεις το δυστυχισμένο άνθρωπο. Ο εκστατικός άνθρωπος είναι ελεύθερος.
Η έκσταση είναι ελευθερία. Ο εκστατικός άνθρωπος δεν μπορεί να υποβιβαστεί σε σκλάβο. Δεν μπορείς να τον καταστρέφεις τόσο εύκολα. Δεν μπορεις να τον πείσεις να ζήσει σε μια φυλακή.

τα να πάρουν μια απόφαση. Ίσως να υπήρχαν άλλοι λόγοι, ίσως ο παράγοντας ο θρησκευτικός, ότι μπορεί να δημιουργήσει αμαρτία γι’ αυτούς, μπορεί να δημιουργήσει κόλαση γι’ αυτούς.

Ίσως να ήταν καθολικοί ή ινδουϊστές ή ζαϊνιστές και η ιδέα της βίας, πως δηλαδή η έκτρωση είναι βία, να τους εμπόδισε να κάνουν έκτρωση. Ίσως και οι κοινωνικοί λόγοι.

Ή μπορεί να το ήθελε ο σύζυγος. Ή μπορεί να ήθελαν ένα παιδί ως συνέχεια του δικού τους εγώ. Το παιδί όμως δεν το ήθελαν από αγάπη.

Σπάνια βρέθηκε και κάποια μητέρα που είπε: “Ναι, το παιδί ήταν ευπρόσδεκτο. Το περίμενα και ήμουνα ευτυχισμένη.” Και ακόμη και για εκείνες που το είπαν αυτό, γράφει ο ψυχίατρος, “Δεν είμαστε σίγουροι αν ήταν ειλικρινείς. Μπορεί απλώς να το ισχυριζόταν.”

Γεννιέται λοιπόν ένα παιδί, που δεν είναι ευπρόσδεκτο. Από την αρχή-αρχή, η μητέρα δίσταζε αν έπρεπε να το κρατήσει ή όχι. Θα πρέπει να υπάρχουν επιπτώσεις. Το παιδί θα πρέπει να νιώθει αυτές τις εντάσεις.

Όταν η μητέρα σκέφτεται να κάνει έκτρωση, το παιδί θα πρέπει να νιώθει πληγωμένο. Το παιδί είναι μέρος του σώματος της μητέρας. Κάθε δόνηση φτάνει στο παιδί.

Ή, όταν η μητέρα σκέφτεται και διστάζει και βρίσκεται σε κατάσταση αναποφασιστικότητας ως προς το τί να κάνει ή να μην κάνει, το παιδί επίσης θα νιώσει ένα τρέ-μουλο, ένα τράνταγμα και ακροβατεί μεταξύ ζωής και θανάτου.

Και τότε, με κάποιον τρόπο, γεννιέται το παιδί και η μητέρα νομίζει πως ήταν τυχαίο συμβάν.

Είχαν δοκιμάσει έλεγχο γεννήσεων, είχαν δοκιμάσει ετούτο και τ’ άλλο και το κάθε τι απέτυχε και το παιδί είναι εκεί. Τώρα πρέπει να το υπομείνουν. Αυτή η ικανότητα ανοχής δεν είναι αγάπη.

Στο παιδί λείπει η αγάπη από την αρχή-αρχή. Και η μητέρα επίσης νιώθει ένοχη, επειδή δεν δίνει τόση αγάπη, όση θα ήταν φυσιολογική. Αρχίζει λοιπόν να υποκαθιστά.

Αναγκάζει το παιδί να τρώει πάρα πολύ. Δεν μπορεί να γεμίσει την ψυχή του παιδιού με αγάπη. Προσπαθεί να γεμίσει το σώμα του με τροφή. Είναι υποκατάστατο.

Μπορείτε να πάτε και να δείτε. Οι μητέρες είναι τόσο υπερβολικές. Το παιδί λέει, “Δεν πεινάω” και οι μητέρες εξακολουθούν να ασκούν πίεση. Δεν ασχολούνται με το παιδί, δεν ακούν το παιδί. Υποκαθιστούν.

