Osho: Τι είναι η ζήλια

Όσσο,

Μιλώντας για τις αδυναμίες μας, συνήθως αναφέρεις το θυμό, το σεξ και τη ζήλια. Καταλαβαίνω τα σχετικά με το θυμό και το σεξ, αλλά δεν αντιλαμβάνομαι πώς προκαλείται η ζήλια. Θα ήθελες να μας μιλήσεις για αυτήν;

ΝΑΙ, ΑΝΑΦΕΡΟΜΑΙ ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΣΤΟ ΘΥΜΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΕΞ και λιγότερο στη ζήλια, επειδή η ζήλια δεν είναι κάτι πρωτογενές. Είναι δευτερογενές. Είναι δευτερογενές συστατικό του σεξ. Όποτε έχεις μια σεξουαλική παρόρμηση στο νού σου, όποτε νιώθεις τη σεξουαλική έλξη και πως έχεις σχέση με κάποιον, τότε, επειδή δεν αγαπάς, εμφανίζεται η ζήλια. Αν αγαπάς, η ζήλια ποτέ δεν εμφανίζεται.

Προσπάθησε να κατανοήσεις το όλο πράγμα. Όποτε συνδέεσαι σεξουαλικά με κάποιον, φοβάσαι, γιατί το σεξ στην πραγματικότητα δεν είναι σχέση, είναι εκμετάλλευση. Αν σε έλκει σεξουαλικά ένας άντρας, ή μια γυναίκα, πάντα φοβάσαι ότι αυτή η γυναίκα μπορεί να πάει σε κάποιον άλλο, αυτός ο άντρας μπορεί να πάει σε κάποια άλλη. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει σχέση. Πρόκειται απλά για εκμετάλλευση και από τους δύο. Εκμεταλλεύεστε ο ένας τον άλλο, όμως δεν αγαπάτε -και το ξέρετε- και γι' αυτό φοβάστε.

Αυτός ο φόβος γίνεται ζήλια, έτσι ώστε να μην επιτρέψεις στα πράγματα να εξελιχτούν. Θα παραμείνεις φύλακας. Θα κάνεις κάθε δυνατή διευθέτηση για εξασφαλίσεις ότι αυτός ο άντρας δεν θα μπορεί να κοιτάξει μια άλλη γυναίκα. Ακόμη και το να κοιτάξει θα είναι σήμα κινδύνου. Αυτός ο άντρας δεν θα πρέπει να κοιτάξει καμιά άλλη γυναίκα, γιατί αν της μιλήσει... Και φοβάσαι ότι μπορεί να φύγει. Γι αυτό θα κλείσεις όλα τα μονοπάτια  όλους τους τρόπους με τους οποίους αυτός ο άντρας μπορεί να πάει σε μιαν άλλη γυναίκα, αυτή η γυναίκα μπορεί να πάει σε έναν άλλο άντρα. Θα κλείσεις όλους τους τρόπους, όλες τις πόρτες.

Τότε όμως γεννιέται το πρόβλημα. Όταν όλες οι πόρτες είναι κλειστές, τότε ο άντρας νεκρώνεται, η γυναίκα νεκρώνεται. Γίνεται μια φυλακισμένη, μια σκλάβα. Και δεν είναι δυνατόν να αγαπάς ένα νεκρό πράγμα. Δεν μπορείς να αγαπήσεις κάποιον που δεν είναι ελεύθερος. Η αγάπη είναι όμορφη μόνο όταν δίνεται ελεύθερα. Είναι όμορφη όταν δεν την παίρνει κανείς με το ζόρι, δεν την απαιτεί και δεν την επιβάλει.

