Αρετη κατα τον Αριστοτέλη (ηθική - διανοητική)

Αρετή: Διανοητική και Ηθική

Η διανοητική αρετή, προϋποθέτει κατά κύριο λόγο τη διδασκαλία, πράγμα που θα πει πως η απόκτηση και η αύξηση της συναρτάται από τον χρόνο της διδασκαλίας και από την πείρα που αποκτιέται με την πάροδο του χρόνου.

Η ηθική αρετή, προϋποθέτει τον απόλυτο βαθμό της θέλησης του ατόμου να εθιστεί σε έναν συγκεκριμένο τρόπο συμπεριφοράς, επαναλαμβάνοντας παρόμοιες ενέργειες.

Στην πρώτη περίπτωση της διανοητικής αρετής, το βάρος πέφτει στον Δάσκαλο, μιας και αυτός έχει τον πρωτεύον ρόλο για τη μετάδοση της, ενώ στη δεύτερη περίπτωση της ηθικής αρετής, την ευθύνη για την απόκτησης της, πέφτει στον ίδιο τον μαθητή.

Ετσι, σοφός γίνεται κανείς κατά κύριο λόγο με τη βοήθεια και τη συμπαράσταση του δασκάλου, ενώ ηθικός γίνεται κανείς μόνο με τη θέλησή και την επιμονή του στη διαδικασία της άσκησης.

Tίποτα από όσα υπάρχουν στη φύση δεν μπορεί να αποκτήσει με εθισμό κάποια άλλη ιδιότητα. Πχ η πέτρα, η οποία εκ φύσεως κινείται προς τα κάτω, δεν είναι δυνατό να αποκτήσει τη συνήθεια να κινείται προς τα πάνω, ούτε και αν χιλιάδες φορές προσπαθήσει κανείς να την κάνει να συνηθίσει σ' αυτό ρίχνοντάς την ξανά και ξανά προς τα πάνω.

Ουτε η φωτιά μπορεί να συνηθίσει να πηγαίνει προς τα κάτω.

Παρομόιως, κανένα από τα πράγματα που γεννιούνται από τη φύ­ση με ενα συγκεκριμένο τρόπο συμπεριφοράς, δεν είναι δυνατό να συνηθίσουν σε καποια διαφορετική συμπεριφορά.

Ολα τα πραγματα που που εχουν δημιουργηθεί απο τη φύση, έχουν εναν συγκεκριμένο τρόπο συμπεριφοράς, που σε καμια περίπτωση δεν μπορεί να αλλάξει με μια διαδικασία υπομονετικού και επαναλαμβανόμενου εθισμού. Η ηθική αρετή δεν υπάρχει τρόπος να γεννηθεί στον άνθρωπο, παρά μόνο με τον εθισμό.

Επομένως, οι ηθικές αρετές δε γεννιούνται μέσα μας ούτε εκ φύσεως ούτε αντίθετα με αυτήν, αλλά εμείς έχουμε από τη φύση την ι­διότητα να τις δεχτούμε, ενώ τελειοποιούμαστε σ' αυτές με τον εθισμό.

Όσα υπάρχουν μέσα μας εκ φύσεως, πρώτα βρισκόμαστε εφοδιασμένοι με τις δυνατότητες γι' αυτά και ύστερα προχωρούμε στις αντίστοιχες ενέργειες. Αυτό γίνεται φανερό με τις αισθήσεις μας.

Πχ την όραση και την ακοή δεν τις αποκτήσαμε έχοντας δει πρώτα ή έχοντας ακούσει, αλλά αντίθετα , έχοντας τες τις χρησιμοποιήσαμε – δεν τις αποκτήσαμε με τη χρήση.

Τις αρετές όμως τις αποκτούμε αφού πρώτα τις εφαρμόσουμε στην πράξη, όπως γίνεται και στις τέχνες. Τα πράγματα που πρέπει πρώτα να μάθουμε προτού αρχίσουμε να τα κάνουμε, τα μαθαίνουμε μόνο κάνοντάς τα.

Πχ οικοδόμοι γίνονται χτίζοντας σπίτια, κιθαρίστες παίζοντας κιθάρα. Με τον ίδιο τρόπο δίκαιοι γινόμαστε κάνοντας δίκαιες πράξεις, σώφρονες κάνοντας σώφρονες πράξεις, ανδρείοι κάνοντας ανδρείες πράξεις.

Ομοίως, γραμματικός είναι κανείς όχι μόνο ''αν έχει κάνει κάτι γραμματικό'', όπως να έχει διατυπώσει έναν γραμματικό κανόνα – πράγμα που μπορεί να συμβεί στην τύχη ή με την καθοδήγηση κάποιου άλλου, αλλά κυρίως αν αυτό το γραμματικό το έχει κάνει με γραμματικό τρόπο, δουλεύοντας δηλαδή με τη μέθοδο που είναι ορισμένη της γραμματικής επιστήμης, δηλαδή σύμφωνα με τις ειδικές γνώσεις γραμματικής που έχει φροντίσει να αποκτήσει και να αποθηκεύσει μέσα του.

Όμως, για την απόκτηση των αρετών δεν αρκεί μόνο η αντίστοιχη πράξη. Πρέπει πρώτα να ενεργούμε έχοντας ακριβή γνώση, οι πράξεις αυτές να είναι αποτέλεσμα επιλογής και προτίμησης και ο τρόπος εκτέλεσης να είναι σταθερός και αμετάβλητος.

Έτσι δίκαιος και σώφρον άνθρωπος δεν είναι αυτός που κάνει τις πράξεις αυτές, αλλά αυτός που τις κάνει και με τον τρόπο που τις κάνουν οι δίκαιοι και οι σώφρονες άνθρωποι.




Download ebook: http://www.pi-schools.gr/downl​oad/lessons/hellenic/lykeio/ar​istotelis.zip