Δεν μπορούν να δώσουν αγάπη, γι’ αυτό δίνουν τροφή. Ύστερα το παιδί μεγαλώνει. Εκείνες δεν μπορούν ν’ αγαπήσουν. Δίνουν στο παιδί χρήματα. Τα χρήματα γίνονται υποκατάστατο για την αγάπη.

Και το παιδί επίσης μαθαίνει πως τα χρήματα είναι περισσότερο σημαντικά από την αγάπη. Αν δεν έχεις αγάπη, δεν υπάρχει λόγος να στενοχωριέσαι, χρήματα όμως πρέπει να έχεις. Στη ζωή θα γίνει άπληστος. Θα τρέξει πίσω από τα λεφτά σαν μανιακός. Δεν θα σκοτιστεί για την αγάπη.

Θα πει, “Να βάλω προτεραιότητες. Θα πρέπει να έχω ένα μεγάλο ποσό στην τράπεζα. Πρέπει να έχω τόσα πολλά χρήματα. Τότε μόνο μπορώ να έχω τη δυνατότητα για την αγάπη.”

Η αγάπη, όμως, δεν χρειάζεται χρήματα. Μπορείς να αγαπάς όπως είσαι. Κι αν νομίζεις πως η αγάπη χρειάζεται χρήματα και ακολουθήσεις τα χρήματα, μια μέρα μπορεί να έχεις χρήματα και τότε ξαφνικά θα νιώσεις άδειος, επειδή χαράμισες όλα αυτά τα χρόνια στη συσσώρευση χρημάτων.

Και δεν χαραμίστηκαν απλά! Όλα αυτά τα χρόνια ήταν χρόνια χωρίς αγάπη, έτσι δεν έζησες καθόλου αγάπη. Τώρα τα χρήματα είναι εδώ, εσύ όμως δεν ξέρεις πώς να αγαπήσεις. Έχεις ξεχάσει την ίδια τη γλώσσα τού συναισθήματος, τη γλώσσα τής αγάπης, τη γλώσσα τής έκστασης.

Ναι, μπορείς να αγοράσεις μια όμορφη γυναίκα, όμως αυτό δεν είναι αγάπη. Μπορείς να αγοράσεις την πιο όμορφη γυναίκα στον κόσμο, αλλά αυτό δεν είναι αγάπη. Κι εκείνη θα έρθει μαζί σου, όχι επειδή σε αγαπάει, αλλά θα έρθει μαζί σου εξαιτίας τού τραπεζιτικού λογαριασμού σου.

Το χρήμα είναι σύμβολο. Η δύναμη, η πολιτική δύναμη είναι σύμβολο. Το κύρος είναι σύμβολο, δεν είναι πραγματικότητα.

Δεν είναι αντικειμενικά, είναι υποκειμενικά. Δεν έχουν αντικειμενικότητα. Δεν υπάρχουν. Είναι όνειρα, που προβάλλονται από ένα δυστυχισμένο νου.

Αν θέλεις να είσαι εκστατικός, θα πρέπει να ξεφύγεις από το συμβολικό. Η απελευθέρωση από το συμβολικό είναι απελευθέρωση από την κοινωνία. Το να γίνεις σαννυά-σιν είναι απελευθέρωση από το συμβολικό. Για να απελευθερωθείς από το συμβολικό, πήρες κουράγιο ώστε να μπεις στο πραγματικό. Το συμβολικό δεν είναι αληθινό.

Τί είναι η έκσταση;

Κάτι που θα πρέπει να το πετύχεις; Όχι!

Κάτι που θα πρέπει να γίνεις;

Όχι! Η έκσταση είναι το να είσαι. Και το να γίνεσαι είναι η δυστυχία.

Αν θέλεις να γίνεις κάτι, θα είσαι δυστυχισμένος. Το να γίνεσαι είναι η ίδια η ριζική αιτία τής δυστυχίας. Αν θέλεις να είσαι εκστατικός, τότε αυτή είναι η στιγμή, εδώ και τώρα, αυτή εδώ η στιγμή. Αυτή τη στιγμή κανένας δεν σου φράζει το δρόμο. Μπορείς να είσαι ευτυχισμένος.