Οι διευθετήσεις που κάνεις για να εξασφαλίσεις τη σχέση σου, νεκρώνουν το άλλο άτομο, το μετατρέπουν σε αντικείμενο. Η αγαπημένη είναι άνθρωπος, η σύζυγος όμως γίνεται αντικείμενο. Ο αγαπημένος είναι άνθρωπος, ο σύζυγος όμως γίνεται ένα αντικείμενο που φρουρείται, που εξουσιάζεται, που ελέγχεται. Όμως, όσο περισσότερο ελέγχεις, τόσο περισσότερο σκοτώνεις, επειδή εξαφανίζεται η ελευθερία. Και τότε το άλλο πρόσωπο είναι μαζί σου για οποιονδήποτε άλλο λόγο εκτός από την αγάπη. Γιατί, πώς είναι δυνατόν να αγαπάς έναν άνθρωπο που σε εξουσιάζει; Μοιάζει εχθρός σου.

Το σεξ δημιουργεί ζήλια, είναι όμως κάτι δευτερογενές. Έτσι, το ζήτημα δεν είναι πώς να αποβάλεις τη ζήλια. Δεν μπορείς να την αποβάλεις, επειδή δεν μπορείς να αποβάλεις το σεξ. Το ζήτημα είναι πώς να μεταμορφώσεις το σεξ σε αγάπη. Τότε εξαφανίζεται η ζήλια. Αν αγαπάς κάποιον, η ίδια η αγάπη είναι η εγγύηση, η ίδια η αγάπη είναι η εξασφάλιση. Αν αγαπάς κάποιον, ξέρεις πως δεν μπορείς να πας σε κανέναν άλλο. Κι αν φύγει, έφυγε. Τίποτα δεν μπορεί να γίνει. Τί μπορείς να κάνεις;

Όταν αγαπάς κάποιον, έχεις εμπιστοσύνη πως δεν θα πάει σε άλλον. Αν πάει, δεν υπάρχει αγάπη και τίποτα δεν μπορεί να γίνει. Η αγάπη φέρνει αυτή την κατανόηση. Δεν υπάρχει ζήλια. Έτσι, αν υπάρχει ζήλια, να ξέρεις καλά πως δεν υπάρχει αγάπη. Αλλά το παιχνίδι που παίζεις είναι το να κρύβεις το σεξ πίσω από την αγάπη. Ζωγραφίζεις τη λέξη αγάπη, για να κρύψεις πίσω της το σεξ.

Στην Ινδία, επειδή η αγάπη σε μεγάλο βαθμό δεν επιτρέπεται -μάλλον δεν επιτρέπεται καθόλου- ο γάμος γίνεται με συνοικέσιο κι έτσι υπάρχει τρομερή ζήλια. Και οι δυο σύζυγοι είναι πάντα φοβισμένοι. Ποτέ δεν αγάπησαν. Ξέρουν ότι ο γάμος ήταν μια διευθέτηση που έκαναν οι γονείς τους, οι αστρολόγοι, η κοινωνία. Οι δυο σύζυγοι δεν ρωτήθηκαν καν. Σε πολλές περιπτώσεις, ούτε καν είχαν δει ο ένας τον άλλο πριν από το γάμο. Γι' αυτό υπάρχει ο φόβος. Η σύζυγος φοβάται, ο σύζυγος φοβάται κι έτσι και οι δυο κατασκοπεύουν ο ένας τον άλλο. Ακόμα και η ίδια η δυνατότητα της αγάπης έχει χαθεί.

Πώς είναι δυνατόν να αναπτυχθεί η αγάπη μέσα στο φόβο; Μπορεί να ζουν μαζί, μα την ίδια στιγμή, ζουν χωριστά, υπομένοντας απλώς ο ένας τον άλλο. Τους συμφέρει να ζουν μαζί και μπορεί κανείς να πορευτεί με το συμφέρον, αλλά έτσι δεν θα φτάσει ποτέ στην έκσταση. Δεν διασκεδάζεις, δεν το χαίρεσαι, απλώς κουβαλάς το βάρος σου.

