Κάθε νέα δυνατότητα που έχει η ύπαρξη, ακόμα και η λιγότερο πιθανή, μεταμορφώνει ολόκληρη την ύπαρξη

Υπάρχει η δόξα πριν και μετά την εφεύρεση της φωτογραφίας. Του τσέχου βασιλιά Βάτσλαβ, τον 14ο αιώνα, του άρεσε να συχνάζει στα πανδοχεία της Πράγας και να φλυαρεί με τους ανθρώπους του λαού, άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Ο πρίγκιπας Κάρολος της Αγγλίας δεν έχει καμιά εξουσία, καμιά ελευθερία, αλλά έχει τεράστια αξία: ούτε στο παρθένο δάσος ούτε στην μπανιέρα του που είναι κρυμμένη στο δέκατο έβδομο υπόγειο ενός μπούνκερ δεν μπορεί να ξεφύγει από τα μάτια που τον κυνηγούν και τον αναγνωρίζουν. Η δόξα καταβρόχθισε όλη την ελευθερία του, και τώρα ξέρει: μόνο τα απολύτως αναίσθητα πνεύματα μπορούν σήμερα να συγκατατεθούν και να σέρνουν εκούσια πίσω τους την κατσαρόλα της διασημότητας.

Εσείς τώρα λέτε πως, αν αλλάζει ο χαρακτήρας της δόξας, αυτό ούτως η άλλως αφορά μόνο κάποιους προνομοιούχους. Κάνετε λάθος. Δίοτι η δόξα δεν αφορά μόνο τους διάσημους, αφορά τους πάντες. Σήμερα οι διάσημοι βρίσκονται στις σελίδες των περιοδικών, στις οθόνες της τηλεόρασης, κατακλύζουν τη φαντασία των πάντων. Και οι πάντες απασχολούνται, έστω και στα όνειρα τους, με τη δυνατότητα να γίνουν αντικείμενο μιας παρόμοιας δόξας (όχι της δόξας του βασιλιά Βάτσκαβ ο οποίος σύχναζε στα καπηλειά, αλλά του πρίγκιπα Καρόλου που κρύβεται μες στην μπανιέρα του στο δέκατο έβδομο υπόγειο). Αυτή η δυνατότητα ακολουθεί σαν σκιά τον καθένα και αλλάζει τον χαρακτήρα της ζωής του. Διότι (κι αυτός είναι άλλος ένας πασίγνωστος, στοιχειώδης ορισμός των υπαρξιακών μαθηματικών) κάθε νέα δυνατότητα που έχει η ύπαρξη, ακόμα και η λιγότερο πιθανή, μεταμορφώνει ολόκληρη την ύπαρξη.

Πηγή: Μίλαν Κούντερα, Η βραδύτητα, Μετάφραση Σεραφείμ Βελέντζας, Εστία