Η ευτυχία είναι τόσο προφανής και τόσο εύκολη. Είναι η φύση σου. Ήδη την κουβαλάς. Απλά δώσε της την ευκαιρία να ανθίσει, να βγάλει λουλούδια.

Η έκσταση, να θυμάστε, δεν είναι από το κεφάλι.

Η έκσταση είναι από την καρδιά. Η έκσταση δεν είναι από τη σκέφη. Είναι από το συναίσθημα. Κι εσύ έχεις στερηθεί συναισθηματικά. Είσαι αποκομμένος από τα συναισθήματά σου. Δεν ξέρεις τί είναι συναίσθημα.

Ακόμη κι αν πεις ‘αισθάνομαι,’ απλώς νομίζεις πως αισθάνεσαι. Όταν λες ‘αισθάνομαι ευτυχισμένος,’ παρατήρησε, ανάλυσε, και θα βρεις ότι νομίζεις πως αισθάνεσαι ευτυχισμένος.

Ακόμη και το συναίσθημα πρέπει να πε-ράσει μέσα από τη διαδικασία τής σκέψης.

Πρέπει να περάσει από το λογοκριτή τής σκέψης. Μόνον όταν η σκέψη το εγκρίνει, μπορεί να περάσει ελεύθερα. Αν η σκέψη δεν το εγκρίνει, πετιέται στο υποσυνείδητο, στο υπόγειο τής ύπαρξής σου και ξεχνιέται.

Γίνε περισσότερο τής καρδιάς; λιγότερο τού κεφαλιού. Το κεφάλι είναι απλά ένα κομμάτι. Η καρδιά είναι όλη σου η ύπαρξή. Η καρδιά είναι η ολικότητά σου. Έτσι, όποτε δίνεσαι ολικά στο κάθε τι, λειτουργείς από το συναίσθημα. Όποτε δίνεσαι εν μέρει σε κάτι, λειτουργείς από το κεφάλι.

Παρατήρησε ένα ζωγράφο να ζωγραφίζει — κι αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα σ’ έναν τεχνίτη και σ’ έναν καλλιτέχνη. Αν ο ζωγράφος είναι απλός τεχνίτης, που γνωρίζει τη τεχνική της ζωγραφικής, που έχει την τεχνογνωσία, που ξέρει όλα όσα αφορούν τα χρώματα και τα πινέλα και τον καμβά και όλους όσους περάσει από την εκπαίδευση, θα λειτουργεί από το κεφάλι του. Θα είναι τεχνίτης. Θα ζωγραφίζει, αλλά δεν θα είναι ολοκληρωτικά μέσα σ’ αυτό.

Στη συνέχεια, παρατήρησε έναν αληθινό καλλιτέχνη, που δεν είναι τεχνίτης. Θα ζωγραφίζει με όλη του την ύπαρξη. Όλα του τα εσωτερικά μέλη θα είναι απασχολημένα μ’ αυτό -ακόμη και τα πόδια του, ακόμη και το αίμα του και τα κόκαλά του και το αίμα του, ο μυελός των οστών. Το κάθε τι θα είναι απασχολημένο με τη ζωγραφική.

Μπορείς να το παρατηρήσεις, μπορείς να δεις, μπορείς να νιώσεις πως είναι ολοκληρωτικά δοσμένος σ’ αυτό, απορροφημένος. Τίποτε άλλο δεν υπάρχει. Είναι μεθυσμένος. Εκείνη τη στιγμή, αυτός δεν υπάρχει.

Δεν είναι αυτός που κάνει κάτι. Το κεφάλι είναι εκείνο που κάνει κάτι. Στη διάρκεια της στιγμής που είναι τελείως απορροφημένος, ο ζωγράφος δεν κάνει κάτι. Είναι απλώς ένα πέρασμα, σαν να ζωγραφίζει μέσα από εκείνον ο Θεός.

Όταν συναντάς ένα χορευτή, έναν αληθινό χορευτή, όχι έναν εκτελεστή, τότε θα δεις πως δεν χορεύει. Όχι! Κάτι από το επέκεινα χορεύει μαζί του. Είναι εντελώς μέσα στο χορό.