Έτσι ο σύζυγος νεκρώνεται πριν από το θάνατο και η σύζυγος είναι επίσης νεκρή πριν το θάνατο. Είναι δυο νεκροί, που παίρνουν εκδίκηση ο ένας απ' τον άλλο, γιατί ο καθένας σκέφτεται πως ο ένας έχει σκοτώσει τον άλλο. Το όλο πράμα -εκδίκηση, θυμός, ζήλια- γίνεται τόσο άσχημο!

Στη Δύση όμως, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο φαινόμενο. Έχουν αποβάλει το γάμο με συνοικέσιο — κι αυτό είναι καλό. Αυτός ο θεσμός δεν άξιζε να κρατηθεί. Η εγκατάλειψη, όμως, των συνοικεσίων, δεν γέννησε αγάπη, απλώς απελευθέρωσε το σεξ. Και όταν ελευθερώνεται το σεξ, τότε φοβάσαι, γιατί νιώθεις πως κάθε διευθέτηση για να σιγουρέψεις τη σχέση σου, είναι προσωρινή. Απόψε βρίσκεσαι μ' αυτό το κορίτσι. Χθες ήταν με κάποιον άλλο και αύριο θα συναντήσει κάποιον άλλο. Μόνο απόψε βρίσκεται μαζί σου.

Πώς μπορεί αυτό να είναι οικείο και βαθύ; Είναι απλώς μια συνάντηση επιφανειών. Δεν μπορεί να εισχωρήσει ο ένας μέσα στον άλλο, επειδή η διείσδυση χρειάζεται καρύκευμα. Χρειάζεται χρόνο. Χρειάζεται βάθος, οικειότητα, συμβίωση, συνύπαρξη. Χρειάζεται ένα μεγάλο διάστημα. Μετά ανοίγει το βάθος. Το ένα βάθος που μιλάει στο άλλο... Αυτό είναι απλά μια πρώτη γνωριμία. Μπορεί να μην είναι ούτε καν μια γνωριμία. Στη Δύση, μπορείς να συναντήσεις μια γυναίκα πάνω στο τρένο και να κάνεις έρωτα και τα μεσάνυχτα την παρατάς σε κάποιο σταθμό. Ποτέ δεν ενδιαφέρεται, μπορεί να μη σε αναγνωρίσει ξανά. Μπορεί και να μην είχε ρωτήσει ούτε καν το όνομά σου.

Αν το σεξ γίνεται ένα τόσο επιπόλαιο πράγμα, μια απλή σωματική υπόθεση, όπου επιφάνειες συναντιούνται και χωρίζουν, τότε το βάθος σου παραμένει ανέγγιχτο. Πάλι κάτι σού λείπει — κάτι μεγαλειώδες, κάτι πολύ μυστηριακό. Συνειδητοποιείς το δικό σου βάθος μόνο όταν κάποιος άλλος το αγγίζει. Μόνο μέσα από τον άλλο γίνεσαι συνειδητός της εσωτερικής σου ύπαρξης. Μόνο σε βαθιά σχέση αντηχεί μέσα σου η αγάπη κάποιου άλλου και μορφοποιεί το βάθος σου. Μόνο μέσα από κάποιον άλλο μπορείς να ανακαλύψεις τον εαυτό σου.

Υπάρχουν δυο τρόποι για να ανακαλύψεις. Ο ένας είναι ο διαλογισμός: Αναζητάς μόνος το βάθος σου, χωρίς τον άλλο. Ο άλλος τρόπος είναι η αγάπη: Αναζητάς το βάθος σου μαζί με τον άλλο. Εκείνος γίνεται μια ρίζα για να φτάσεις στον εαυτό σου. Ο άλλος δημιουργεί έναν κύκλο. Και οι δυο εραστές βοηθούν ο ένας τον άλλο. Όσο βαθύτερα προχωράει η αγάπη, τόσο βαθύτερα νιώθουν πως βρίσκονται. Οι κρυμμένες σου υπάρξεις αποκαλύπτονται. Τότε όμως δεν υπάρχει ζήλια. Η αγάπη δεν μπορεί να είναι ζηλιάρα. Είναι αδύνατον. Η αγάπη πάντοτε εμπιστεύεται. Κι αν συμβεί κάτι που σπάζει την εμπιστοσύνη σου, πρέπει να το δεχτείς. Τίποτα δεν μπορεί να γίνει γι' αυτό, επειδή ό,τι κάνεις θα καταστρέψει τον άλλο.

Η εμπιστοσύνη δεν μπορεί να επιβληθεί. Η ζήλια προσπαθεί να την επιβάλει. Η ζήλια προσπαθεί, σε κάνει να καταβάλεις κάθε προσπάθεια, ώστε να μπορέσει να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη όμως δεν είναι κάτι που μπορεί να διατηρηθεί. Ή είναι εκεί, ή δεν είναι. Και υποστηρίζω πως τίποτα δεν μπορεί να γίνει γΓ αυτό. Αν είναι εκεί, προχωρήστε μαζί της. Αν δεν είναι εκεί, καλύτερα να χωρίσετε.

Αλλά μην πολεμάς γι' αυτό, γιατί έτσι ξοδεύεις χρόνο, ξοδεύεις ζωή. Αν αγαπάς κάποιον και το βάθος σου μιλάει στο βάθος τού άλλου, αν συναντιέστε σε βάθος, τότε είναι πολύ όμορφο. Αν δεν συμβαίνει, χωρίστε. Μη δημιουργείτε όμως καμιά διαμάχη, κανέναν αγώνα, καμιά πάλη γι' αυτό, γιατί αυτό δεν μπορεί να κατορθωθεί μες από την πάλη και είναι χαμένος χρόνος. Και δεν χάνεται μόνον ο χρόνος, αλλά και η ικανότητά σου. Μπορεί να αρχίσεις πάλι με κάποιον άλλον άνθρωπο, επαναλαμβάνοντας το ίδιο μοντέλο.

Αν δεν υπάρχει εμπιστοσύνη, χωρίστε -όσο πιο γρήγορα, τόσο πιο καλά- ώστε να μην καταστραφείς, ώστε να μην φθαρείς, ώστε να παραμένει δροσερή η ικανότητά σου για αγάπη και να μπορέσεις να αγαπήσεις κάποιον άλλον. Δεν είναι αυτός ο χώρος, δεν είναι αυτός ο άντρας, δεν είναι αυτή η γυναίκα για σένα. Προχωρήστε, αλλά μην καταστρέφετε ο ένας τον άλλον.

Η ζωή είναι πολύ σύντομη και οι ικανότητες είναι πολύ εύθραυστες. Μπορεί να καταστραφούν. Και όταν πια καταστραφούν, δεν υπάρχει δυνατότητα να επιδιορθωθούν.

Άκουσα πως κάποτε συνέβη να προσκληθεί να μιλήσει σε μια μικρή λέσχη φίλων ο Ουίνστον Τσώρ- τσιλ. Όλοι γνώριζαν ότι ο Τσώρτσιλ ήταν μέθυσος και αγαπούσε το αλκοόλ πάρα πολύ και ο άνθρωπος που τον παρουσίασε, ο πρόεδρος της λέσχης, είπε: Ό σερ Ουίνστον έχει πιει τόσο πολύ κρασί ώς τώρα, που αν το χύσουμε όλο μέσα σ' αυτή την αίθουσα, η στάθμη θα φτάσει ίσαμε το κεφάλι μου."

Η αίθουσα ήταν μεγάλη κι ο άνθρωπος απλά αστειευόταν. Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ σηκώθηκε, κοίταξε τη φανταστική γραμμή, κοίταξε προς το ταβάνι -το ταβάνι ήταν πολύ ψηλό- και είπε μελαγχολικά: "Τόσο πολύ ακόμη να γίνει και τόσος λίγος χρόνος απόμεινε για να το κάνω!"