Λένε για το διάσημο χορευτή Νιζίνσκυ ότι υπήρχαν στιγμές, που έκανε ένα τέτοιο πήδημα, που ήταν ανθρωπίνως αδύνατον. Η βαρύτητα δεν επιτρέπει ένα τόσο μεγάλο πήδημα. Τον ρώτησαν ξανά και ξανά, “Πώς το κάνεις;” κι εκείνος έλεγε, “Είμαι τόσο έκπληκτος, όσο και εσείς. Και δεν μπορώ να το πετύχω προσπαθώντας. Όταν προσπαθώ να το κάνω, ποτέ δεν πετυχαίνει, δεν φτάνω το στόχο μου; Όταν όμως χορεύω και είμαι εντελώς χαμένος, όταν δηλαδή δεν υπάρχω, συμβαίνει, σαν να μην υπάρχει ξαφνικά η βαρύτητα. Γίνομαι χωρίς βάρος, δεν νιώθω καθόλου βάρος, σαν κάτι να αρχίζει να με τραβάει προς τα πάνω μάλλον παρά προς τα κάτω.”

Αυτό το τράβηγμα προς τα πάνω είναι γνωστό στη γιόγκα ως μετεωρισμός.

Ναι, συμβαίνει και στο διαλογισμό. Ο Νιζίνσκυ, χωρίς να το γνωρίζει, έμπαινε σε βαθύ διαλογισμό. Ο χορός ήταν τόσο ολοκληρωτικός που γινόταν διαλογιστής και ο μετεωρισμός συνέβαινε.

Όποτε είσαι ολοκληρωτικά δοσμένος σε κάτι, είσαι εκστατικός. Οπότε είσαι αποσπασματικά σε κάτι, θα παραμείνεις δυστυχισμένος, επειδή ένα μέρος σου θα κινείται ξεχωριστά από το όλον. Θα υπάρχει μια διαίρεση — μια ρωγμή, μια ένταση, ένα άγχος.
Το κολύμπι μπορεί να γίνει διαλογισμός, το τρέξιμο μπορεί να γίνει διαλογισμός -το κάθε τι μπορεί να γίνει διαλογισμός- αν δεν είσαι.
Η έκσταση είναι τής καρδιάς, είναι τού συνόλου.

Όποτε είσαι ολοκληρωτικά δοσμένος σε κάτι, είσαι εκστατικός. Όποτε είσαι αποσπασματικά δοσμένος σε κάτι, θα παραμένεις δυστυχισμένος, επειδή ένα μέρος σου θα κινείται ξεχωριστά από το Όλον. Θα υπάρχει μια διαίρεση, μια ρωγμή, μια ένταση, ένα άγχος.

Συνήθιζα να πηγαίνω στο ποτάμι να κολυμπήσω και μ’ άρεσε πολύ. Όποτε γύριζα, ένας από τους γείτονές μου συνήθιζε να με παρακολουθεί και έβλεπε ότι ήμουνα πολύ εκστασιασμένος. Μια μέρα ρώτησε, “Τί τρέχει; Πάντοτε σε βλέπω να πηγαίνεις στο ποτάμι και κολυμπάς για ώρες. Έρχομαι κι εγώ, επειδή μού φαίνεσαι τόσο ευτυχισμένος.” “Σε παρακαλώ, μην έρθεις,'' είπα. "Το ποτάμι θα λυπηθεί πολύ. 'Όχι, μην έρθεις, επειδή το κίνητρό σου το ίδιο θα είναι εμπόδιο. Μπορείς να κολυμπήσεις, αλλά θα  περιμένεις τη στιγμή που αυτή η ευτυχία θα συμβεί. Και, συμβαίνει μόνο όταν εσύ υπάρχεις.”

Το κολύμπι μπορεί να γίνει διαλογισμός, το τρέξιμο μπορεί να γίνει διαλογισμός, το κάθε τι μπορεί να γίνει διαλογισμός, αν εσύ δεν υπάρχεις...

Η έκσταση είναι από την καρδιά.

''Πως η κοινωνία μεταμορφώνει το ευτυχισμένο παιδί
σε δυστυχισμένο άνδρα''

Πηγή:  Οσσο,Παιδί και η ξεχασμένη γλώσσα της έκστασης, Ρέμπελ

Συνείδησης Επαγωγή