Σε ό,τι αφορά την αγάπη, τόσο πολύ είναι να γίνει για τον καθένα και τόσος λίγος χρόνος έχει απομείνει για το κάνει. Μη χαραμίζεις την ενέργειά σου σε αγώνες, ζήλια, μάχες. Προχώρα. Και προχώρα με φιλικό τρόπο. Ψάξε κάπου αλλού για τον άνθρωπο που θα σ' αγαπήσει. Μην τακτοποιείσαι με κάποιον που είναι λάθος, που δεν είναι για σένα. Μη θυμώνεις. Δεν υπάρχει λόγος. Κανείς δεν μπορεί να επιβληθεί, ποτέ δεν συμβαίνει. Θα χάσεις χρόνο, θα χάσεις ενέργεια και μπορεί να το συνειδητοποιήσεις όταν τίποτα δεν θα μπορεί να γίνει. Προχώρα. Έχε εμπιστοσύνη, ή προχώρα.

Η αγάπη πάντοτε εμπιστεύεται. Και αν βρει ότι δεν είναι δυνατό να εμπιστευτεί, τότε προχωράει απλώς με φιλικό τρόπο. Δεν υπάρχει διαμάχη και πόλεμος. Το σεξ δημιουργεί ζήλια. Βρες, ανακάλυψε την αγάπη. Μην κάνεις το σεξ το θεμελιώδες συστατικό.

Με το γάμο από συνοικέσιο, η Ινδία έχει χάσει.

Η Δύση έχει χάσει με τον ελεύθερο έρωτα.

Η Ινδία έχει χάσει την αγάπη, επειδή οι γονείς από παλιά ήταν πολύ υπολογιστικοί και πονηροί. Με κανέναν τρόπο δεν επέτρεψαν τον έρωτα. Το θεωρούσαν κίνδυνο, που κανείς δεν ξέρει πού θα οδηγήσει. Ήταν πάρα πολύ έξυπνοι και μέσα από την εξυπνάδα η Ινδία έχασε κάθε δυνατότητα για αγάπη.

Στη Δύση, είναι υπερβολικά επαναστατικοί, υπερβολικά νεαροί• όχι έξυπνοι, αλλά υπερβολικά νεαροί, υπερβολικά παιδιάστικοι. Έχουν κάνει το σεξ ένα πράγμα δωρεάν, προσιτό παντού. Καμία ανάγκη να προχωρήσει κανείς βαθιά για να ανακαλύψει την αγάπη. Απόλαυση στα γρήγορα και τέλος. Η Δύση χάνει μέσα από το σεξ. Η Ανατολή έχει χάσει μέσα από το γάμο. Αν όμως είσαι σε εγρήγορση, δεν χρειάζεται να είσαι ούτε ανατολίτης, ούτε δυτικός. Η αγάπη δεν είναι ούτε της Ανατολής, ούτε της Δύσης. Συνέχισε να ανακαλύπτεις την αγάπη μέσα σου. Και αν αγαπάς, αργά ή γρήγορα θα συναντήσεις αναπάντεχα τον άνθρωπο σου, γιατί μια τρυφερή καρδιά, αργά ή γρήγορα, πλησιάζει μια στοργική καρδιά. Πάντοτε συμβαίνει. Θα βρεις τον σωστό άνθρωπο. Αν είσαι ζηλιάρης, δεν θα βρεις. Αν υπάρχεις απλά για το σεξ, δεν θα βρεις. Αν ζεις μόνο για την εξασφάλιση, δεν θα βρεις.

Η αγάπη είναι ένα επικίνδυνο μονοπάτι και μόνο εκείνοι που έχουν το κουράγιο μπορούν να το ταξιδέψουν. Και σας βεβαιώνω ότι είναι το ίδιο ακριβώς με το διαλογισμό: Μόνο για κείνους που έχουν κουράγιο. Και υπάρχουν μόνο δυο τρόποι για να φτάσει κανείς το Θεϊκό: Ο διαλογισμός και η αγάπη. Βρες ποιος είναι ο δικός σου δρόμος, ποιος μπορεί να είναι το δικό σου πεπρωμένο.



Οσσο - “Ζήλια”